Bộ luật Hình sự - công cụ pháp lý sắc bén trong phòng, chống tội phạm

Bộ luật Hình sự gồm có 26 chương với 426 điều, được thiết kế thành 3 phần. Phần thứ nhất: Những quy định chung (gồm 12 chương); Phần thứ hai: Các tội phạm (gồm 14 chương); Phần thứ ba: Điều khoản thi hành (gồm 1 chương). So với Bộ luật Hình sự 1999, Bộ luật Hình sự năm 2015 bổ sung mới 2 chương ở phần những quy định chung...

QĐND - Bộ luật Hình sự được Quốc hội khóa XIII thông qua ngày 27 -11-2015 tại Kỳ họp thứ mười. Tiếp đó, ngày 9-12-2015, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã ký Lệnh công bố Bộ luật quan trọng này.

Giới thiệu về Bộ luật Hình sự trong buổi họp báo mới đây, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long (đại diện cơ quan chủ trì soạn thảo) cho hay: Xây dựng Bộ luật Hình sự có tính minh bạch, tính khả thi và tính dự báo cao nhằm phát huy hơn nữa vai trò của Bộ luật Hình sự với tư cách là công cụ pháp lý sắc bén, hữu hiệu trong đấu tranh phòng, chống tội phạm trong điều kiện mới; góp phần bảo vệ chế độ, bảo vệ các quyền con người, quyền công dân, bảo vệ và thúc đẩy nền kinh tế thị trường XHCN phát triển đúng hướng, đấu tranh chống tham nhũng có hiệu quả; bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, tạo môi trường xã hội và môi trường sinh thái an toàn, lành mạnh cho mọi người dân; đồng thời đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế của nước ta.

Ảnh minh họa/nguồn internet.

Theo Thứ trưởng Lê Thành Long, quan điểm chỉ đạo xây dựng Bộ luật Hình sự là cần thể chế hóa đầy đủ, toàn diện các chủ trương, đường lối của Đảng, đặc biệt là chủ trương giảm bớt khung hình phạt tối đa quá cao trong một số loại tội phạm; khắc phục tình trạng hình sự hóa quan hệ kinh tế, quan hệ dân sự và bỏ lọt tội phạm; đồng thời, cũng thể hiện đúng tinh thần và cụ thể hóa Hiến pháp năm 2013, tạo ra cơ chế hữu hiệu để bảo vệ chế độ, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, lợi ích của Nhà nước và tổ chức.

Liên quan đến những điểm mới cơ bản của Bộ luật Hình sự năm 2015, Thứ trưởng Lê Thành Long nêu rõ, bộ luật đã bổ sung quy định về trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại phạm các tội trong lĩnh vực kinh tế, môi trường; Bãi bỏ hình phạt tử hình đối với một số tội phạm, đồng thời mở rộng đối tượng không bị áp dụng hình phạt tử hình và không thi hành án tử hình; Hoàn thiện chính sách xử lý đối với người dưới 18 tuổi; Thay thế tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng bằng các tội danh cụ thể trong lĩnh vực quản lý kinh tế; Nội luật hóa các quy định có liên quan của điều ước quốc tế mà nước ta là thành viên, góp phần tăng cường hợp tác quốc tế trong đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Về các điều, khoản quy định việc bãi bỏ hình phạt tử hình đối với một số tội phạm, Thứ trưởng Lê Thành Long khẳng định, từ thực tiễn lập pháp hình sự và quán triệt quan điểm chỉ đạo của Đảng cũng như quán triệt tinh thần Hiến pháp năm 2013, Bộ luật Hình sự năm 2015 đã sửa đổi, bổ sung quy định về hình phạt tử hình theo hướng: Bãi bỏ hình phạt tử hình đối với 7 tội, trong đó có 4 tội là bỏ hoàn toàn (gồm: Tội cướp tài sản; Tội phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia; Tội chống mệnh lệnh; Tội đầu hàng địch; 3 tội bỏ hình phạt tử hình trên cơ sở tách ra từ các tội có quy định hình phạt tử hình trước đó (gồm: Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm; Tội tàng trữ trái phép chất ma túy; Tội chiếm đoạt chất ma túy.

Bộ luật Hình sự cũng bổ sung đối tượng không áp dụng hình phạt tử hình là người từ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử. Mở rộng thêm 2 trường hợp không thi hành án tử hình gồm: Người từ đủ 75 tuổi trở lên và người bị kết án tử hình về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn. Quy định cụ thể trong trường hợp này sẽ chuyển hình phạt tử hình thành hình phạt tù chung thân nhằm góp phần hạn chế hình phạt tử hình trên thực tế.

Bộ luật Hình sự sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2016.

NHẤT NGÔN