Bài 3: Trả lại chức năng “hàn thử biểu” của nền kinh tế

Chứng khoán được coi là “hàn thử biểu” của nền kinh tế bởi không những đóng vai trò huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế mà còn đánh giá giá trị doanh nghiệp và tình hình của nền kinh tế, tạo môi trường giúp Chính phủ thực hiện chính sách kinh tế vĩ mô.

Thế nhưng, rõ ràng, thời gian gần đây, “nhiệt độ” của “hàn thử biểu” có phần lệch nhịp so với “sức khỏe” thực của nền kinh tế. Theo các chuyên gia kinh tế, cần có những giải pháp mạnh tay hơn để thị trường quan trọng này hết cảnh “sáng nắng, chiều mưa”, đi vào ổn định, phát triển minh bạch, thực sự là kênh huy động vốn từ các nhà đầu tư cho doanh nghiệp và nền kinh tế, trả lại chức năng “hàn thử biểu” - phản ánh sát và sớm những dự báo, diễn biến của “sức khỏe” nền kinh tế theo sau.

Để chứng khoán hết cảnh…“rung lắc”

Chỉ rõ giai đoạn tăng trưởng hai năm qua của thị trường chứng khoán Việt Nam là “không bình thường”, tăng trưởng “nóng", GS, TS Hoàng Văn Cường, đại biểu Quốc hội TP Hà Nội, Ủy viên Ủy ban Tài chính và Ngân sách của Quốc hội nhấn mạnh, giai đoạn này, nền kinh tế đang phục hồi sau đại dịch nên doanh nghiệp rất cần huy động vốn để hồi sinh, tăng tốc sản xuất kinh doanh.

Do đó, với vai trò là “hàn thử biểu” của nền kinh tế, rất cần phát triển thị trường chứng khoán thực sự trở thành kênh huy động vốn từ các nhà đầu tư cho doanh nghiệp và nền kinh tế.

Cần có những giải pháp quyết liệt trong ngắn hạn và mang tính ổn định trong dài hạn để thị trường chứng khoán trở lại đúng với chức năng là "hàn thử biểu" của nền kinh tế. Ảnh minh họa: vtv.vn

Nhấn mạnh vai trò quan trọng của thị trường chứng khoán đối với nền kinh tế, PGS, TS Trần Hoàng Ngân, đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP Hồ Chí Minh cho biết, hiện nay, thông tin về thị trường chứng khoán luôn được các nhà đầu tư, doanh nghiệp quan tâm, theo dõi mỗi ngày.

Tuy vậy, theo PGS, TS Trần Hoàng Ngân, thời gian qua, thị trường này đã bộc lộ một số hạn chế nhất định, như: VN-Index chưa phản ánh đúng “sức khỏe” của nền kinh tế; đã có những dấu hiệu của đầu cơ, lũng đoạn trên thị trường; đã có một vài dấu hiệu tiêu cực ở một số công ty trong vấn đề niêm yết cũng như phát hành cổ phiếu, trái phiếu… Do đó, việc tăng cường thanh tra, giám sát để bảo đảm thị trường chứng khoán phát triển lành mạnh là việc làm thường xuyên và nên làm.

“Thời gian vừa qua chúng ta có làm nhưng chậm nên dẫn đến thị trường bị "rung lắc" trong một giai đoạn nhất định. Cần hiểu rằng đã là đầu tư, có lợi nhuận thì cũng có rủi ro. Do vậy, vấn đề còn lại là chúng ta phải tạo ra một thể chế công bằng, bảo đảm quyền lợi bình đẳng cho các nhà đầu tư, kể cả các nhà đầu tư nhỏ lẻ. Thực tế, chúng ta đang làm việc này và làm một cách mạnh mẽ, nhằm tạo minh bạch, công khai cho thị trường chứng khoán”, PGS, TS Trần Hoàng Ngân nói.

PGS, TS Trần Hoàng Ngân cũng đặc biệt lưu ý đến việc bảo đảm nền kinh tế vĩ mô ổn định nhằm thu hút được nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước vào thị trường tài chính, thị trường chứng khoán Việt Nam.

PGS, TS Trần Hoàng Ngân:  Cần xử lý nghiêm những hành vi của các nhà đầu cơ gây lũng đoạn trên thị trường.

Mạnh tay hơn với hành vi “làm giá”, “thao túng”

Liên quan đến việc ngăn chặn những hành vi thao túng và những sai phạm lớn trong thị trường chứng khoán thời gian vừa qua, theo PGS, TS Trần Hoàng Ngân, các công cụ thì chúng ta đã có, còn lại là phải tăng cường kiểm tra, giám sát và phải xử lý nghiêm những hành vi của các nhà đầu cơ gây lũng đoạn trên thị trường và cả những tổ chức có sai phạm với mức phạt nặng hơn so với lợi nhuận họ đạt được. Có như vậy mới làm trong sạch được thị trường chứng khoán, tạo công bằng với các nhà đầu tư khác. 

Đồng quan điểm trên, đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh Trần Anh Tuấn, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Phó giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh, để minh bạch thị trường chứng khoán thì rất cần có những biện pháp răn đe mạnh hơn bởi chế tài xử phạt hiện nay với việc thao túng chứng khoán còn khá nhẹ. 

