Ngoại trừ nguyên nhân kiểu tội phạm này ngày càng tổ chức tinh vi, xảo quyệt thì câu hỏi đặt ra là tại sao các nạn nhân dễ bị lừa như vậy?

Các nạn nhân do thiếu hiểu biết luật pháp, thiếu kỹ năng sống, kỹ năng xử trí tình huống đã lập tức tin ngay những thông tin ngụy tạo của bọn lừa đảo, cho rằng họ đang vướng vào một vụ án “buôn bán ma túy”, “rửa tiền”, “làm lan truyền thông tin nhạy cảm”... nào đó. Điều đáng ngạc nhiên là hầu hết nạn nhân rất hoang mang khi bị đe dọa "công an điều tra" những hành vi mà họ không hề có, trong khi phản xạ đầu tiên của con người khi bị cáo buộc là chối bỏ, là cãi, kể cả khi những sự việc có thật hoàn toàn. Để rồi từ đó, các nạn nhân bị làm tê liệt ý chí và ý thức phản vệ, ngoan ngoãn nghe theo hướng dẫn của bọn lừa đảo.

Tranh minh họa: Báo Tuổi trẻ. 

Để làm ý chí bị tê liệt cần phải có quá trình mà trong đó, việc gieo rắc nỗi sợ hãi là chủ yếu. Bọn lừa đảo đã nắm được điểm yếu tiềm ẩn này và khơi dậy, thổi phồng lên làm choáng ngợp tâm trí các nạn nhân. Chúng biết rõ khi các nạn nhân bị đe dọa đang điều tra “tội phạm đặc biệt nghiêm trọng” và phải “giữ bí mật” nếu không sẽ không được bảo đảm an toàn sinh mệnh chính trị thì các nạn nhân sẽ không dám nhờ đến cơ quan chức năng, hệ thống công quyền tại nơi mình sinh sống can thiệp, giúp đỡ và bảo vệ. Mà lẽ ra, các cơ quan đó phải là nơi đầu tiên mỗi công dân nghĩ đến, tìm đến một khi họ có vấn đề vướng mắc về pháp luật hay gặp oan trái.

Nhiều nạn nhân kể lại, mặc dù chỉ trao đổi bằng điện thoại nhưng suốt cả quá trình bị lừa đảo, họ như bị thôi miên. Quá trình đó đã tạo ra cảm giác lo sợ ngày càng lớn dần mà có thể xuất phát từ sự ý thức mình đã làm nhiều điều không đáng làm, thậm chí đáng bị lên án hoặc trừng phạt, trong quá khứ. “Kịch bản” của bọn lừa đảo đã khai thác tối đa điều sâu kín đó trong tâm trí mỗi nạn nhân, đồng thời rất ăn khớp với bối cảnh các yếu tố, tính chất, biến động đời sống chính trị xã hội đương thời.

Các nạn nhân dễ bị lừa không chỉ vì bọn lừa đảo quá tinh vi mà còn bởi họ đã không đặt niềm tin vào chính mình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp, đơn vị, tập thể và đặc biệt là các cơ quan chức năng hoàn toàn có khả năng và sẵn sàng giúp đỡ, bảo vệ khi họ gặp khó khăn, oan trái trong cuộc đời.

TRẦN HOÀI