Là người con của dân tộc Tày, từ nhỏ, cô bé Nông Thị Ve đã được nghe những câu hát then. Tiếng hát vang bên bếp lửa, câu ca theo chân người ra suối lên nương. Cứ thế, cô yêu câu hát then lúc nào không hay. Trong họ, có người chú là nghệ nhân hát then, Nông Thị Ve đến xin học hát, tập gảy đàn tính. Theo thời gian, cô học được nhiều bài hát, biết cách trình diễn hát then.
    |
 |
| Cô giáo Nông Thị Ve hát điệu then của dân tộc Tày. |
Khi về Trường Tiểu học Cao Tân, cô giáo Nông Thị Ve vừa dạy chuyên môn, vừa tích cực tham gia các hoạt động phong trào. Là tổng phụ trách đội, cô đề xuất việc dạy học hát then cho học sinh trong trường. Ý tưởng đó được Ban giám hiệu và các giáo viên trong trường ủng hộ.
Câu lạc bộ hát then của trường được thành lập, thu hút nhiều học sinh tham gia. Vào cuối các buổi học và ngày nghỉ, cô Ve tổ chức dạy hát cho các thành viên trong đội văn nghệ. Tại câu lạc bộ, các em được học hát then, cách trình diễn với nhạc cụ như đàn, quạt. Học sinh chủ yếu là đồng bào dân tộc Tày nên việc truyền dạy bằng tiếng Tày thuận lợi hơn.
Ngoài các điệu then cổ, cô còn đặt lời mới để giúp học sinh dễ thuộc, dễ hát. Các bài hát có nhiều chủ đề khác nhau như ca ngợi quê hương, mái trường, tình thầy trò, bảo vệ môi trường, phòng, chống tai nạn, chấp hành kỷ luật...
Các hoạt động biểu diễn hát then được tổ chức thường xuyên trong những dịp liên hoan văn nghệ, sinh hoạt tập thể tại trường. Học sinh rất phấn khởi khi được trình diễn điệu hát của dân tộc mình. Đặc biệt trong các hội thi năng khiếu, hội diễn văn nghệ, cô Ve còn dàn dựng các tiết mục hát then để học sinh luyện tập và tham gia.
Cô giáo Nông Thị Ve cho biết: “Hát then gắn với các sinh hoạt truyền thống của đồng bào Tày. Điệu hát then không phải ai cũng biết, nhất là các em nhỏ, chính vì vậy, tôi dành nhiều thời gian sưu tầm, truyền dạy cho các em với mong mốn lan tỏa tình yêu hát then tới thế hệ măng non. Các em học sinh sẽ là lớp kế cận để tiếp tục giữ gìn điệu hát then của đồng bào mình”.
Tiếng hát then vang lên đã mang lại niềm vui cho thầy và trò Trường Tiểu học Cao Tân. Nhiều em ở nội trú khi tham gia câu lạc bộ hát then cảm thấy phấn khởi, vơi đi nỗi nhớ nhà, yên tâm học tập. Chính điều đó đã tạo động lực để cô giáo Nông Thị Ve tiếp tục truyền dạy điệu hát then cho nhiều lớp học sinh, giúp các em học tập ngày càng tiến bộ, thêm yêu câu hát của dân tộc mình.
Bài và ảnh: THƯ NGỌC