Chính vì những lợi thế và nhu cầu sử dụng NLS trên thực tế nên những năm gần đây, NLS được nhiều địa phương ưu tiên phát triển, phổ biến là các dự án nhỏ, điện mặt trời áp mái quy mô doanh nghiệp và hộ gia đình. Đến nay, theo đánh giá của giới chuyên gia, tốc độ phát triển NLS đã quá "nóng". Việc xử lý môi trường từ các dự án NLS cũng đang đặt ra những thách thức lớn. Hiện chúng ta chưa có giải pháp xử lý hiệu quả chất thải rắn từ điện gió, điện mặt trời. Chính vì vậy, Bộ Công Thương đã có chủ trương đề nghị từ nay cho đến khi có Quy hoạch Điện VIII thì tạm thời dừng việc tổng hợp riêng lẻ và bổ sung thêm các dự án điện mặt trời, điện gió theo đề xuất của các địa phương cũng như các doanh nghiệp để chờ Quy hoạch Điện VIII hoàn chỉnh, sau đó sẽ xem xét một cách tổng thể. Tập đoàn Điện lực Việt Nam cũng đã thông báo ngừng đấu nối nguồn điện áp mái của các nhà đầu tư nhỏ lẻ, hộ gia đình... từ ngày 31-12-2020 để chờ các hướng dẫn, quy định mới.
Giới chuyên gia cho rằng, các dự án NLS chỉ phát huy hiệu quả khi có quy hoạch tổng thể, hợp lý, sát với năng lực truyền tải điện ở địa phương, đầu tư quy mô thành những tổ hợp hiện đại, do nhà đầu tư đủ năng lực và kinh nghiệm phát triển dự án, không thể để tình trạng phát triển tự phát kiểu "mạnh ai nấy làm".
Phát triển NLS là xu thế tất yếu của thời đại, khi các nguồn năng lượng truyền thống đang dần cạn kiệt. Tuy nhiên, muốn phát triển ổn định, bền vững thì phải có quy hoạch bài bản, có lộ trình phù hợp. Các dự án NLS cần gắn với quy hoạch về phát triển hạ tầng, mạng lưới, công nghệ truyền tải hiện đại, đồng bộ. Sự phát triển "nóng" các dự án NLS không gắn với quy hoạch tổng thể, đầu tư nhỏ lẻ, thiếu bền vững chỉ đáp ứng được một số nhu cầu trước mắt. Về lâu dài, kiểu quy hoạch tự phát, "mạnh ai nấy làm" sẽ gây ra nhiều hệ lụy khó lường về môi trường, xử lý chất thải rắn và an ninh năng lượng. Thực tế hiện nay, giải quyết vấn đề này đang là một thách thức. Các địa phương, doanh nghiệp cần ủng hộ chủ trương chung, vì sự phát triển NLS bền vững, chấm dứt tình trạng phê duyệt, triển khai các dự án manh mún, nhỏ lẻ, chạy theo phong trào, tự phát. NLS được quy hoạch, đầu tư phát triển, khai thác đúng hướng, bền vững, không chỉ tạo nền tảng, động lực cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước mà còn tạo môi trường phát triển an toàn, thuận lợi, thân thiện môi trường... cho cộng đồng doanh nghiệp và cuộc sống nhân dân.
ĐẶNG BẢO MINH