Nội dung hội thảo tập trung nhìn thẳng vào thực trạng, khoảng cách số trong tiếp cận và sử dụng dịch vụ công trực tuyến của nhóm người cao tuổi, người yếu thế. Làm rõ các khó khăn, vướng mắc, từ đó đưa ra những giải pháp để tăng tỷ lệ tiếp cận dịch vụ công trực tuyến của nhóm người cao tuổi, người yếu thế.

 Đồng chí Hoàng Văn Bằng, Phó giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công TP Hà Nội phát biểu.

Phát biểu khai mạc hội thảo, đồng chí Hoàng Văn Bằng, Phó giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công TP Hà Nội đánh giá, trong tiến trình của chuyển đổi số quốc gia, việc xây dựng chính phủ số, chính quyền số và phát triển dịch vụ công trực tuyến đã và đang mang lại lợi ích rõ nét như giảm thời gian, giảm chi phí xã hội, tăng minh bạch, nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả trong quản lý nhà nước.

Tuy nhiên, thực tiễn triển khai cũng đặt ra một yêu cầu cụ thể, đó là dịch vụ công trên môi trường số không chỉ có trên hệ thống mà phải đến được với người dân. Nghĩa là bên cạnh hạ tầng và quy trình, cần giải quyết bài toán về khả năng tiếp cận và năng lực sử dụng của từng nhóm đối tượng trong xã hội.

Các đại biểu, khách mời trao đổi tại hội thảo. 

Đồng chí Hoàng Văn Bằng cho rằng, đối với người cao tuổi, rào cản thường đến từ thao tác trên thiết bị thông minh, kỹ năng cơ bản, xác thực điện tử, nộp hồ sơ trực tuyến và theo dõi trạng thái xử lý. Đối với người khuyết tật, người có hoàn cảnh khó khăn, người mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự, rào cản không chỉ đến từ công nghệ mà còn từ điều kiện hỗ trợ, trợ giúp và khả năng tiếp cận theo nhu cầu đặc thù. Với nhóm dân cư, những hạn chế về kỹ năng số khiến nhiều người thiếu tự tin để hoàn thành các thủ tục trên môi trường điện tử.

Nhấn mạnh quan điểm xuyên suốt của Đảng và Nhà nước là chuyển đổi số phải lấy người dân làm trung tâm, làm chủ thể, làm mục tiêu để phục vụ, đồng chí Hoàng Văn Bằng cho biết, dịch vụ công trực tuyến không chỉ để đúng quy trình, đúng tính năng mà quan trọng hơn là phải dễ dùng, dễ hiểu, dễ thực hiện và có sự hỗ trợ kịp thời đối với mọi người dân, nhất là người cao tuổi, người yếu thế và nhóm người hạn chế kỹ năng số. Do đó, việc giảm khoảng cách số cần được quan tâm.

PGS, TS Trần Thành Nam, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) trao đổi tại hội thảo. 

Trao đổi tại hội thảo, PGS, TS Trần Thành Nam, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) đã đưa ra những phân tích về khía cạnh tâm lý và tư duy của người dân trong chuyển đổi số đối với dịch vụ công.

Theo đó, nhiều người dân, nhất là người cao tuổi, người yếu thế đang đối mặt với nhiều áp lực tâm lý khi tiếp cận dịch vụ công trên môi trường số. Người dân cảm thấy bị “quá tải” bởi phải giao tiếp nhiều trên màn hình, các công cụ, phần mềm, ứng dụng thay đổi liên tục khiến công nghệ luôn tạo ra cảm giác xa lạ. Cùng với đó, người dân thường sợ nếu thao tác sai trên môi trường mạng sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi cá nhân, sợ mất an toàn thông tin, sợ bị lừa đảo trên không gian mạng, sợ khi hỏi sẽ làm phiền người khác...

PGS, TS Trần Thành Nam cũng cho rằng, những người xây dựng ứng dụng, phần mềm thường là chuyên gia công nghệ, thường chỉ chú trọng vào các trường thông tin quản lý hành chính mà chưa hiểu đặc điểm tâm lý, sự nhận thức của người già hay người yếu thế. Từ đó, PGS, TS Trần Thành Nam gợi ý cần áp dụng tư duy thiết kế dựa trên trải nghiệm người dùng; những thông điệp phản hồi từ phần mềm phải mang tính khích lệ và hỗ trợ để người dân không cảm thấy bị tổn thương hay nản lòng khi thao tác sai.

 TS Vũ Văn Tính, Học viện Hành chính và Quản trị công chia sẻ tại hội thảo.

Nêu các giải pháp để hỗ trợ người cao tuổi, người yếu thế trong thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường số, TS Vũ Văn Tính (Học viện Hành chính và Quản trị công) cho rằng, thay vì để người dân “tự bơi” trên không gian mạng, cần tận dụng các nguồn lực tại chỗ. Tập trung xây dựng hạ tầng để hỗ trợ cơ sở, sử dụng nhà văn hóa thôn, xã làm điểm tựa để lúc nào cũng có người túc trực hỗ trợ người dân thực hiện dịch vụ công. Đồng thời phát triển mạng lưới tình nguyện viên, huy động các nhóm sinh viên hướng dẫn và hỗ trợ trực tiếp cho người cao tuổi.