QĐND - Với mong muốn quản lý thị trường lao động giúp việc gia đình, mới đây Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã xây dựng Dự thảo Nghị định Quy định chi tiết thi hành một số điều của Bộ luật Lao động về lao động giúp việc gia đình. Dự kiến Nghị định này sẽ giải quyết được những bất cập về quyền lợi của lao động giúp việc gia đình cũng như về việc quản lý đối tượng này.

Theo khảo sát của Tổ chức Lao động Quốc tế, thời điểm hiện nay cả nước có khoảng hơn 200.000 lao động giúp việc gia đình, trong đó có tới 98,7% số người giúp việc tại các thành phố lớn là nữ, khoảng 1/3 số lao động này góa chồng, ly hôn hoặc không có chồng con. Tổ chức Lao động Quốc tế cũng khuyến cáo, việc ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản giữa người lao động giúp việc gia đình với chủ sử dụng lao động sẽ bảo đảm lợi ích cho các bên. Trong trường hợp không có hợp đồng thì người giúp việc dễ bị lạm dụng do làm việc kéo dài, khó phân định thời gian, công việc. Thực tế cho thấy, hiện nay vẫn còn tình trạng người lao động giúp việc gia đình bị lợi dụng, làm việc liên tục với khoảng 14 đến 16 giờ/ngày... Do đó, bảo vệ quyền của lao động giúp việc gia đình và xây dựng chính sách cho nhóm lao động này là việc làm cần thiết để bảo vệ người lao động cũng như quản lý các cơ sở môi giới, đào tạo.

Đào tạo nghề giúp việc gia đình tại công ty Perfect Việt.

Nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động giúp việc gia đình, thông qua đó để tham vấn xây dựng chính sách cho người lao động giúp việc gia đình, mới đây Trung tâm nghiên cứu giới, gia đình và phát triển cộng đồng đã tiến hành cuộc nghiên cứu tổng quan về tình hình lao động giúp việc gia đình. Kết quả cho thấy, hiện nay nhu cầu lao động giúp việc gia đình đang ngày càng gia tăng và là loại hình lao động mang tính đặc trưng giới rất rõ ràng. Tuy nhiên, lao động giúp việc gia đình vẫn bị coi là không chính thức, chưa được ghi vào danh mục nghề quốc gia, họ không được hưởng các quyền lợi của người lao động, tiền công mà họ được trả cũng không tương xứng với khả năng và sức lao động của họ…

Trước thực trạng nêu trên, Quốc hội đã sửa đổi và bổ sung Bộ Luật Lao động có hiệu lực thi hành từ ngày 1-5-2013, lần đầu tiên giúp việc gia đình được công nhận là một nghề và được luật hóa, giúp cải thiện điều kiện, chế độ làm việc cho người lao động, đồng thời bảo vệ quyền của họ và cả người sử dụng lao động. Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cũng xây dựng Dự thảo Nghị định Quy định chi tiết thi hành một số điều của Bộ luật Lao động về người lao động giúp việc gia đình để trình Thủ tướng phê duyệt. Tuy nhiên, qua khảo sát của Trung tâm nghiên cứu giới, gia đình và phát triển cộng đồng, hầu như tất cả người sử dụng và người lao động giúp việc gia đình được hỏi đều không biết đến các quy định này. Các vấn đề được đề cập đến như hợp đồng lao động, thời gian nghỉ ngơi, các khoản trợ cấp, ứng xử của gia chủ với lao động giúp việc gia đình đã được quy định chung nhưng không hướng dẫn cụ thể và không có chế tài đi kèm để bảo đảm việc thực thi của luật pháp. Chính vì thế mà mọi giao dịch cũng như phương thức sử dụng lao động giúp việc gia đình của phần lớn các gia đình đều vẫn dựa vào thỏa thuận miệng, hiếm có lao động nào được chủ sử dụng ký hợp đồng, thậm chí có đưa ra hợp đồng lao động thì lao động giúp việc gia đình cũng không muốn ký...

Bà Ngô Thị Ngọc Anh, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu giới, gia đình và phát triển cộng đồng cho rằng, lao động giúp việc gia đình thường làm việc khép kín trong không gian nhà riêng của người sử dụng lao động, nên có nguy cơ bị lạm dụng sức lao động, bạo lực, ngược đãi, quấy rối tình dục… Hy vọng rằng, việc sớm đưa lao động giúp việc gia đình vào danh mục nghề quốc gia, sẽ giúp họ được hưởng đầy đủ các quyền lợi theo pháp luật như được đào tạo nghề, cấp chứng chỉ hành nghề, tránh những kỳ thị, phân biệt từ xã hội.

Bài và ảnh: LÊ BẢO