Điểm đặc biệt ở bản danh sách này đó là đã “điểm mặt chỉ tên” hầu hết các quan chức cấp cao trong chính quyền của Tổng thống Vladimir Putin. 114 chính trị gia bị đưa vào danh sách gồm cả Thủ tướng Dmitry Medvedev, Ngoại trưởng Sergey Lavrov, Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov... Ngoài 9 phó thủ tướng, 22 Bộ trưởng, danh sách còn có 96 doanh nhân Nga, tất cả đều có tài sản từ 1 tỷ USD trở lên.

Trong số các doanh nhân bị đưa vào cuốn "danh bạ điện thoại" đặc biệt này có cả người đứng đầu ngân hàng hàng đầu của Nga Sberbank-ông German Gref và một vài doanh nhân nổi danh khác như: Abramovich, Abramov, Alekperov, Deripaska, Friman, Kaspersky và Lisin.

Tài liệu này là một phần của luật trừng phạt được Tổng thống Mỹ Donald Trump ký hồi tháng 8-2017, nhắm đến Nga, với cáo buộc can thiệp bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016. Vì vậy, trên thực tế Moscow đã chờ đợi “Báo cáo Kremlin” từ nhiều tháng nay với tâm lý lo ngại và giận dữ. Giới tinh hoa chính trị và kinh doanh Nga đã biết rằng, chính quyền Tổng thống Donal Trump sẽ phải trình lên Quốc hội một danh sách các chính trị gia cấp cao quan trọng nhất cũng như các nhà tài phiệt của Nga để tuân thủ một Đạo luật trừng phạt được Quốc hội Mỹ thông qua hồi tháng 7-2017. Đạo luật Chống lại những đối thủ của Mỹ thông qua các biện pháp trừng phạt (CAATSA) được Tổng thống Donald Trump ký thành luật ngày 2-8-2017.

leftcenterrightdel
Lá cờ Nga được treo gần Đại sứ quán Mỹ ở Moscow. Ảnh: Getty Images.

Các câu chuyện về những ai và bao nhiêu người có thể bị đưa vào danh sách đen này đã được báo chí kinh doanh Nga đưa lên từ trước khi “Báo cáo Kremlin” được công bố. Một thành viên của Quốc hội Nga thậm chí còn đưa ra một bản danh sách những công dân Nga có nguy cơ bị Mỹ trừng phạt của riêng mình, với hy vọng đi trước bản danh sách của Washington.

Đoán trước được các biện pháp trừng phạt mới của Mỹ, Tổng thống Vladimir Putin đã đáp lại lời kêu gọi của các nhà tài phiệt Nga, đơn giản hóa các thủ tục để rút ngắn quá trình đưa tiền về Nga. Các ngân hàng đã bắt đầu tách các chi nhánh liên quan đến quốc phòng của mình thành các thực thể mới để tránh cho công ty mẹ khỏi bị trừng phạt.

Ngoài ra, theo trang điện tử Theatlantic.com, một số nhà tài phiệt Nga cũng đã tìm cách tiếp cận ông Daniel Fried, một chuyên gia phụ trách xử lý vấn đề trừng phạt nhằm vào Nga tại Bộ Ngoại giao Mỹ để đưa tiền, nhằm tìm kiếm sự giúp đỡ hòng tránh bị trừng phạt. Tuy nhiên, lời đề nghị mang mùi tiền bạc này đã không được chuyên gia Daniel Fried đáp lại. Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã thuê ông Daniel Fried và Anders Aslund, những chuyên gia về kinh tế Nga để tư vấn nhằm soạn ra danh sách các nhân vật quyền lực của Nga trong “Báo cáo Kremlin”. Cả hai chuyên gia này hiện nay làm việc tại Hội đồng Đại Tây Dương-một cơ quan nghiên cứu uy tín của Mỹ.

Đáng chú ý, chuyên gia Daniel Fried và ba nguồn tin gần gũi với việc xây dựng “Báo cáo Kremlin” còn tiết lộ, dựa trên các đề xuất của ông và Anders Aslund, người ta trông đợi Washington sẽ tạo ra một bản danh sách nghiêm túc và có mục tiêu. Nhưng cuối cùng, bản danh sách được công bố hóa ra lại là một sự tập hợp “bừa bãi” các tỷ phú, quan chức cấp cao và các bộ trưởng của Kremlin, ngoại trừ Tổng thống Vladimir Putin.

Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại của Hội đồng Liên bang Nga Konstantin Kosachev thậm chí còn so sánh danh sách này chỉ như một “danh bạ điện thoại”, bao gồm tất cả các cơ cấu lãnh đạo của Nga.

Theo trang tin điện tử BuzzFeed, một quan chức Bộ Tài chính Mỹ đã thừa nhận rằng, bộ này chỉ đơn giản là sao chép danh sách các tỷ phú người Nga của Forbes cho phần danh sách các tài phiệt Nga trong “Báo cáo Kremlin”. Danh sách này rộng lớn đến mức vô nghĩa, thậm chí nó còn nhiều hơn bởi thực tế là không ai trong số đó bị nhắm mục tiêu để trừng phạt.

RT dẫn báo cáo nói rằng, “đây không phải danh sách trừng phạt và việc đưa các cá nhân, doanh nghiệp vào báo cáo này không nên bị coi là áp lệnh trừng phạt với họ”. Báo cáo cũng nói thêm rằng “nó không phải là lệnh cấm hay giới hạn bất cứ giao dịch nào của những người này với người Mỹ hoặc người nước ngoài”.

Nguồn tin trên còn tiết lộ việc Kremlin cũng đã cân nhắc các biện pháp trả đũa “Báo cáo Kremlin” của Mỹ. Theo một nguồn tin thân cận với Bộ Ngoại giao Nga, thậm chí các quan chức Nga đã thảo luận về việc đưa Iran vào trong số những nước được bảo vệ dưới cái ô quân sự của Nga và tăng cường viện trợ quân sự cho CHDCND Triều Tiên.

Bình luận về “Báo cáo Kremlin” của Bộ Tài chính Mỹ, Tổng thống Vladimir Putin đã hài hước nói rằng: “Tôi rất buồn vì không được đưa tên vào danh sách”. Theo ông, nước Nga cần tập trung vào bản thân đất nước mình, cần giải quyết nền kinh tế, nông nghiệp, hỗ trợ xuất khẩu, sức khỏe, giáo dục và quốc phòng. Nga cần tập trung vào sự phát triển nội tại hơn là quan tâm đến một danh sách do nước ngoài liệt kê. “Nếu Nga hoàn toàn phát triển thì không có danh sách nào có thể đe dọa hoặc ngăn cản sự phát triển của đất nước cả”, nhà lãnh đạo Nga nhấn mạnh.

Tổng thống Nga tuyên bố, báo cáo này cho thấy một bước đi không thân thiện của chính quyền Mỹ. Nó sẽ làm tổn hại mối quan hệ Moscow-Washington. Tổng thống Vladimir Putin đồng thời chỉ ra rằng, những người đứng đằng sau tài liệu này đang tấn công chính chính phủ của họ, bằng cách đẩy nó vào cuộc đối đầu với Moscow.

Còn theo người phát ngôn của Tổng thống Nga Dmitry Peskov, với bản danh sách này Washington muốn gây bất hòa giữa lãnh đạo Nga với giới doanh nghiệp, và rõ ràng đây là nhằm chuẩn bị một hành động nào đó tác động đến cuộc bầu cử sắp diễn ra tại Nga.

HẠNH NGUYÊN