QĐND Online - Sáng 23-9, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội đã tổ chức phiên giải trình của Bộ trưởng Bộ Giáo dục-Đào tạo (GD-ĐT) về việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH-CĐ năm 2015. Tại hội nghị, các đại biểu quốc hội (ĐBQH) đã nêu hàng loạt những băn khoăn, vướng mắc của bản thân và của các cử tri về kỳ thi THPT quốc gia năm 2015; yêu cầu Bộ trưởng Bộ GD-ĐT phải làm rõ.

Làm gì để chặt chẽ, công bằng?

Trước các câu hỏi của nhiều đại biểu về những khó khăn, bất cập của phương án thi mới và hướng khắc phục, vấn đề thi theo cụm, ông Phạm Vũ Luận cho biết: Công tác  tổ chức thi phải đảm bảo tính chặt chẽ, công bằng; Bộ GD-ĐT giao các trường đại học tổ chức cụm thi, còn việc giám sát, thanh tra, kiểm tra Bộ sẽ làm để đảm bảo kỳ thi được tin cậy.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT giải trình trước các đại biểu quốc hội.

“Một số tỉnh miền núi, phía Bắc, nhiều học sinh không có nhu cầu đi lại, bắt các em đi lại quá xa xôi gây ra nhiều khó khăn, nhưng trên quan điểm các địa phương phải chấn chỉnh để kỳ thi nghiêm túc, không có chuyện dễ dãi, tiêu cực”, Bộ trưởng nhấn mạnh. Cũng theo Bộ trưởng, đổi mới phương thức thi sẽ gặp không ít khó khăn và trở ngại, khó khăn nhất là sức ì và thói quen, bởi trong ngành giáo dục lối truyền thụ kiến thức một chiều đã đi vào máu thịt. Do vậy, làm sao để 2 triệu thầy cô, 20 triệu học sinh, phụ huynh cùng thống nhất theo hướng đổi mới là việc quyết tâm phải làm.

Liên quan tới đề thi của kỳ thi quốc gia sắp tới sẽ được thực hiện như thế nào, ông Phạm Vũ Luận cho hay, đây là bí mật quốc gia, cách làm không nói cụ thể như thế nào nhưng Bộ GD-ĐT sẽ chủ động hoàn toàn khâu này. Việc thay đổi đề thi sẽ không làm cho học sinh bị sốc, gây khó khăn, bất ngờ, lúng túng cho người học mà chỉ có tác động tích cực trên hướng như kỳ thi năm 2014. Theo đó, học sinh không thể học thuộc lòng, mà đề thi sẽ nhấn mạnh vào khâu kiểm tra năng lực, nhận thức, hiểu biết của người học. Đề thi sẽ có mức độ phân hóa hợp lý, khó và rất khó, và trung bình. 

Nhiều đại biểu băn khoăn về việc thi ngoại ngữ sẽ tiến hành miễn thi cho một số đối tượng có chứng chỉ ngoại ngữ, liệu có bùng phát các trung tâm ngoại ngữ để thí sinh mua chứng chỉ? Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cho biết, về thi môn ngoại ngữ nếu để học sinh tự chọn thì học sinh sẽ học lơ là môn ngoại ngữ, nên phải chọn thi bắt buộc, nhưng vẫn phải có hướng cho những học sinh học môn này chưa đủ điều kiện. Vì vậy, với học sinh đoạt giải Olympic ngoại ngữ, có chứng chỉ quốc tế có độ tin cậy (Bộ sẽ công bố danh mục cụ thể).

Quang cảnh buổi giải trình.

Tại phiên giải trình, nhiều đại biểu quốc hội đã đặt câu hỏi liệu kỳ thi THPT quốc gia này có tiết kiệm không? Bộ trưởng khẳng định chắc chắn là tiết kiệm hơn vì học sinh không phải đi thi xa.

Một số đại biểu đặt câu hỏi: “Tại sao đổi mới bất ngờ như vậy? Kỳ thi năm 2015 có phải là phương án cuối không? Nếu không phải phương án cuối, đề nghị Bộ trưởng công bố lộ trình đổi mới những năm tiếp theo?”.

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận khẳng định, Bộ làm theo lộ trình công bố rộng rãi. Các thầy giáo, cô giáo đón nhận đổi mới bình thường, thuận lợi. Minh chứng là sự thay đổi ở các kỳ thi năm 2014. Kỳ thi năm 2015 còn nhiều thời gian để chuẩn bị.

 

 Tại sao lại tổ chức hai cụm thi khác nhau

 

Tại phiên giải trình, nhiều đại biểu băn khoăn về vấn đề thành lập hai cụm thi khác nhau (một do các trường ĐH chủ trì, một do địa phương chủ trì), tiêu chí nào để thành lập cụm thi?. Liệu việc thành lập cụm thi ở địa phương và cụm thi do các trường ĐH chủ trì có dẫn tới sự không công bằng trong thi cử không? Học sinh thi ở cụm địa phương ban đầu không có ý định vào ĐH, nhưng sau đó được điểm cao, đổi ý thì có được đăng ký vào các trường ĐH không?

Giải đáp những băn khoăn này, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cho biết, việc tổ chức thành hai cụm là do một số tỉnh miền núi, một huyện rộng bằng cả tỉnh dưới đồng bằng, trong khi đó nhiều em không có nhu cầu vào ĐH, bắt học sinh đi lại quá xa xôi thì tốn kém và vất vả nên tổ chức cụm thi do địa phương tổ chức. Còn những học sinh muốn vào ĐH thì thi ở cụm do các trường ĐH tổ chức.

