Cơ chế trách nhiệm

QĐND - Thời gian vừa qua, người dân Hà Nội đặc biệt quan tâm đến sự kiện đường ống nước sạch sông Ðà bị vỡ lần thứ chín. Hàng vạn người dân Thủ đô chịu cảnh “khát” nước đã đặt câu hỏi trách nhiệm thuộc về ai và biện pháp xử lý thế nào?

Nhà máy nước Sông Đà (Hòa Bình) và đường ống dẫn về Hà Nội thuộc dự án đầu tư xây dựng hệ thống cấp nước cho chuỗi đô thị Sơn Tây-Hòa Lạc-Xuân Mai-Miếu Môn-Hà Nội-Hà Đông do Tổng công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam (Vinaconex) là chủ đầu tư và cũng là nhà thầu xây lắp chính. Dự án có tổng mức đầu tư lên đến hơn 1.500 tỷ đồng và đã được trao tặng “Cúp vàng chất lượng xây dựng Việt Nam” năm 2010. Tuy nhiên, chỉ sau ít năm vận hành, đường ống dẫn nước này liên tục bị vỡ khiến hàng chục nghìn hộ dân tại Hà Nội và vùng lân cận khốn đốn, đảo lộn sinh hoạt vì mất nước. Không những thế, Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng và Kinh doanh nước sạch (Viwaco) thuộc Vinaconex khi đầu tư xây dựng đường ống nước vào các nhà dân để kinh doanh nước sạch ở một số nơi lại bắt người dân phải nộp thêm tiền. Nếu không nộp thì sẽ bị cắt nước. Tại cụm dân cư số 6 phường Kim Giang, quận Thanh Xuân, mỗi hộ dân muốn dùng đường ống nước của Viwaco phải đóng 1,5 triệu đồng.

Tại cuộc họp báo mới đây, Thanh tra Chính phủ cho biết đã kiến nghị thanh tra chuyên ngành phải thanh tra dự án nước sạch của Vinaconex. Nếu cơ quan thanh tra chuyên ngành không thực hiện kiến nghị, Thanh tra Chính phủ sẽ trực tiếp tiến hành thanh tra.

Trước đó, trả lời chất vấn tại kỳ họp của HĐND thành phố Hà Nội về nguyên nhân và trách nhiệm liên quan đến các sự cố đối với đường ống nước sông Đà, ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó chủ tịch UBND thành phố Hà Nội, cho biết: “Trách nhiệm để xảy ra tình trạng vỡ ống, gây ảnh hưởng cung cấp nước phục vụ sinh hoạt của nhân dân, trước tiên thuộc về nhà đầu tư-Tổng công ty Vinaconex trong công tác khảo sát, thiết kế, lựa chọn tiêu chuẩn, vật tư vật liệu, quá trình thi công, giám sát nghiệm thu”.

Tuy nhiên, nếu chỉ nói trách nhiệm của doanh nghiệp thì chưa đủ, cần phải có trách nhiệm liên đới, trong đó phải có cơ quan chủ quản của Vinaconex, cơ quan tư vấn giám sát của dự án quan trọng này. Đặc biệt, cũng không thể đổ lỗi cho cả cơ quan, cả tập thể mà cần phải có trách nhiệm cụ thể của từng cá nhân.

Dư luận mong muốn, trong đợt thanh tra sắp tới, cơ quan thanh tra chuyên ngành hoặc Thanh tra Chính phủ phải làm rõ cơ chế trách nhiệm trong dự án này, cũng như quy rõ trách nhiệm cá nhân trong các sai phạm, không chỉ ở cuộc thanh tra này mà cần phải có ở tất cả các cuộc thanh tra khác.

Được biết, thành phố Hà Nội đã chọn phương án để Vinaconex đầu tư xây dựng đường ống nước thứ hai. Thế nhưng từ quan điểm của người tiêu dùng, đây không phải là một phương án thuyết phục bởi Vinaconex là người bán hàng, còn người dân Hà Nội là khách hàng. Về mặt lý thuyết, người tiêu dùng Hà Nội hoàn toàn có quyền từ chối việc sử dụng dịch vụ cung cấp nước của Vinaconex, nếu thấy không hài lòng, thấy rằng chất lượng phục vụ mà họ nhận được không đáp ứng. Còn thực tế, trường hợp này, nếu không dùng nước sạch của Viwaco, hàng chục nghìn hộ dân ở các quận Thanh Xuân, Cầu Giấy, Hoàng Mai… biết dùng nước sạch từ đâu? Bởi lẽ trên địa bàn chỉ duy nhất có Viwaco cung cấp nước sạch. Chính vì lẽ đó, theo ý kiến của nhiều chuyên gia, phương án khả thi nhất trong trường hợp này, là thành phố Hà Nội cần siết chặt lại các điều khoản trong hợp đồng mua bán nước sạch với Viwaco, Vinaconex. Nếu doanh nghiệp bán hàng kém chất lượng thì tùy mức độ mà phải giảm giá, trả lại tiền, bồi thường thêm, thậm chí người đứng đầu doanh nghiệp phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự.