Dãy Pha Luông nằm trên địa bàn xã Chiềng Sơn được ví như nóc nhà của cao nguyên Mộc Châu. Dưới chân dãy núi có 4 bản của đồng bào người Mông cùng mang họ Sồng sinh sống từ bao đời nay. Ngoài chịu thương chịu khó lao động sản xuất để no cái bụng, góp phần phát triển kinh tế-xã hội địa phương thì bà con nơi đây còn tích cực nghe theo cán bộ xã, Bộ đội Biên phòng, cho con em đi học chữ để "sáng cái đầu". Ông Sồng A Tủa, trưởng họ Sồng hiện sống ở bản Pha Luông, xã Chiềng Sơn, chia sẻ: “Trong 89 hộ dân của dòng họ Sồng ở cả 4 bản thì hầu hết đều được xã công nhận "Gia đình học tập".

 Cán bộ UBND xã Chiềng Sơn đến thăm gia đình họ Sồng hiếu học tại bản Pha Luông.

Các con, các cháu cứ đến tuổi là phải cho đi học, không người bố, người mẹ nào được phép lấy lý do bận đi làm, trường học ở xa, hay hoàn cảnh gia đình khó khăn, phải đi làm thuê... để không cho con đi học. Bởi vì có kiến thức, cái đầu mới sáng, mới bắt kịp xu thế phát triển chung của xã hội, của địa phương để làm giàu cho gia đình, không bị người xấu lừa, làm điều trái pháp luật. Nếu nhà nào vi phạm thì bị cả họ nhắc nhở, thậm chí phạt nặng lắm, nên mấy năm gần đây, dòng họ Sồng đã có một số con em thi đỗ và theo học các trường cao đẳng, đại học, đào tạo nghề trong và ngoài tỉnh...”. Để duy trì nền nếp học tập, dòng họ Sồng ở Chiềng Sơn đã thành lập quỹ khuyến học để hỗ trợ những hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn cho con em đi học, hay khen thưởng, động viên những em học giỏi, có thành tích cao... Đặc biệt, ông trưởng họ Sồng, người già, người có uy tín và những người thành đạt trong họ đều có trách nhiệm làm công tác khuyến học, thường xuyên chia sẻ những câu chuyện, bài học thực tế trong các buổi sinh hoạt cộng đồng để con cháu và mỗi gia đình, dòng họ hiểu rõ tầm quan trọng của việc học ở trường, học kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt làm kinh tế...

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, nhằm giúp người dân nhận thức việc học không phải chỉ lấy bằng cấp, chứng chỉ, mà quan trọng là để có kiến thức, kỹ năng làm việc, phát triển kinh tế, xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc, Hội Khuyến học xã Chiềng Sơn đã tham mưu cho UBND xã chỉ đạo, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, vận động thực hiện xây dựng mô hình "Cộng đồng học tập". Ngoài việc động viên, khích lệ, hỗ trợ học sinh học tập tại trường, trong 5 năm qua, toàn xã đã tổ chức gần 100 lớp tập huấn cho người dân theo phương châm “cần gì học nấy”, phối hợp với Hội Nông dân, Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp huyện Mộc Châu và các công ty giống cây trồng tổ chức 73 lớp tuyên truyền, hướng dẫn, chuyển giao khoa học kỹ thuật tiên tiến cho hơn 6.800 lượt người; tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho 4.500 lượt người tại 20 bản, tiểu khu...

Đồng chí Cà Văn Phương, Chủ tịch Hội Khuyến học xã Chiềng Sơn cho biết: “Hiện nay, toàn xã có 98,1% gia đình đạt danh hiệu “Gia đình học tập”, 80% bản, tiểu khu đạt danh hiệu “Cộng đồng học tập”, 50% dòng họ đạt danh hiệu “Dòng họ học tập”, 100% đơn vị đạt danh hiệu “Đơn vị học tập”. Hằng năm, Hội Khuyến học xã tích cực chỉ đạo và phối hợp với các đoàn thể, đơn vị vận động, xây dựng, phát triển quỹ hội; chỉ đạo các chi hội trường học làm tốt công tác khen thưởng học sinh khá, giỏi, giáo viên dạy giỏi, có thành tích trong giảng dạy... Từ năm 2016 đến nay, hội đã vận động, đóng góp vào quỹ khuyến học xã hơn 110 triệu đồng; thực hiện khen thưởng 112 học sinh đoạt giải trong các kỳ thi cấp huyện trở lên và thi đỗ cao đẳng, đại học. Các chi hội khuyến học cũng khen thưởng hơn 800 lượt học sinh đạt học lực giỏi, tiên tiến trong các năm học”.

Những con số trên đã khẳng định sự nỗ lực của chính quyền và người dân xã Chiềng Sơn trong việc lan tỏa phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, dân trí, bồi dưỡng nguồn nhân lực của địa phương, đem lại niềm tin, hy vọng về một tương lai với những đổi thay, khởi sắc trên mảnh đất vùng cao biên giới này.

Bài và ảnh: LÊ HỒNG HẠNH