Tập trung vốn cho các dự án cấp bách, trọng điểm

Đa số các đại biểu đều đồng tình về việc thực hiện triển khai Luật Đầu tư công bước đầu đã có những đổi mới căn bản về phương thức quản lý, cân đối, phân bổ nguồn lực tài chính Quốc gia dành cho đầu tư phát triển, chuyển từ cơ chế quản lý đầu tư hằng năm sang kế hoạch trung hạn gắn với kế hoạch hằng năm; khắc phục dần tình trạng đầu tư tùy tiện, không căn cứ vào khả năng cân đối vốn cũng như đầu tư vượt quá kế hoạch vốn được giao. Các đại biểu cho rằng, sau hơn 3 năm thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn, đây là khoảng thời gian không dài nhưng cũng đủ để đánh giá những kế quả đạt được và nhận thức những thách thức đặt ra.

Quang cảnh phiên họp sáng 29-10.

Công tác tài chính 3 năm qua đạt được kết quả ấn tượng

Tham luận về thực hiện kế hoạch tài chính-ngân sách 5 năm giai đoạn 2016-2020, đại biểu Trần Quang Chiểu (Nam Định) nhận định, 3 năm qua, kết quả đạt được rất đáng trân trọng, đạt được 3 dấu ấn đáng ghi nhận. Đó là, an ninh nền tài chính quốc gia của chúng ta bảo đảm an toàn, thể hiện ở chỉ tiêu nợ công trên GDP giảm nhanh qua các năm: Từ 64,89% (năm 2016) giảm xuống còn 61,4% (năm 2018); tỷ lệ bội chi trên GDP năm 2018 chỉ còn 3,67%. Bên cạnh đó, cơ cấu về chính sách tài khóa của chúng ta ngày càng vững chắc: Tỷ lệ thu nội địa trên tổng thu ngân sách tăng nhanh, tỷ lệ chi đầu tư phát triển của ngân sách nhà nước trong tổng chi ngân sách nhà nước được nâng lên, thời gian vay nợ được nâng lên, lãi suất vay giảm xuống. Đặc biệt, cải cách hành chính để nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế quốc gia có bước tiến dài.

Đại biểu khẳng định, với 3 dấu ấn trên, có thể khẳng định, công tác tài chính 3 năm qua của đất nước ta đã đạt được 3 tốt: Thu tốt-chi tốt-quản lý tốt, góp phần quan trọng đưa đất nước ta có cơ đồ và tín nhiệm quốc tế; niềm tin của nhà đầu tư và người dân được nâng lên rõ rệt.

Để bảo đảm nền tài chính thực sự an toàn, cơ cấu tài chính vững chắc, quy mô ngân sách đủ mạnh, đại biểu đề nghị trong thời gian tới, Chính phủ cần thực hiện chiến lược cải cách thuế, sớm khắc phục tình trạng tài chính quốc gia bị phân tán, quản lý ngân sách nhà nước không tập trung như hiện nay.

Khắc phục tình trạng đầu tư công dàn trải

Tham luận về đầu tư công trung hạn, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (TP Hà Nội) nhắc tới hai bất cập, thách thức trong thực hiện đầu tư công trong thời gian vừa qua. Đại biểu khẳng định việc đổi mới là cần thiết, đúng đắn và những nỗ lực của Chính phủ về vấn đề này trong thời gian qua là rất đáng ghi nhận. Tuy nhiên vẫn còn những khó khăn, khi thực tế đầu tư công vẫn còn dàn trải (tổng mức đầu tư 2 triệu tỷ đồng cho 9.620 dự án), dẫn  tới nhiều dự án vẫn còn dở dang, thiếu vốn... 

“Hiếm có quốc gia nào phân bổ đầu tư công như Việt Nam, đó là mỗi tỉnh, thành phố có một dự án. Mong muốn của các địa phương là chính đáng, cần thiết, nhưng nợ công, bội chi lớn, bắt buộc chúng ta phải chọn tập trung, không dàn trải. Công bằng không có nghĩa là cào bằng, có trọng tâm không có nghĩa là chỉ một số địa phương được đầu tư”, đại biểu nêu quan điểm và cho rằng cần ưu tiên tập trung vốn đầu tư công trung hạn cho các dự án trọng điểm có quy mô lớn, có khả năng lan tỏa vùng, miền, tránh đầu tư dàn trải, cào bằng...

Bất cập thứ 2 được đại biểu TP Hà Nội đề cập, là hiện chưa có đánh giá nào về hiệu quả đầu ra dự án dù đến hết năm 2018 đã có 6.290 dự án hoàn thành. Nếu xét kết quả đầu ra, đại biểu cho rằng không phải dự án nào cũng hiệu quả. “Gần như chúng ta không có câu trả lời về sự hiệu quả cao, thấp hay không hiệu quả của số dự án này", đại biểu băn khoăn và đề xuất cần sớm hoàn thành tiêu chí đánh giá hiệu quả đầu ra; ngay khi lựa chọn dự án cần làm rõ kết quả đầu ra gắn với nguồn lực đầu tư; đồng thời, cần chú trọng công tác quy hoạch bởi khi quy hoạch kém sẽ cho ra kế hoạch đầu tư dàn trải.

Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai phát biểu thảo luận.

Đồng quan điểm này, đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) cũng cho rằng, báo cáo Chính phủ cần thống kê vừa qua bao nhiêu dự án đầu tư công hiệu quả, dự án nào thua lỗ... Có như vậy mới xác định được trách nhiệm tổ chức, cá nhân và xử lý nghiêm, tránh thất thoát vốn Nhà nước. “Chính phủ phải bổ sung báo cáo, thanh tra xử lý sai phạm thời gian qua đến đâu, có bao nhiêu dự án phá sản được phục hồi và mức độ xử lý”, đại biểu đề nghị.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương cũng kiến nghị Quốc hội, Chính phủ phải rà soát lại quy định pháp luật. Nếu Luật có điểm nào chưa hợp lý làm chậm tiến độ thực hiện dự án thì cần nghiên cứu sửa. Chẳng hạn, phân định rõ dự án nào phân giao cho tỉnh, phần nào là Chính phủ quyết...

Đại biểu Hoàng Văn Cường, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân nhìn nhận, giải ngân đầu tư công vừa qua vẫn "chậm dần đều". Nguyên nhân là hiện vẫn chưa có tiêu chí xác định, phân loại dự án nào được đưa vào lĩnh vực ưu tiên, hay dự án nào được ưu tiên đưa vào danh mục đầu tư... "Chính phủ cần công bố tiêu chí xếp hạng ưu tiên, như vậy mới tránh được tình trạng phân bổ vốn đầu tư tràn lan, sẽ không còn tranh luận nên rót vốn vào nhà hát 1.500 tỷ đồng hay bệnh viện như vừa qua", đại biểu nhấn mạnh.

Tin, ảnh: THẢO NGUYÊN