Tình trạng suy sinh dục thứ phát

“Research and Reports in Urology”-tạp chí khoa học quốc tế có uy tín trong lĩnh vực Nam khoa tiết niệu, thuộc hệ thống ISI (hệ thống cơ sở dữ liệu về các tạp chí khoa học có chất lượng và uy tín trên thế giới) vừa công bố thành tựu trong nghiên cứu của các chuyên gia Nam học hàng đầu Việt Nam về việc nam giới bị suy sinh dục thứ phát (hypogonatropic hypogonadism) không có tinh trùng trong tinh dịch vẫn có cơ hội làm cha. Đâu là phương pháp và trước hết hiểu thế nào cho đúng về suy sinh dục thứ phát?

Suy sinh dục thứ phát gây ra do tuyến yên hoặc vùng dưới đồi không hoạt động sản xuất đủ lượng hormone FSH và LH cần thiết (hormone của tuyến yên) để thúc đẩy tuyến sinh dục trưởng thành (phát dục) và duy trì hoạt động của tuyến sinh dục ổn định sau dậy thì. Chính vì vậy, khi xét nghiệm bệnh nhân sẽ có biểu hiện nồng độ hormone FSH, LH và testosterone giảm. Đây là bệnh lý không phổ biến, có thể là bẩm sinh hoặc mắc phải với tỷ lệ gặp khoảng 1-2% các nguyên nhân gây vô sinh nam.

Các bác sĩ Viện Mô phôi lâm sàng Quân đội thực hiện ca mổ micro TESE (vi phẫu trích tinh trùng tinh hoàn).  Ảnh do đơn vị cung cấp. 

Suy sinh dục thứ phát là bệnh lý của nhiều nguyên nhân cần điều trị thường xuyên, liên tục suốt đời và cần nhắm tới hai đích. Thứ nhất, làm cho cơ thể những nam giới này phát dục hoàn toàn (ở nam giới đang mong có con là phải kích hoạt quá trình sinh tinh). Thứ hai, duy trì được việc sản xuất tinh trùng đến khi có đủ con cũng như duy trì được các đặc tính nam tính cho nam giới.

Hiện có hai cách để điều trị bệnh lý này là sử dụng hormone nam giới có tên là testosterone từ bên ngoài cơ thể (testosterone ngoại sinh) và tăng cường sản xuất hormone testosterone bên trong cơ thể (testosterone nội sinh). Phương pháp này sử dụng các thuốc nội tiết của tuyến yên hoặc vùng dưới đồi có tên là GnRH agonist (một hormone của tuyến yên), các gonadotropins (của tuyến yên FSH, LH, hoặc hCG-hormone gonadotropin nhau thai).

Với phương pháp sử dụng testosterone đường ngoại sinh có thể gây phát dục nhanh, không làm gia tăng được thể tích tinh hoàn, không kích thích được sinh tinh. Liệu pháp khá đơn giản, thuận tiện vì các chế phẩm của testosterone rất đa dạng, rẻ tiền, tuy nhiên, dùng liệu pháp này hiện đã không còn được khuyến cáo sử dụng trên bệnh nhân nam giới có nhu cầu sinh sản. Hiện nay, biện pháp này chỉ được áp dụng cho những trường hợp không còn nhu cầu sinh sản.

