Quyết định số 23/2021/QĐ-TTg với gói hỗ trợ 26.000 tỷ đồng được coi là “phao cứu sinh" cho những HDV du lịch đang gặp khó khăn do dịch bệnh. Tuy nhiên, đến nay việc thực hiện chính sách này còn bất cập.

Còn lúng túng vì tiêu chí

Theo Quyết định số 23/2021/QĐ-TTg ngày 7-7-2021 của Thủ tướng Chính phủ quy định về việc thực hiện một số chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch Covid-19, HDV du lịch được hỗ trợ 3.710.000 đồng/người, theo phương thức chi trả một lần. Để được chi trả số tiền này, HDV cần đủ các điều kiện: Có thẻ HDV du lịch theo quy định của Luật Du lịch; có hợp đồng lao động với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ lữ hành hoặc doanh nghiệp cung cấp dịch vụ hướng dẫn du lịch, hoặc là hội viên của tổ chức xã hội-nghề nghiệp về hướng dẫn du lịch đối với HDV du lịch quốc tế và HDV du lịch nội địa; có phân công của tổ chức, cá nhân quản lý khu du lịch, điểm du lịch đối với HDV du lịch tại điểm. HDV có nhu cầu hỗ trợ gửi hồ sơ đề nghị đến cơ quan nhà nước về quản lý du lịch là nơi cấp thẻ cho HDV du lịch. Thời hạn tiếp nhận hồ sơ chậm nhất đến hết ngày 31-1-2022.

Hướng dẫn viên du lịch dẫn đoàn tham quan Bà Nà Hills (Đà Nẵng). (Ảnh chụp trước ngày 27-4-2021) 

Đây là chính sách an sinh xã hội mang tính nhân văn, thiết thực, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với người lao động nói chung, HDV du lịch nói riêng. Tuy nhiên, theo số liệu được Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đưa ra về thực hiện Nghị quyết số 68/NQ-CP ngày 1-7-2021 của Chính phủ về một số chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 và Quyết định số 23/2021/QĐ-TTg, thì đến ngày 4-8, có 33/63 tỉnh, thành phố đã phê duyệt hỗ trợ 750 HDV du lịch, trong đó đã chi trả hỗ trợ cho 47 HDV du lịch trong chính sách hỗ trợ HDV du lịch.

Tại sao chính sách thiết thực như vậy lại chưa thể sớm đến với người lao động? Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, trong quá trình triển khai quy định này, nhiều sở quản lý du lịch lúng túng với điều kiện liên quan đến việc có hợp đồng lao động với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ lữ hành hoặc cung cấp dịch vụ HDV du lịch, hoặc hội viên của tổ chức xã hội nghề nghiệp về hướng dẫn du lịch. Điều khoản này được cho là gây khó cho nhiều HDV tự do.

Do đặc thù ngành du lịch mang tính mùa vụ nên trong số hơn 28.000 HDV du lịch được cấp thẻ hành nghề thì có đến 90% là lao động tự do. Điều này đồng nghĩa chỉ khoảng 10% HDV du lịch có hợp đồng dài hạn, tương đương với khoảng 2.800 HDV đủ điều kiện này. Chưa kể từ năm 2020 trở lại đây, gần 90% doanh nghiệp du lịch lâm vào tình trạng ngừng hoạt động, việc HDV có hợp đồng lao động dài hạn là không thể.

Nếu không có hợp đồng lao động, cũng theo điều kiện thứ hai này, HDV có thể là hội viên các tổ chức xã hội nghề nghiệp về hướng dẫn du lịch. Tuy nhiên, được biết tổng số HDV có thẻ hội viên Hội HDV du lịch Việt Nam hoặc do chi hội địa phương thuộc Hội HDV du lịch Việt Nam cấp là khoảng 7.000 người. Còn theo số liệu của Tổng cục Du lịch, số HDV du lịch tại điểm là 1.127 người. Cộng tất cả HDV du lịch đủ điều kiện được hưởng hỗ trợ từ gói 26.000 tỷ đồng thì con số vào khoảng 10.000 người.

Làm sao để hướng dẫn viên du lịch sớm nhận được hỗ trợ?

Dù số tiền không lớn nhưng việc hỗ trợ kịp thời, đúng đối tượng sẽ phần nào giúp người lao động trong ngành du lịch vượt qua khó khăn trước mắt, có thêm động lực ở lại với nghề khi dịch bệnh qua đi, du lịch phục hồi. Để triển khai nhanh Quyết định số 23/2021/QĐ-TTg, thiết thực hỗ trợ người lao động, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Tổng cục Du lịch, các sở quản lý du lịch những ngày gần đây liên tục đưa ra những văn bản hướng dẫn để nhiều HDV du lịch được hưởng lợi từ chính sách này. Ông Nguyễn Lê Phúc, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch cho biết về yêu cầu cắt giảm tối đa thủ tục hành chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho HDV du lịch gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 đợt hỗ trợ lần này. Thứ nhất, đơn giản hóa thủ tục đề nghị hỗ trợ, quy định một cửa tiếp nhận và giải quyết hồ sơ cho HDV du lịch là sở quản lý du lịch ở địa phương. Thứ hai, đơn giản hóa hồ sơ đề nghị, chỉ hai loại gồm giấy đề nghị theo mẫu và hợp đồng lao động hoặc thẻ hội viên. Thứ ba, cắt giảm thời gian thẩm định còn 4 ngày. Thứ tư, hình thức nhận hỗ trợ sẽ được trực tiếp chuyển vào tài khoản của HDV, cũng có thể chọn nhận qua bưu điện hoặc trực tiếp.

Bên cạnh việc tạo điều kiện từ các cơ quan nhà nước, bản thân các HDV du lịch đã chủ động tìm hiểu thủ tục, các bước hoàn thiện hồ sơ. Trên nhiều diễn đàn, các HDV còn mách nhau tham gia Hiệp hội Du lịch Việt Nam bằng cách “đăng ký online chỉ trong 5 phút, hiện đang được miễn phí thành viên năm 2021”. Theo ông Vũ Thái Chính, Chủ tịch Câu lạc bộ HDV tiếng Nhật Hà Nội, câu lạc bộ đã có những hướng dẫn cụ thể đến các hội viên, đồng thời tập hợp danh sách và gửi lên Sở Du lịch TP Hà Nội để hỗ trợ HDV khi có đủ điều kiện là hội viên của chi hội HDV (Việt Nam hoặc Hà Nội cấp); có thẻ HDV du lịch còn hạn.

Bài và ảnh: TOÀN LINH