Cách cột cờ Lũng Cú chỉ hơn 1km, bản Lô Lô Chải (xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang) nằm nép mình dưới chân núi Rồng, giữa bốn bề núi đá. Nhìn từ trên cao, những mái ngói âm dương, những bức tường đá rêu phong... tất cả tạo cho Lô Lô Chải một vẻ đẹp cổ kính, đơn sơ, mộc mạc.
    |
 |
| Anh Sình Dỉ Gai chia sẻ cách làm du lịch cho người dân trong bản. |
Vừa dẫn chúng tôi đi tham quan bản, anh Sình Dỉ Gai vừa kể, trước đây cuộc sống của dân bản vô cùng khó khăn bởi thu nhập chỉ biết dựa vào cây ngô, cây lúa. Địa hình gồ ghề, chủ yếu là đá tai mèo sắc như dao, đường sá đi lại khó khăn, khí hậu lại khắc nghiệt, đồng bào sống theo phương thức tự cung, tự cấp nên dường như họ thu mình lại với thế giới bên ngoài. Cách đây hơn 10 năm, một cán bộ của Đại sứ quán Luxembourg tại Việt Nam đến đây du lịch, họ trầm trồ trước vẻ đẹp của bản Lô Lô Chải. Sau đó, họ đã làm việc với tỉnh và tài trợ cho 3 gia đình làm dịch vụ homestay, trong đó có nhà anh Gai. Nhưng hai nhà hàng xóm thất bại, chỉ còn mỗi gia đình anh Gai là làm được. “Cũng từ đó, tôi bắt đầu định hướng con đường làm du lịch, sửa sang lại chính căn nhà của mình. Lượng khách ngày một đông lên, đến nay gia đình tôi xây dựng được 3 căn homestay. Trung bình một tuần đón khoảng 300 lượt khách du lịch tới tham quan”, anh Gai cho biết.
Thấy nhà anh Gai làm homestay cho thu nhập khá, nhiều hộ khác trong bản cũng học tập làm theo. Hầu hết các căn nhà đều được bố trí theo phong cách truyền thống với hệ thống nhà vệ sinh, bàn uống nước, không gian sinh hoạt chung được bố trí rộng rãi, hợp vệ sinh. Các hiện vật cổ của người Lô Lô cũng được trưng bày tại nhà. Đến nay, cả bản đã có 28 hộ gia đình kinh doanh homestay. Trung bình mỗi tháng, Lô Lô Chải đón hơn 1.000 lượt khách lưu trú; nhất là vào mùa hoa tam giác mạch, nơi đây gần như “cháy” phòng.
Bên cạnh việc phát triển du lịch, anh Gai còn luôn đi đầu trong công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Lô Lô, đưa văn nghệ dân gian và lễ hội trở thành sản phẩm độc đáo phục vụ khách du lịch. Năm 2022, anh Sình Dỉ Gai vinh dự là 1 trong 100 nông dân Việt Nam xuất sắc có mô hình làm du lịch homestay hiệu quả, giúp đỡ và tạo nhiều việc làm cho người dân trong bản Lô Lô Chải, góp phần xây dựng nông thôn mới và bảo vệ Tổ quốc. Ông Ma Doãn Khánh, Chủ tịch UBND xã Lũng Cú cho biết: “Từ khi huyện, xã có chương trình vận động hộ dân chuyển đổi từ nông nghiệp sang làm du lịch cộng đồng, anh Gai là người tiên phong dám nghĩ, dám làm và đã xây dựng mô hình thành công. Là một trưởng bản có uy tín, suốt 10 năm qua, anh rất tích cực trong việc bảo tồn văn hóa dân tộc Lô Lô, duy trì trang phục cũng như nghề truyền thống của ông cha để lại”.
Bài và ảnh: KIM ANH