Một nhiệm kỳ bản lĩnh trong bối cảnh nhiều biến động

Quốc hội khóa XV bắt đầu nhiệm kỳ trong một hoàn cảnh không thể khó khăn hơn: Đại dịch Covid-19 gây ra cuộc khủng hoảng y tế - kinh tế - xã hội nghiêm trọng nhất trong nhiều thập kỷ. Trên thế giới, xung đột địa chính trị leo thang, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn gia tăng, an ninh phi truyền thống nổi lên ngày càng đa dạng, từ an ninh mạng, an ninh năng lượng đến an ninh nguồn nước. Đối với một quốc gia đang phát triển như Việt Nam, các biến động ấy tác động trực tiếp đến ổn định chính trị, phát triển kinh tế và bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Trong bối cảnh ấy, Quốc hội khóa XV đã chứng minh vai trò là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, khi liên tục thay đổi phương thức làm việc, tổ chức nhiều kỳ họp - cả trực tiếp và trực tuyến - để đưa ra những quyết sách nhanh chóng, kịp thời, bám sát thực tiễn và được xã hội đồng lòng ủng hộ. Con số 19 kỳ họp trong một nhiệm kỳ là minh chứng sống động cho tinh thần “Quốc hội họp mỗi khi dân cần, đất nước cần”.

Quang cảnh phiên bế mạc Kỳ họp thứ mười, Quốc hội khóa XV. Ảnh: TRỌNG HẢI 

Nhờ những quyết sách kịp thời, chính xác trong thời kỳ cao điểm của dịch bệnh, Việt Nam đã kiểm soát thành công Covid-19, bảo đảm an sinh, ổn định kinh tế vĩ mô và duy trì ổn định chính trị - xã hội. Từ góc độ quốc phòng, an ninh, đây là thắng lợi có ý nghĩa đặc biệt: Đất nước giữ vững được môi trường hòa bình, tạo điều kiện cho nhiệm vụ xây dựng Quân đội, củng cố tiềm lực quốc phòng, tăng cường thế trận lòng dân.

Cuộc chiến chống dịch bệnh, suy cho cùng, cũng là một “cuộc chiến không tiếng súng”, nơi sự phối hợp giữa hệ thống chính trị, lực lượng vũ trang và nhân dân làm nên kỳ tích. Quốc hội với những quyết định đúng lúc, đã tạo hành lang pháp lý để lực lượng Quân đội, Công an triển khai nhiều nhiệm vụ chưa từng có: Tham gia cứu chữa bệnh nhân, vận chuyển y tế, bảo đảm chuỗi cung ứng, giữ gìn trật tự và lan tỏa tinh thần đoàn kết toàn dân.

Trong khó khăn, vai trò của người chiến sĩ được tỏa sáng; cùng với đó, vai trò của Quốc hội - cơ quan đứng sau, kiến tạo pháp lý, giám sát và trao quyền - cũng được khẳng định mạnh mẽ.

Kiến tạo nền tảng pháp lý cho quốc phòng, an ninh của kỷ nguyên mới

Nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV ghi dấu như một trong những nhiệm kỳ có khối lượng lập pháp lớn nhất từ trước tới nay, với 150 luật và 49 nghị quyết quy phạm pháp luật được thông qua. Đáng chú ý, nhiều đạo luật trong số đó có ý nghĩa chiến lược đối với nhiệm vụ củng cố quốc phòng, an ninh, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân và bảo vệ Tổ quốc trong bối cảnh mới. Có thể thấy rõ nỗ lực của Quốc hội trong việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý nhằm tạo dựng nền móng vững chắc cho an ninh quốc gia, từ việc phát huy sức mạnh toàn dân đến hiện đại hóa lực lượng, từ bảo vệ chủ quyền lãnh thổ đến bảo đảm an ninh phi truyền thống.

Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở đã mở rộng không gian cho nhân dân tham gia giữ gìn bình yên cuộc sống. Sự gắn kết chặt chẽ giữa chính quyền cơ sở, lực lượng Công an và cộng đồng không chỉ tăng cường hiệu quả giữ gìn trật tự mà còn xây dựng một thế trận an ninh nhân dân rộng khắp, có khả năng dự báo sớm và ngăn chặn sớm nguy cơ mất ổn định. Cùng với đó, Luật Căn cước (sửa đổi) trở thành công cụ quan trọng cho chuyển đổi số quốc gia, giúp hệ thống quản lý dân cư hiện đại hơn, hỗ trợ lực lượng Quân đội, Công an trong công tác biên phòng, kiểm soát xuất nhập cảnh, phòng, chống tội phạm công nghệ cao và bảo đảm an ninh trên không gian mạng - lĩnh vực ngày càng phức tạp trong thời đại số.

Cùng với đó, việc sửa đổi bổ sung một số điều của 11 luật về quân sự, quốc phòng cùng các văn bản về động viên công nghiệp, phòng thủ dân sự cho thấy cách tiếp cận mới: Gắn quốc phòng với phát triển kinh tế - xã hội, gắn tiềm lực quân sự với khoa học - công nghệ hiện đại, hướng đến xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa. Các đạo luật khác như Luật An ninh mạng, Luật Phòng thủ dân sự, Luật Giao thông đường bộ và đường bộ cao tốc cũng góp phần hình thành khung pháp lý để ứng phó hiệu quả với những thách thức an ninh phi truyền thống, từ bảo vệ dữ liệu quốc gia đến đảm bảo an toàn các tuyến giao thông chiến lược.

Những đổi mới trong lĩnh vực giám sát của Quốc hội cũng thể hiện rõ tinh thần trách nhiệm với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Giám sát không còn dừng lại ở mức nghe báo cáo mà được triển khai đến tận cơ sở: Từ thao trường đến đường biên, từ các điểm nóng về an ninh trật tự đến những địa bàn chịu tác động nặng nề của thiên tai, biến đổi khí hậu. Quốc hội đã tập trung vào những vấn đề then chốt như an ninh nguồn nước, phòng cháy, chữa cháy, an ninh mạng, phòng, chống tội phạm công nghệ cao, hay hoàn thiện cơ chế phân cấp - phân quyền trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh. Chính sự theo dõi sát sao, quyết liệt ấy đã góp phần điều chỉnh chiến lược, nâng cao chất lượng xây dựng lực lượng, củng cố kỷ luật, kỷ cương và tăng cường tính liêm chính trong toàn bộ hệ thống thực thi nhiệm vụ.

Đặc biệt, nhiệm kỳ này đánh dấu bước tiến lớn trong hiện đại hóa nghị trường với việc đẩy mạnh chuyển đổi số. Tài liệu điện tử, họp trực tuyến, biểu quyết điện tử, các nền tảng dữ liệu phục vụ lập pháp và giám sát… đã làm thay đổi cách thức làm việc của Quốc hội, giúp tối ưu hóa thời gian, nâng cao chất lượng thảo luận và tăng cường tính công khai, minh bạch trong toàn bộ quá trình ra quyết định. Đây là điều kiện thuận lợi để đại biểu thuộc lực lượng vũ trang - những người thường xuyên đảm trách nhiệm vụ đặc thù - tham gia sâu hơn vào các quyết sách quan trọng của đất nước. Một Quốc hội số không chỉ hiện đại hơn mà còn gần dân hơn, tăng cường sự đồng thuận xã hội, củng cố thế trận lòng dân - nền tảng quan trọng nhất cho quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân trong thời đại mới.

Củng cố thế trận lòng dân - nền tảng vững chắc cho bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới

 Trong rất nhiều đóng góp quan trọng của Quốc hội khóa XV đối với lĩnh vực quốc phòng, an ninh, điều nổi bật nhất có lẽ chính là việc củng cố vững chắc thế trận lòng dân. Ở bất kỳ giai đoạn lịch sử nào, lòng dân cũng là thước đo sức mạnh của quốc gia; nhưng trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt, những thách thức an ninh phi truyền thống diễn biến phức tạp, thì việc củng cố lòng dân trở thành yêu cầu mang tính sống còn. Mỗi đạo luật được thông qua, mỗi nghị quyết được ban hành, mỗi phiên chất vấn hay giám sát được thực hiện trong nhiệm kỳ này đều hướng đến mục tiêu cuối cùng: Bảo đảm an ninh con người, nâng cao đời sống nhân dân, thu hẹp khoảng cách vùng miền và tăng cường đoàn kết toàn dân tộc - những yếu tố làm nên nền móng của một nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân vững mạnh.

