Trong 2 ngày 3 và 4-11, Ban Chỉ đạo Quốc gia về Phòng, chống thiên tai (PCTT) đã có công điện số 17 và 18 gửi Giám đốc Công ty Thủy điện Tuyên Quang yêu cầu mở 2 cửa xả điều tiết lũ để đảm bảo mực nước ở hồ theo đúng quy định (không vượt mực nước dâng bình thường 120m), bởi ngày 3-11 mực nước ở hồ cao hơn mực nước dâng bình thường 14cm, ngày 4-11 là 24cm.

Ông Dương Thanh Tuyên, Giám đốc Công ty Thủy điện Tuyên Quang 

Phát biểu tại cuộc họp, ông Dương Thanh Tuyên cho biết, do ảnh hưởng Covid-19 nên nguồn ngân sách sụt giảm, lãnh đạo tỉnh Tuyên Quang rất quan tâm đến việc vận hành điều tiết lũ và muốn thủy điện Tuyên Quang tận dụng tối đa nguồn nước để vận hành sản xuất điện. Do đó, khi có công điện ngày 3-11, thủy điện Tuyên Quang đã mở cửa xả số 1, nhưng chỉ mở cao khoảng 1,5m (cửa xả cao 6m, rộng 4,5m); đến 8 giờ hôm sau, mở cửa xả này cao thêm 1m nữa. 

"Đến ngày 4-11, chúng tôi nhận công điện thứ 2 yêu cầu mở thêm một cửa xả nữa và có mở ngoặc là giám đốc điều chỉnh linh hoạt. Về nguyên tắc thiết bị, khi muốn mở cửa xả số 2, thì cửa số một phải mở 100%. Vận hành linh hoạt, chúng tôi đã mở cửa số 1 100%, cửa số 2 mở cao 0,5m (lưu lượng 50m3/s). Như vậy, cửa số 1 xả 600m3/s, cửa số 2 xả 50m3/s, cộng với 2 tổ máy phát điện khoảng 400m3/s, tổng xả là 1.050m3/s dẫn đến mực nước xuống thấp hơn mức 120m", ông Tuyên nói và khẳng định luôn tuân thủ các công điện của Ban Chỉ đạo quốc gia về PCTT, bởi không chỉ là câu chuyện đóng - mở các cửa xả mà đó là an toàn hồ đập, an toàn cho hạ du.

Thủy điện Tuyên Quang mở cửa điều tiết mực nước hồ 

Ông Phạm Đức Luận, Phó tổng cục trưởng Tổng cục PCTT, Phó chánh Văn phòng Ban chỉ đạo quốc gia về PCTT, phụ trách vấn đề hồ chứa khẳng định, các công điện của Ban Chỉ đạo quốc gia về PCTT ban hành gửi thủy điện Tuyên Quang hoàn toàn dựa theo số liệu thực tế, chứ không phải chỉ dựa trên lý thuyết và hoàn toàn đúng quy định pháp luật, đúng theo Quyết định số 740 ngày 17-6-2019 về Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Hồng đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Đặc biệt trong 2 công điện số 17 và 18 không hề có cụm từ “linh động hay linh hoạt” như phát biểu của ông Dương Thanh Tuyên.

Phát biểu kết luận cuộc họp, ông Trần Quang Hoài, Phó trưởng Ban chỉ đạo Quốc gia về PCTT cho biết, việc vận hành hồ chứa là câu chuyện rất khó, đôi khi ở tình huống "cân não", bởi phải đáp ứng đa mục tiêu như: An toàn cho công trình, an toàn cho hạ du, sử dụng hiệu quả nguồn nước. Hồ thủy điện Tuyên Quang vận hành theo quy trình liên hồ chứa với các hồ: Hòa Bình, Thác Bà. Nhưng hồ thủy điện Tuyên Quang lại liên hồ chứa của các công trình thủy điện ở phía trên, nên rất khó khăn trong việc vận hành.

Sức ép đảm bảo an toàn cho hồ thủy điện Tuyên Quang rất lớn, bởi nếu thủy điện phía trên mà xả lũ thì hồ thủy điện Tuyên Quang "được hưởng" ngay lập tức. Công tác vận hành hồ chứa đòi hỏi phải thực hiện đúng theo quy trình mà Thủ tướng đã phê duyệt tại Quyết định 740. Do đó, ông Trần Quang Hoài yêu cầu Công ty Thủy điện Tuyên Quang cần rút kinh nghiệm thực hiện nghiêm công điện về mở cửa xả, điều tiết mực nước hồ để đảm bảo an toàn công trình, đặc biệt là đảm bảo tính mạng và tài sản của người dân khu vực hạ du. Việc cung cấp thông tin cho báo chí là cần thiết song phải rõ ràng, dễ hiểu, hạn chế dùng nhiều thuật ngữ chuyên ngành để tránh những hiểu lầm, hiểu chưa đúng của công luận về công tác chỉ đạo và vận hành các hồ chứa.

Bài và ảnh: NGUYỄN KIỂM