Nhìn thẳng thực tế có thể thấy, nhiều năm qua, đào tạo bác sĩ đã diễn ra theo chiều hướng mở rộng ồ ạt. Tính đến tháng 12-2024, cả nước có 214 cơ sở đào tạo nhân lực y tế, trong đó 66 cơ sở giáo dục đại học tham gia đào tạo các trình độ từ cử nhân đến bác sĩ. Riêng năm 2024, cả nước có khoảng 12.000 bác sĩ tốt nghiệp.

Những con số này tưởng như đáng mừng, nhưng lại đặt ra nhiều băn khoăn về chất lượng và sự đồng đều trong đào tạo. Khi quá nhiều trường không phải trường chuyên vẫn mở ngành y, trong khi điều kiện về đội ngũ giảng viên lâm sàng, bệnh viện thực hành, trang thiết bị và hệ sinh thái đào tạo không đầy đủ, tương xứng.

 Ảnh minh họa: laodong.vn

Ngành y là ngành đặc thù, đòi hỏi sự nghiêm ngặt ở mức tuyệt đối nhưng có thời điểm đào tạo như một ngành mang tính phổ thông. Điều này dẫn đến nghịch lý: Số lượng bác sĩ tốt nghiệp hằng năm khá lớn nhưng nhiều bệnh viện tuyến cơ sở, miền núi, vùng sâu, vùng xa vẫn thiếu bác sĩ, trong khi một bộ phận sinh viên tốt nghiệp lại không đáp ứng được yêu cầu tuyển dụng ở các cơ sở y tế chất lượng cao. Rõ ràng, vấn đề không nằm ở số lượng, mà nằm ở chất lượng và cách thức tổ chức đào tạo.

Nguyên nhân sâu xa của tình trạng này chính là sự phân tán và dàn trải trong mạng lưới đào tạo. Việc mở ngành tràn lan ở một số địa phương, một số cơ sở giáo dục chạy theo nhu cầu tuyển sinh, nguồn thu đã vô tình làm suy giảm tính chuẩn mực vốn là đòi hỏi bắt buộc của ngành y. Khi công tác đào tạo có nơi còn quản lý lỏng lẻo, thiếu thống nhất, thiếu cơ chế giám sát chặt chẽ, lỗ hổng về chất lượng là khó tránh khỏi.

Hệ lụy đáng lo ngại nhất là hậu quả trực tiếp đối với sức khỏe và tính mạng người dân. Một bác sĩ thiếu năng lực có thể đưa ra chẩn đoán sai, điều trị không đúng, gây ra tổn thất không thể bù đắp. Sức khỏe người dân là vốn quý nhất. Để làm tốt công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân, chúng ta phải có một đội ngũ thầy thuốc được đào tạo chuyên nghiệp, thấm nhuần y đức từ những cơ sở đào tạo có uy tín và chất lượng đã được kiểm chứng.

Từ yêu cầu của thực tiễn, việc siết chặt quản lý trong đào tạo nguồn nhân lực y tế là bước đi cần thiết và cấp bách, đặt sự an toàn, sức khỏe và tính mạng của nhân dân lên trên hết, trước hết. Đào tạo bác sĩ không chỉ là đào tạo một nghề, mà là đào tạo những người gánh trên vai sinh mạng của đồng bào. Điều đó không cho phép bất kỳ sự dễ dãi nào.

Đã đến lúc phải hành động quyết liệt, chấm dứt tình trạng "trăm hoa đua nở" trong đào tạo y khoa. Chỉ khi chúng ta tập trung nguồn lực, nâng cao chất lượng tại các trường chuyên y tế, chúng ta mới có thể tạo ra thế hệ thầy thuốc không chỉ giỏi về chuyên môn mà còn là những chiến sĩ tinh nhuệ, tinh hoa trong sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân.