Theo Cục Hàng không Việt Nam (Bộ Giao thông vận tải), A-CDM đã phổ biến tại nhiều sân bay tiên tiến trên thế giới như Changi (Singapore), Incheon (Hàn Quốc), Suvarnabhumi (Thái Lan), Hồng Kông (Trung Quốc), Thượng Hải và Bắc Kinh (Trung Quốc)… A-CDM được định nghĩa là Quy trình phối hợp giữa các đơn vị để ra quyết định tại cảng hàng không, sân bay; đồng thời A-CDM cung cấp một nền tảng phần mềm chung để các đơn vị phối hợp, chia sẻ thông tin, dữ liệu phục vụ công tác ra quyết định tại cảng hàng không, sân bay.
    |
 |
| Trung tâm AOCC (điều phối, khai thác) tại Nội Bài, nơi kết nối, chia sẻ nền tảng dữ liệu chung. Ảnh: NIA |
Khi triển khai A-CDM, sẽ giúp tối ưu hóa việc sử dụng cơ sở hạ tầng sân bay; cải thiện các chỉ số liên quan khai thác đúng giờ; tối ưu thời gian quay đầu của máy bay; cải thiện khả năng dự báo tình huống và tiết kiệm thời gian bay; giảm thiểu tắc nghẽn trên đường lăn, sân đỗ; tối ưu thứ tự khởi hành; tiết kiệm nhiên liệu, nâng cao hiệu quả vận chuyển…
Nội Bài và Tân Sơn Nhất là hai sân bay quốc tế lớn nhất cả nước với sản lượng chuyến bay đều đạt hơn 100 nghìn lượt chuyến/năm. Tuy nhiên, các chuyên gia hàng không đánh giá, tại Nội Bài, Tân Sơn Nhất, các quy trình hiện tại chưa tối ưu hiệu quả khai thác do nhiều nguyên nhân: Thông tin thiếu thông suốt giữa các đơn vị; khai thác theo nguyên tắc “đến trước, phục vụ trước” dẫn đến nhiều trường hợp xáo trộn thứ tự khởi hành. Nhiều máy bay phải xếp hàng chờ đến lượt cất cánh, khó kiểm soát được thời gian lăn; chưa có phương án tối ưu để chia sẻ thông tin về quá trình máy bay quay đầu, trạng thái hoãn chuyến…
|
 |
Khảo sát, nghiên cứu kinh nghiệm áp dụng mô hình A-CDM cho cảng hàng không tại Singapore. Ảnh: NIA
|
Đại diện Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) cho biết, theo cam kết với Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO) về lộ trình thực hiện A-CDM, ACV đã triển khai thiết lập mô hình A-CDM tại Nội Bài và Tân Sơn Nhất dưới sự tư vấn và hỗ trợ của To70, đơn vị tư vấn hàng không của Hà Lan. ICAO khuyến cáo các sân bay có tần suất cất-hạ cánh hơn 100 nghìn lượt chuyến/năm nên áp dụng mô hình A-CDM. Điều này cũng được quy định tại Thông tư số 29/2021/TT-BGTVT.
ACV chủ trì phối hợp cùng các đơn vị liên quan như Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam, các hãng hàng không, các đơn vị phục vụ mặt đất cùng đơn vị tư vấn hàng không thành lập 2 Tổ triển khai đề án A-CDM tại Nội Bài và Tân Sơn Nhất. ACV đã báo cáo Cục Hàng không Việt Nam và được chấp thuận chia Đề án triển khai A-CDM tại Nội Bài và Tân Sơn Nhất thành 2 giai đoạn.
Giai đoạn 1 áp dụng phần mềm ACDM Portal (do ACV tự phát triển) để sử dụng nền tảng chia sẻ thông tin và làm quen với mô hình A-CDM cho các đơn vị liên quan, kiểm tra, điều chỉnh lại quy trình phối hợp giữa các đơn vị. Giai đoạn 2, đầu tư mua sắm hệ thống A-CDM hoàn chỉnh, được cân nhắc thực hiện trên cơ sở kết quả đánh giá thực hiện thành công của giai đoạn 1 và tổng thể các yếu tố ảnh hưởng dự án, nhằm giảm thiểu rủi ro, tránh lãng phí.
|
 |
| Cảng hàng không quốc tế Nội Bài, Tân Sơn Nhất tổ chức nhiều hội thảo, đào tạo về mô hình A-CDM. Ảnh: NIA |
Để triển khai A-CDM, Cảng hàng không quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất đã tổ chức nhiều đợt hội thảo, đào tạo về A-CDM đến phi công, kiểm soát viên không lưu, đơn vị phục vụ mặt đất, hãng hàng không… Tham gia cùng đoàn công tác của Tổ triển khai đề án A-CDM của ACV đi khảo sát thực tế các sân bay nước ngoài đã áp dụng thành công mô hình này như sân bay Changi (Singapore) và Brussels (Vương quốc Bỉ).
Theo kế hoạch, giai đoạn 1 của đề án triển khai A-CDM được đưa vào thử nghiệm tại Cảng hàng không quốc tế Nội Bài (từ ngày 26-3 đến ngày 30-4-2023) và tại Tân Sơn Nhất (từ ngày 27-3 đến ngày 27-4-2023). Sau khi thử nghiệm giai đoạn 1, các đơn vị đánh giá tình hình và báo cáo kết quả về Cục Hàng không Việt Nam. Cảng vụ hàng không Miền Bắc và Cảng vụ hàng không Miền Nam có trách nhiệm giám sát quá trình triển khai A-CDM tại Nội Bài và Tân Sơn Nhất để bảo đảm an ninh, an toàn khai thác theo quy định.
MẠNH HƯNG