Ngày 27-12-1972, ngày thứ 10 trong cuộc tập kích đường không chiến lược của đế quốc Mỹ đánh phá Hà Nội, Hải Phòng và các địa phương lân cận, một chiếc máy bay B-52 chưa kịp cắt bom đã bị Tiểu đoàn 72, Trung đoàn 285, Sư đoàn 363 vừa cơ động từ Hải Phòng lên Bắc Ninh, lập một trận địa mới chặn địch từ hướng Đông Bắc, bắn rơi.
Ngay buổi sáng hôm đó, nhiều cơ quan báo chí trong nước và quốc tế đã đến tận làng Ngọc Hà để tận mắt chứng kiến xác “pháo đài bay” ngay giữa lòng Thủ đô. Và nghệ sĩ nhiếp ảnh Văn Bảo, phóng viên của Thông tấn xã Việt Nam đã kịp thu vào ống kính của mình hình ảnh một cô gái đang tưới hoa tại làng hoa Ngọc Hà với xác chiếc máy bay ở đằng sau. Bức ảnh sau đó đã đoạt giải cao trong nhiều cuộc thi ảnh trong nước, quốc tế và được nhiều người biết đến với chú thích: “Bom rơi nhưng hoa vẫn phải tươi”.
Mới đây, tại buổi giao lưu nhân chứng do UBND quận Ba Đình (TP Hà Nội) tổ chức nhân kỷ niệm 50 năm Chiến thắng “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không”, chúng tôi may mắn gặp cô gái trong bức ảnh lịch sử năm ấy. Đó là bà Nguyễn Thị Hoan, hiện đang sống tại phố Bích Câu, quận Đống Đa, TP Hà Nội. Dù đã ở tuổi thất thập, nhưng nét tươi khỏe của cô thiếu nữ năm xưa hiện trên khuôn mặt và phong thái của bà vẫn khiến người đối diện không khỏi ấn tượng.
Kể lại khoảnh khắc được phóng viên ghi hình, bà Hoan xúc động, kể: “Sáng 28-12, quang cảnh làng hoa Ngọc Hà tan hoang, nhưng những luống hoa bên hồ Hữu Tiệp vẫn tươi tắn, nhiều bông hoa đã nở dù bên cạnh là mảnh vỡ máy bay. Dân làng Ngọc Hà một số lớn đã đi sơ tán nhưng gia đình tôi vẫn bám trụ lại. Như thường lệ, mỗi buổi sáng, tôi vẫn dậy sớm tưới và cắt hoa mang ra phố bán. Khi thấy tôi tưới hoa các phóng viên đề nghị được chụp ảnh. Tôi cũng không biết cụ thể người chụp ảnh là ai, chỉ đến khi bức ảnh được công bố năm 1979 người ta tìm đến phỏng vấn tôi mới rõ đầu cuối câu chuyện".
Hình ảnh cô gái làng hoa Ngọc Hà đang tưới hoa, phía sau là xác chiếc B-52 hiện được trưng bày tại nhiều triển lãm và các bảo tàng chứng tích chiến tranh. Bức ảnh là niềm tự hào của bà trong suốt 50 năm qua. “Đó là một “biểu tượng” về tinh thần lạc quan, ý chí quyết chiến, bám trụ với Thủ đô của nhân dân Ba Đình nói riêng, người dân Hà Nội nói chung. Các thế hệ được sống trong hòa bình hôm nay và mai sau sẽ luôn biết ơn và ghi nhớ tinh thần của Chiến thắng Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không”-đồng chí Tạ Nam Chiến, Chủ tịch UBND quận Ba Đình khẳng định bằng niềm tin và sự tự hào.
NGỌC HOA