Nghịch lý nằm ở chỗ: Đảng, Nhà nước miễn học phí để mọi trẻ em đều được đến trường, nhưng thực tế, phụ huynh vẫn oằn mình gánh những khoản thu phát sinh ngoài học phí thông qua các chương trình liên kết kỹ năng, STEM Robotics, tiếng Anh tăng cường... được xếp chung thời khóa biểu, khiến khoản “tự nguyện” trở thành bắt buộc trá hình.

Giờ học STEM của học sinh Trường Tiểu học Đô thị Sài Đồng, Long Biên, Hà Nội. Ảnh minh họa/Ảnh: giaoducthoidai.vn 

Khi trường học “liên kết”, đơn vị cung cấp dịch vụ thu tiền, nhà trường trở thành bên chia lợi nhuận, phụ huynh thành khách hàng bất đắc dĩ. Phải chăng, đây là mầm mống hình thành thứ văn hóa ăn-chia, văn hóa lót tay trong trường học, khiến chuẩn mực giáo dục méo mó, biến phúc lợi công thành thị trường hóa?

Nhiều nước tiên tiến trên thế giới quy định, cái gì thuộc chương trình giáo dục bắt buộc thì không được thu tiền. Như ở Anh, trường công không thu phí hoạt động trong giờ học; Singapore tổ chức dịch vụ sau giờ học nhưng hỗ trợ theo thu nhập, bảo đảm trẻ em khó khăn không bị thiệt...

Đã đến lúc phải mạnh tay chấn chỉnh tình trạng liên kết trá hình để giữ sạch môi trường văn hóa giáo dục, đưa “tự nguyện” về đúng nghĩa. Các chương trình liên kết thu phí phải nằm ngoài thời khóa biểu trên tinh thần tự nguyện. Mọi hợp đồng liên kết phải được công khai tiêu chí lựa chọn, mức thu. Đồng thời, Nhà nước cần đầu tư năng lực nội tại cho các nhà trường, chú trọng nâng cao chất lượng giáo viên, tăng biên chế những môn mới thay vì bù thiếu bằng thu dịch vụ. Kiên quyết xử lý, mạnh tay răn đe những trường hợp vi phạm để giữ vai trò của nhà trường như nơi gieo mầm nhân cách, tri thức, chứ không phải điểm cung ứng dịch vụ./.