Hiệu quả của nghiên cứu mới

 Vừa qua, tác giả bài viết cùng nhóm nghiên cứu gồm nhiều chuyên gia có kinh nghiệm, như: PGS, TS Phạm Ngọc Hùng (Học viện Quân y); bác sĩ Nguyễn Bá Hưng, bác sĩ Lê Thị Thu Hiền (Bệnh viện Nam học Hà Nội); bác sĩ nội trú Hoàng Văn Ái (Viện Mô phôi lâm sàng Quân đội) đã công bố quốc tế nghiên cứu của mình với tiêu đề: “Evaluating the Combination of Human Chorionic Gonadotropin and Clomiphene Citrate in Treatment of Male Hypogonadotropic Hypogonadism: A Prospective Study” (tạm dịch: Đánh giá hiệu quả của của HCG-phối hợp với Clomiphene Citrate trong điều trị bệnh nhân vô tinh do suy sinh dục thứ phát). Nhóm nghiên cứu đã khám, điều trị và tiến hành nghiên cứu đánh giá hiệu quả sinh ra tinh trùng của hCG-phối hợp với Clomiphene Citrate, một loại thuốc ức chế estrogen (hormone sinh dục nữ) trên bệnh nhân suy sinh dục thứ phát. Sau một năm, việc điều trị cho kết quả rất khả quan. Theo đó, hiệu quả kích hoạt sinh tinh (có tinh trùng trở lại) bằng hCG đơn thuần sau một năm điều trị là 9/18 trường hợp (50%), tỷ lệ kích hoạt sinh tinh thành công trong nhóm lập gia đình lên đến 7/10 trường hợp (70%), kích hoạt sinh tinh trong nhóm chưa lập gia đình là 2/8 trường hợp (25%). Trường hợp xuất hiện tinh trùng sớm nhất là 3 tháng, số lượng và chất lượng của những mẫu tinh trùng này thường thấp với mật độ trung bình nhỏ hơn 5 triệu tinh trùng, tỷ lệ tiến tới nhanh (PR) nhỏ hơn 8%. Ngoài hiệu quả trên sinh tinh, hiệu quả trên phát triển cơ quan sinh dục thứ phát cũng rất ấn tượng: hCG làm tăng kích thước dương vật trung bình lên 2,7cm (trước điều trị là 8,1cm, sau điều trị là 10,8cm); thể tích tinh hoàn tăng lên trung bình 2,5ml, trong đó ở nhóm đã kết hôn trước điều trị là 2,1ml, nhóm chưa kết hôn là 3ml.

Thượng tá, TTƯT, PGS, TS Trịnh Thế Sơn. 

Điều đặc biệt nữa là tác dụng trên phát triển chiều cao cơ thể của bệnh nhân suy sinh dục khi điều trị bằng phác đồ: Chiều cao tăng trung bình 2,7cm. Chiều cao tăng mạnh ở nhóm chưa lập gia đình, trung bình 4,1cm, trong khi đó ở nhóm đã kết hôn chiều cao tăng thấp hơn, là 1,4cm. Nhóm nghiên cứu cũng ghi nhận người lớn tuổi nhất vẫn còn phát triển chiều cao là 37 tuổi (lên được 4cm) người tăng chiều cao cao nhất là 8cm khi ở tuổi 24. Đây là biện pháp điều trị ít tốn kém, hiệu quả tốt, đặc biệt, ưu điểm của việc điều trị này là kích hoạt và bảo tồn được khả năng sinh sản cho nam giới suy sinh dục do suy tuyến yên.

Các bệnh nhân vô tinh (không có tinh trùng trong tinh dịch) cần được khám bởi các bác sĩ có kinh nghiệm để chẩn đoán chính xác nguyên nhân bệnh lý. Khi phát hiện sớm và chính xác, bệnh nhân sẽ tránh được những phác đồ điều trị tốn kém, không phù hợp, tránh được những phẫu thuật không đáng có. Các bệnh nhân suy sinh dục thứ phát có tiên lượng điều trị tốt với kết quả kỳ vọng là: Có tinh trùng sau điều trị, có cơ hội làm cha; sau điều trị kích thước tinh hoàn, dương vật, kể cả chiều cao tăng lên cho dù bệnh nhân đã dậy thì. Phác đồ nhóm nghiên cứu công bố không chỉ khẳng định hiệu quả mà còn giảm giá thành điều trị... Đặc biệt, những công bố quốc tế tại các tạp chí uy tín trên thế giới của các nhà khoa học Việt Nam đã thể hiện trình độ, sự hòa nhập, cũng như đóng góp cho nền y học thế giới.

Thượng tá, TTƯT, PGS, TS TRỊNH THẾ SƠN, Giám đốc Viện Mô phôi lâm sàng Quân đội, Học viện Quân y