QĐND Online – Đây là vấn đề được nhấn mạnh trong buổi tọa đàm báo chí về những nội dung cải cách trong Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) (sửa đổi) được Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội phối hợp với World Bank, Cơ quan Hợp tác Tây Ban Nha tổ chức chiều 5-8, tại Hà Nội.

Đại diện Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã trình bày tại buổi tọa đàm những điểm mới nổi bật, đáng chú ý trong Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), như: Về phạm vi áp dụng, Luật BHXH (sửa đổi) không áp dụng đối với bảo hiểm thất nghiệp do bảo hiểm thất nghiệp đã được quy định trong Luật Việc làm (đã được Quốc hội Khóa XIII thông qua tại kỳ họp thứ 6). Về đối tượng tham gia, bổ sung đối tượng người lao động làm việc theo hợp đồng lao động từ 1 tháng đến dưới 3 tháng và đối tượng người lao động là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam cũng sẽ thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc; mở rộng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện theo hướng không khống chế tuổi trần tham gia, có chính sách hỗ trợ tiền đóng nhằm khuyến khích người dân tham gia BHXH tự nguyện.

Quang cảnh buổi tọa đàm

Với chế độ ốm đau, sửa đổi mức hưởng chế độ ốm đau trong trường hợp mắc bệnh cần chữa trị dài ngày theo hướng không quy định thời gian hưởng tối đa trong năm mà quy định tối đa hưởng một trăm tám mươi ngày, sau đó nếu vẫn tiếp tục điều trị thì được hưởng tiếp chế độ ốm đau với mức thấp hơn, không tính lặp lại hằng năm như quy định hiện hành. Bổ sung quy định cụ thể mức hưởng trợ cấp ốm đau một ngày. 

Chế độ thai sản, bổ sung quy định lao động nam có vợ sinh con được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản 5 ngày hoặc 7 ngày tùy thuộc sinh thường hoặc sinh con phải phẫu thuật; sửa đổi điều kiện hưởng chế độ thai sản trong trường hợp lao động nữ khó mang thai phải nghỉ việc theo chỉ định của bác sĩ nên không đảm bảo điều kiện đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.

Với chế độ hưu trí, sửa đổi cách tính tỷ lệ hưởng lương hưu theo lộ trình tăng dần hằng năm từ 15 năm lên 20 năm đóng BHXH tương ứng với 45% mức bình quân tiền lương tháng để tính lương hưu bắt đầu từ năm 2018; tăng tỷ lệ giảm trừ do nghỉ hưu trước tuổi từ 1% lên 2%; sửa đổi quy định điều kiện hưởng BHXH một lần theo hướng chỉ giải quyết BHXH một lần đối với người lao động khi đã hết tuổi lao động mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu hoặc ra nước ngoài để định cư hợp pháp; bổ sung quy định giải quyết BHXH một lần đối với người mắc bệnh hiểm nghèo. Đồng thời tăng mức trợ cấp BHXH một lần từ 1,5 lên 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho mỗi năm đóng BHXH từ năm 2014 trở đi; sửa đổi cách tính mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH để tính lương hưu theo hướng đối với người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định bắt đầu tham gia BHXH từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành trở đi thì tính bình quân toàn bộ thời gian đóng như người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định.

Về tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc, sửa đổi quy định về tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc đối với người thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định theo hướng: Từ khi luật này có hiệu lực thi hành đến hết năm 2017: Tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc là mức lương và phụ cấp lương ghi trên hợp đồng lao động theo pháp luật lao động; từ ngày 1-1-2018 trở đi: Tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác ghi trên hợp đồng lao động.

Tham gia phát biểu tại buổi tọa đàm, Chuyên gia kinh tế của Worl Bank Philip O’Keefe cho rằng, hướng sửa đổi đề xuất trong dự luật là hợp lý, hứa hẹn tăng cường khả năng bền vững của hệ thống BHXH. Cải cách BHXH luôn gặp phải thách thức, nhưng nếu không thực hiện cải cách ngay thì trong tương lai sẽ phải áp dụng các biện pháp cải cách mạnh, có nguy cơ gặp phải phản ứng xã hội mạnh.

Do đó, ông Philip O’Keefe nhấn mạnh: “Chỉ riêng thay đổi luật chưa đủ để đạt được các mục tiêu. Cần có một lộ trình cải cách BHXH và chủ động thực hiện nó”. Điều này được đại diện Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội và Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội đồng tình.

Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Phạm Minh Huân khẳng định, cần phải đẩy mạnh cải cách BHXH và với tiến hành ba nội dung chính, gồm: Chuyển một số hành vi từ dân sự sang hình sự, đưa hệ thống công nghệ thông tin một cách đồng bộ vào trong BHXH và sử dụng, đầu tư quỹ một cách hiệu quả. Thực hiện hiệu quả ba nội dung này thì BHXH Việt Nam sẽ đạt được mục tiêu đề ra, mở rộng được đối tượng tham gia, bảo đảm an sinh xã hội. Ông Huân cho rằng, cũng chính vì vậy, dự thảo mới đặt ra lộ trình đến năm 2018 thực hiện, vì khi đó cơ sở vật chất đã đầy đủ, tâm thế người lao động cũng đã được chuẩn bị tốt.

Ông Bùi Sỹ Lợi, Phó chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội cũng cho rằng, cần đẩy mạnh cải cách và phải có một “quyết tâm chính trị” cao để thực hiện việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH.

Tin, ảnh: XUÂN DŨNG