Để quản lý tốt hơn thị trường chứng khoán, đại biểu Trần Anh Tuấn cho rằng, việc ứng dụng công nghệ thông tin có vai trò rất quan trọng. Bởi lẽ, với hệ thống thông tin đồng bộ, cơ quan quản lý có thể ngăn chặn sớm các hành vi vi phạm trên thị trường. Những vi phạm hiện tại cũng một phần do hệ thống phần mềm quản lý chưa tốt, chưa đồng bộ.

“Hiệu quả đầu tư của thị trường chứng khoán Việt Nam hiện vẫn còn yếu. Tính minh bạch, thông tin ngoài luồng ảnh hưởng tới thị trường còn rất nhiều. Những yếu tố này gây ảnh hưởng tới cán cân cung - cầu và giá cổ phiếu trên thị trường. Chúng thậm chí còn lấn át cả những thông tin chính thống được công khai…”, đại biểu dẫn giải.

Đặc biệt, theo đại biểu Trần Anh Tuấn, hiện nay có tình trạng thông tin mang tính chất “nội gián”, làm giá, thổi giá…, nếu không kiểm soát được sẽ thành điểm xấu, không chỉ làm thị trường chao đảo mà còn gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế.

“Những thông tin được công bố, đưa ra trong thời gian qua chưa phản ánh đúng thực chất, thực lực của doanh nghiệp. Trong khi thông tin công bố không trung thực nhưng nhà đầu tư tin tưởng là thật và lao vào đầu tư, từ đó dẫn đến nhiều rủi ro…”, đại biểu nói.

Đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh Trần Anh Tuấn: Nhà đầu tư cần nâng cao tính chuyên nghiệp.

Nhà đầu tư cần chuyên nghiệp, không chạy theo thông tin nội gián

Phó giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Hồ Chí Minh Trần Anh Tuấn cũng cho rằng, với một thị trường chứng khoán còn khá non trẻ ở Việt Nam và hiện vẫn còn được đánh giá chỉ ở mức độ “yếu”, thì việc giám sát thông tin của các doanh nghiệp cũng như các mã cổ phiếu cần phải đầy đủ, kịp thời, chính xác hơn nữa.

Theo đó, bên cạnh việc tiền kiểm thì cần có cơ chế hậu kiểm, giám sát thông tin nội bộ của doanh nghiệp về tài chính một cách minh bạch, chính xác. “Những doanh nghiệp sai phạm phải xử lý ngay mới mang tính răn đe. Chẳng hạn, doanh nghiệp công bố thông tin 1, 2 lần không đầy đủ, không chính xác thì doanh nghiệp đó có thể bị hủy niêm yết. Chỉ có những biện pháp mạnh như vậy mới bảo đảm tính trung thực, minh bạch của thị trường, từ đó mới giảm thiểu đáng kể mức độ rủi ro của thị trường, mới lấy lại niềm tin của người dân và nhà đầu tư khi bỏ tiền đầu tư vào thị trường chứng khoán”, đại biểu Trần Anh Tuấn khẳng định.

Một giải pháp quan trọng được đại biểu Trần Anh Tuấn nhắc đến là các nhà đầu tư cần nâng cao tính chuyên nghiệp cho mình. Thừa nhận “điều này còn nhiều cái khó” song đại biểu Trần Anh Tuấn lưu ý rằng, các nhà đầu tư cần tìm hiểu rõ tình hình sản xuất, kinh doanh, triển vọng đầu tư trong thời gian tới cũng như những mối quan hệ của công ty đối với các đối tác để xác định tầm ảnh hưởng của công ty đó đối với thị trường…

“Nhà đầu tư cá nhân hiện chiếm tỉ lệ lớn và thường đi theo tiếng gọi của “đám đông”, hoặc nghe thông tin nội bộ, nội gián để đầu tư chứ không phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp, kiến thức về thị trường còn mỏng…. Do đó, rất cần các nhà đầu tư hiểu biết nhằm đưa thị trường thành kênh dẫn vốn thực sự hiệu quả”, đại biểu phân tích.

Quản trị doanh nghiệp – cái gốc xây dựng thị trường bền vững

Ở một góc độ khác, đại biểu Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, để lành mạnh hóa thị trường chứng khoán, cần vừa kiến tạo phát triển cho thị trường, vừa kiểm soát được rủi ro; trước mắt cần giải quyết dứt điểm các vụ việc vừa qua để củng cố niềm tin nhà đầu tư cũng như tránh tạo tiền lệ xấu.

Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu: Giải quyết dứt điểm các vụ việc vừa qua để củng cố niềm tin nhà đầu tư.

Nhấn mạnh việc nâng cao chất lượng thực sự của nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp sẽ mang đến lợi ích dài hạn, đại biểu Phan Đức Hiếu khẳng định, cần nâng cao chất lượng của doanh nghiệp, nghĩa là nâng cao quản trị doanh nghiệp.

“Nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp phải là nhà đầu tư có năng lực tài chính hoặc có trình độ chuyên môn về chứng khoán”, đại biểu nói.

Nhấn mạnh pháp luật nhiều nước trên thế giới có những quy định chặt chẽ hơn trong việc công nhận nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, đại biểu Phan Đức Hiếu khẳng định quan điểm: “Quản trị doanh nghiệp tốt sẽ tạo lập được cộng đồng doanh nghiệp khỏe mạnh, mang lại sự phát triển bền vững của chính doanh nghiệp; tác động tích cực đến năng lực kinh doanh của doanh nghiệp, làm tăng năng lực hấp thụ vốn”.

NHÓM PHÓNG VIÊN BÁO QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN ĐIỆN TỬ