Một quốc gia muốn mạnh về quân sự phải mạnh trước hết về nhân dân. Điều đó không chỉ là luận điểm mang tính chiến lược mà còn là triết lý phát triển xuyên suốt của Việt Nam: Mọi sức mạnh đều bắt nguồn từ dân, mọi thắng lợi đều nhờ dân, và mọi chính sách nếu không hướng vào dân thì không thể bền vững. Bởi vậy, Quốc hội khóa XV đã dành sự quan tâm đặc biệt đến các chính sách an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững, bảo đảm phúc lợi và tạo điều kiện để người dân yên tâm lao động, sản xuất. Khi đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được chăm lo đầy đủ, khi mọi người đều được trao cơ hội để phát triển, thì sức mạnh nội sinh của đất nước được nuôi dưỡng từ chính những điều bình dị đó.

Cũng cùng tinh thần ấy, Quốc hội coi việc phát triển vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo là nhiệm vụ không thể tách rời của chiến lược bảo vệ Tổ quốc. Những địa bàn “phên giậu” không chỉ cần hạ tầng, dịch vụ, nguồn lực đầu tư, mà còn cần sự quan tâm về thể chế, để người dân yên tâm bám đất, bám biển, trở thành những “cột mốc sống” vững vàng nơi biên cương Tổ quốc. Song hành với đó là công cuộc nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng, an ninh cho thế hệ trẻ, giúp mỗi thanh niên Việt Nam hiểu rõ trách nhiệm của mình đối với đất nước, nuôi dưỡng tình yêu Tổ quốc và ý thức bảo vệ chủ quyền từ trong nhận thức.

Điểm nhấn quan trọng khác là việc Quốc hội chú trọng phát triển văn hóa và xây dựng con người Việt Nam - điều mà các nhà chiến lược gọi là “sức mạnh mềm” của quốc phòng, an ninh. Trong thời đại mà cạnh tranh tư tưởng, thông tin và giá trị diễn ra quyết liệt không kém cạnh cạnh tranh vũ trang, thì bản sắc văn hóa và sức mạnh tinh thần của dân tộc chính là lá chắn bảo vệ Tổ quốc từ bên trong. Một xã hội có nền tảng văn hóa vững vàng sẽ có sức đề kháng cao trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới.

Có thể nói, trong bối cảnh thế giới thay đổi nhanh chóng, Quốc hội khóa XV đã để lại một di sản quan trọng: Một hệ thống thể chế đủ mạnh để tổ chức quốc phòng, an ninh hiện đại; đủ linh hoạt để ứng phó hiệu quả với những nguy cơ mới; đủ tầm nhìn để bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa. Đó cũng là hệ thống pháp lý bảo đảm môi trường hòa bình để phát triển, và phát triển chính là để củng cố quốc phòng trong một chu trình bền vững.

Kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV khép lại không phải như một kết thúc của một nhiệm kỳ, mà là sự mở ra của một hành trình tiếp nối. Những thành tựu trong lập pháp, đổi mới trong giám sát và những quyết sách chiến lược về quốc phòng, an ninh mà nhiệm kỳ này đã tạo dựng sẽ trở thành nền tảng để Quốc hội khóa XVI bước tiếp, mạnh mẽ hơn, chủ động hơn giữa những biến động khó lường của thế giới. Quốc hội khóa XV đã chứng minh một chân lý: Dù trong thời bình hay khi đối mặt với thử thách, việc giữ vững độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ; bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại luôn là ưu tiên cao nhất.

Và trên tất cả, đó là một Quốc hội biết dựa vào nhân dân, biết khơi dậy tinh thần yêu nước, biết truyền lửa niềm tin vào tương lai. Khi lòng dân vững, nước sẽ bền; khi niềm tin được bồi đắp, sức mạnh quốc gia sẽ được nhân lên. Thế trận lòng dân - pháo đài vững chắc nhất của Tổ quốc Việt Nam - chính là thành quả sâu sắc nhất mà Quốc hội khóa XV để lại trong lòng nhân dân và trong trang sử mới của đất nước./.