Trả lời về tiêu chí nào xác định cụm thi, Bộ trưởng cho biết sẽ căn cứ vào năng lực của các trường ĐH như cơ sở vật chất, đội ngũ, kinh nghiệm tổ chức thi để xác định trường ĐH nào được chủ trì cụm thi và sẽ công bố sớm.

Ông Luận cho biết tinh thần phải đổi mới, thầy phải đổi mới, trò phải đổi mới, thi cử phải đổi mới. Địa phương phải chấn chỉnh để kỳ thi nghiêm túc không có chuyện dễ dãi, không có chuyện tiêu cực, tạo sự công bằng trong thi cử. Tính đến thời điểm này chưa thể tổ chức thi cụm ở từng tỉnh, vì dư luận chưa tin tưởng vào kết quả kỳ thi ở tỉnh. Nhưng tương lai, khi kỳ thi đã bảo đảm sự tin cậy thì lúc đó có thể tính tiếp việc tổ chức thi ở từng tỉnh.

Đảm bảo lựa chọn học sinh giỏi vào đại học

Đại biểu Lê Như Tiến, Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội đặt câu hỏi, làm sao ngăn ngừa được tình trạng các trường đại học tuyển sinh ồ ạt? Có ngưỡng nào để khống chế đầu vào? Một thí sinh có thể đăng ký xét tuyển vào tất cả các trường hay không, giải quyết vấn đề hồ sơ ảo như thế nào?

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cho rằng, việc các trường có sử dụng kết quả thi hay không thì Luật Giáo dục đại học đã giao quyền tự chủ tuyển sinh, đó là quyền các trường. Trường nào tổ chức thi riêng phải có phương án trình Bộ. Cũng đừng nên băn khoăn, lo lắng các trường sẽ xét tuyển ào ạt. Vì không phải trường nào cũng xét tuyển được, phụ huynh, học sinh bây giờ không phải là vào học đại học bằng được, mà họ phải tính học trường nào ra dễ xin việc. Tình hình đã thay đổi, trường cũng được tự chủ, nhưng học sinh cũng tự chủ trong lựa chọn của mình.

Mỗi thí sinh được đăng ký bao nhiêu trường, xử lý vấn đề ảo ra sao? Về điều này, Bộ đã phối hợp với Hội Toán học để thiết kế phần mềm. Mục đích là bảo đảm lựa chọn được học sinh giỏi vào đại học. Phần mềm này đã được ứng dụng mấy năm nay ở ĐH Thăng Long. Thi xong sẽ công bố hết kết quả thi của thí sinh. Các trường cũng công bố chỉ tiêu, điểm xét tuyển; hàng ngày cập nhật số lượng thí sinh đã đăng ký xét tuyển. Như vậy là công khai tối đa việc xét tuyển để thí sinh biết cũng như để xã hội giám sát.

 Bộ cần nghiên cứu kỹ lưỡng

Phát biểu kết luận, GS Đào Trọng Thi, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng, Bộ GD-ĐT cần tổ chức kỳ thi thật tốt để bảo đảm mục đích kết hợp một kỳ thi, hai mục đích. Giải pháp giao cho các trường đại học chủ trì cụm thi là giải pháp mạnh, có thể bảo đảm kết quả để xã hội tin cậy. Tuy nhiên, cũng cần có tính lộ trình.

Về hai cụm thi, về lâu dài giải pháp giao các trường đại học tổ chức thi phải làm triệt để để bảo đảm tính nghiêm túc của đề thi. Về cụm thi ở địa phương, cần tính toán kỹ hơn. Chắc chắn tính nghiêm túc của hai cụm thi này sẽ khác nhau, như vậy sẽ không tạo mặt bằng chung: thi ở cụm thi đại học chắc chắn điểm thấp hơn ở cụm thi địa phương. Như vậy, là không công bằng cho thí sinh kể cả trong xét tốt nghiệp và xét tuyển đại học (các trường thi riêng sẽ vẫn được xét tuyển thí sinh thi ở cụm thi địa phương).

Nếu vậy thì cần tính toán kỹ. Nếu để tạo thuận lợi cho thí sinh ở vùng xa, khó khăn, vậy thì tổ chức thi ở địa bàn cho học sinh miền núi, hải đảo, vùng sâu xùng xa. Tức là vẫn thi như cũ. Còn cháu nào muốn vào đại học thì thi ở cụm thi do trường đại học tổ chức.

Về phương án thi, tán thành vẫn thi theo môn, không gây sốc. Ngoài bốn môn thi bắt buộc thì học sinh có thể đăng ký thi thêm để đáp ứng nhu cầu xét tuyển ĐH-CĐ. Như vậy là bảo đảm mục đích hai trong một.

Dự báo thi ở cụm thi của trường đại học điểm thi sẽ thấp hơn. Vì thế Bộ phải tính toán để ra đề thi thế nào nhằm bảo đảm điểm xét tốt nghiệp. Nếu các cháu điểm thi thấp hơn trung bình nhiều thì có xét tốt nghiệp hay không. Như vậy là không bảo đảm công bằng cho học sinh, vì tiêu chí coi thi ở hai cụm thi chắc chắn sẽ khác nhau. Điểm thi ở hai cụm thi có thể khác nhau, khiến có một số thí sinh thi ở cụm thi ở địa phương điểm cao hơn. Cần dự phòng để tính toán, hạn chế việc thí sinh chỉ thi ở cụm thi địa phương, sau đó có điểm cao thì nộp đơn vào các trường tuyển sinh riêng. Như vậy, cần tính toán có nên có cụm thi ở địa phương không. “Bộ cần tính toán để loại trừ những bất cập, những gì không cần thiết”- GS Đào Trọng Thi nhấn mạnh.

Bài và ảnh: VƯƠNG THÚY