Theo Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Đắc Lắc (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắc Lắc), từ năm 1976 đến đầu năm 2020, toàn tỉnh có 59.836 hộ, với 291.339 nhân khẩu di cư tự do đến địa bàn tỉnh, trong đó có 19.096 hộ người DTTS, chiếm tỷ lệ 31,9%.

Trong khoảng thời gian hơn 10 năm trở lại đây, dân di cư tự do đến Đắc Lắc chủ yếu là nhóm hộ đồng bào DTTS từ các tỉnh miền núi phía Bắc. Việc dân di cư tự do tập trung nhiều đến địa phương góp phần tăng cường lực lượng lao động, tuy nhiên lại gây ra nhiều hệ lụy, khó khăn trong công tác quản lý xã hội, nhất là tình hình an ninh trật tự, tôn giáo, tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng, tranh chấp đất đai, đặc biệt đã phá vỡ quy hoạch, tác động tiêu cực đến công tác bố trí đất ở, đất sản xuất cho người dân tại chỗ.

Một điểm di cư tự do của đồng bào dân tộc thiểu số tại xã Cư M'lan, huyện Ea Súp. 

Đồng chí Nguyễn Hữu Vinh, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Đắc Lắc cho biết, thực hiện Quyết định số 1776/QĐ-TTg ngày 21-11-2012 của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh Đắc Lắc đã ban hành Quyết định số 2763/QĐ-UBND ngày 30-12-2013 về việc phê duyệt Dự án rà soát bổ sung quy hoạch bố trí dân cư trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2013-2015, định hướng đến năm 2020. Theo đó, tỉnh Đắc Lắc đã phê duyệt 25/27 dự án bố trí ổn định dân cư trên địa bàn. Riêng đối với dân di cư tự do, đã phê duyệt 15/17 dự án, có 13 dự án đang triển khai. 

Nhằm ổn định đời sống cho dân di cư tự do của 13 dự án này, đến nay, tỉnh Đắc Lắc đã đầu tư 400 tỷ đồng xây dựng cơ sở hạ tầng (gần 200km đường giao thông nội vùng, 7 cầu tràn liên hợp, 2 công trình thủy lợi nhỏ, 2,7km kênh mương, 4 công trình cấp nước sinh hoạt, 25 giếng đào, 104 phòng học và các công trình phụ trợ, 3 trạm biến áp và 16,2km đường điện sinh hoạt). Các hộ dân được bố trí đất ở với diện tích bình quân 400m2/hộ.

Giai đoạn 2021-2025, tỉnh Đắc Lắc mở mới 3 dự án ổn định dân di cư tự do tại các xã: Ea Đăh (huyện Krông Năng), Vụ Bổn (huyện Krông Pắc) và Cư Pui (huyện Krông Bông), quy mô 953 hộ, với tổng mức đầu tư 643,6 tỷ đồng từ nguồn ngân sách Trung ương. Tuy nhiên, theo UBND tỉnh Đắc Lắc, đến nay, số vốn đã bố trí cho các dự án mới chỉ được 181,9 tỷ đồng nên tiến độ triển khai các dự án bị chậm. Tỉnh Đắc Lắc đã kiến nghị Chính phủ, các bộ, ngành quan tâm, tiếp tục bố trí vốn để đẩy nhanh tiến độ các dự án. Hiện nay, toàn tỉnh Đắc Lắc còn 5.367 hộ dân di cư tự do chưa được hỗ trợ định canh, định cư.

Phần lớn số hộ này đang sống du canh, du cư trong rừng và gần rừng, gây ra những điểm nóng về phá rừng, lấn chiếm, mua bán đất lâm nghiệp. Vì vậy, bên cạnh việc tăng cường các biện pháp quản lý, bảo vệ rừng, quản lý dân cư, các cấp chính quyền tỉnh Đắc Lắc đã lập các dự án, đồng thời kiến nghị Trung ương hỗ trợ kinh phí để ổn định đời sống cho đồng bào, nhất là đồng bào DTTS đang du canh, du cư.

Bài và ảnh: BÌNH ĐỊNH