Với độ mở thương mại vượt 200% GDP, Việt Nam nằm trong nhóm nền kinh tế hội nhập sâu nhất thế giới, đồng nghĩa với mức độ phụ thuộc cao vào hệ thống quy chuẩn, thiết chế và xu hướng pháp lý toàn cầu. Doanh nghiệp Việt Nam không còn chỉ đóng vai trò nhà cung ứng, mà đang giữ vị trí ngày càng chủ động trong các giao dịch quốc tế - từ nhà đầu tư, nhà thầu đến đối tác chiến lược.

Trong các lĩnh vực như điện tử, logistics, xây dựng, nông nghiệp bền vững, công nghệ thông tin và tài chính số, doanh nghiệp Việt đã thường xuyên tham gia vào các hợp đồng giá trị lớn với yêu cầu kỹ thuật và pháp lý phức tạp. Trong bối cảnh này, năng lực pháp lý - đặc biệt là năng lực về cấu trúc hợp đồng quốc tế, lựa chọn cơ chế giải quyết tranh chấp, xác định rõ luật áp dụng, địa điểm trọng tài, trọng tài viên, tổ chức trọng tài và sử dụng hiệu quả các cơ chế giải quyết tranh chấp theo chuẩn mực quốc tế - cần được doanh nghiệp Việt Nam coi là một cấu phần không thể thiếu trong chiến lược kinh doanh và quản trị rủi ro.

GS, TS Lê Hồng Hạnh, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam.

Nếu như trước đây, giải quyết tranh chấp vẫn được nhìn như một “giai đoạn hậu kỳ”, chỉ phát sinh khi có xung đột xảy ra trong quan hệ hợp tác, thì hiện nay, việc chủ động xây dựng một cấu trúc hợp đồng tự vệ, với điều khoản giải quyết tranh chấp được tính toán cẩn trọng ngay từ đầu, tự chuẩn bị năng lực tham gia hiệu quả vào các thủ tục giải quyết tranh chấp (cả tố tụng và phi tố tụng), chính là biểu hiện của một doanh nghiệp có chiến lược quốc tế rõ ràng và tư duy pháp lý hiện đại.

Do đó, có thể nói, trọng tài, nếu được lựa chọn và vận dụng đúng cách, sẽ không chỉ là công cụ giải quyết tranh chấp hiệu quả mà còn là “vùng trung lập pháp lý” giúp doanh nghiệp chủ động tự bảo vệ tốt quyền lợi trong các giao dịch đa phương, vượt qua các hạn chế của rào cản địa lý, ngôn ngữ và hệ thống pháp luật quốc gia. 

Bạn đọc có thể xem toàn văn tham luận “Phát huy thiết chế trọng tài để bảo vệ lợi ích chính đáng của doanh nghiệp trong quan hệ kinh tế quốc tế” tại đây: gs ts le hong hanh.docx

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Chính trị xem các tin, bài liên quan.