Mù Cang Chải là huyện vùng cao đặc biệt khó khăn của tỉnh Yên Bái với hơn 90% dân số là đồng bào dân tộc Mông sinh sống, địa bàn bị chia cắt bởi đồi núi, việc đi lại gặp nhiều khó khăn, cùng với đó, những phong tục, tập quán lạc hậu khiến cuộc sống của người dân chậm phát triển. Theo số liệu thống kê, chỉ tính riêng tình trạng tảo hôn tại huyện Mù Cang Chải, năm 2020 có 47 trường hợp, năm 2021 có 27 trường hợp và năm 2022 vẫn còn 13 trường hợp.

Con em đồng bào La Hủ được đến trường. Ảnh minh họa: TTXVN 

Theo đánh giá, tình trạng tảo hôn xuất phát từ nhiều nguyên nhân, như cách suy nghĩ, thói quen của đồng bào vùng DTTS, đối với họ việc cưới vợ cho con cũng đồng nghĩa với việc trong nhà có thêm người làm nương, làm rẫy, có thêm người lo toan việc gia đình, vì vậy việc cưới con dâu về nhà được diễn ra càng sớm càng tốt. Mặt khác, do trình độ dân trí của đồng bào các DTTS chưa cao, hiểu biết về pháp luật còn hạn chế, nên nhiều năm qua, hủ tục này vẫn dai dẳng tiếp diễn. Ông Hảng A Ký, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện Mù Cang Chải cho biết: “Để giảm thiểu tình trạng tảo hôn, thời gian qua, huyện đã xây dựng kế hoạch với lộ trình cụ thể, đề ra nhiều giải pháp. Ngoài việc tuyên truyền miệng, chúng tôi còn xây dựng những chương trình, làm video phóng sự rồi lên tận các thôn, bản tuyên truyền, trình chiếu cho người dân thấy được hệ lụy của vấn đề tảo hôn cũng như các hủ tục khác”.

Những năm qua, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo hướng dẫn thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Các nội dung này cũng được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch lồng ghép, đưa thành một trong những tiêu chí, tiêu chuẩn để xét và công nhận danh hiệu văn hóa. Đặc biệt, từ khi có Nghị định số 122/2018/NĐ-CP ngày 17-9-2018 của Chính phủ quy định về xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn văn hóa”, “Làng văn hóa”, “Ấp văn hóa”, “Bản văn hóa”, “Tổ dân phố văn hóa”, cùng các văn bản quy phạm về xây dựng, thực hiện hương ước, quy ước càng tạo thêm nền tảng cho những chuyển biến tích cực trong việc loại bỏ hủ tục, xây dựng nếp sống văn minh, văn hóa cộng đồng.

Ngày 28-12-2021, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 2214/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình thực hiện Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” giai đoạn 2021-2026. Mục tiêu nhằm gắn kết và phát huy vai trò của phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa với phát triển văn hóa nông thôn, xây dựng nông thôn mới. Có thể thấy, từ chủ trương của chương trình, hàng loạt phong trào thi đua được triển khai tại nhiều địa phương, mang lại sự đổi thay mạnh mẽ về đời sống, tinh thần của đồng bào DTTS. Khi chương trình xây dựng đời sống văn hóa được triển khai tại các địa phương sẽ có nhiều khu dân cư văn hóa, các gia đình văn hóa, các thôn, bản thực hiện nếp sống văn minh, vun đắp tình làng nghĩa xóm, đời sống văn hóa, tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao.

Để giúp đồng bào các DTTS đẩy lùi những hủ tục, xây dựng nếp sống văn minh, rất cần sự chung tay vào cuộc của các cấp, ban, ngành, đặc biệt là tuyên truyền nâng cao ý thức của người dân. Có như vậy mới sớm giúp đồng bào vượt qua được rào cản của phong tục, tập quán lạc hậu, mở cánh cửa bước vào nếp sống văn minh.

TUỆ ĐĂNG