Ở tuổi 84, ông vẫn khỏe mạnh, giọng nói trầm ấm, gương mặt phúc hậu, dễ gần, tác phong giản dị, cởi mở. Ông say sưa kể cho chúng tôi nghe câu chuyện về cuộc đời mình.
Mới 16 tuổi, Hồ Đắc Thạnh đã nhập ngũ và tham gia chiến đấu chống Pháp ở Phú Yên. Đến năm 1954, ông tập kết ra Bắc và được cử đi đào tạo sĩ quan. Ra trường, ông lần lượt giữ chức Phó thuyền trưởng, rồi Thuyền trưởng Tàu không số, tham gia 12 chuyến vượt biển vận chuyển vũ khí từ hậu phương lớn miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam. Với ông, mỗi chuyến đi là một kỷ niệm thiêng liêng. Chuyến vượt biển vào bến Vũng Rô Tết Ất Tỵ ngày ấy là kỷ niệm không thể phai mờ... “Sau 3 ngày vượt sóng to, gió lớn, luồn lách tránh các tàu tuần tiễu của địch, đúng 23 giờ 50 phút, tàu chúng tôi vào tới Vũng Rô. Gặp nhau tay bắt mặt mừng, tình cảm giữa người ở bến và chúng tôi dồn nén, xúc động không nói nên lời... Công việc xếp dỡ hàng vừa xong, từ trong đêm tối có cô gái cầm một gói nhỏ được bọc cẩn thận bằng chiếc khăn tay trao cho tôi, giọng run run: “Bà con quê hương Phú Yên xin gửi theo tàu các anh nắm đất Vũng Rô, mảnh đất kiên cường, bất khuất. Dù giặc càn quét, lùng sục, bắt bớ, tàn sát dã man, đồng bào lên núi ăn củ mài, quả vả thay cơm, nhưng vẫn một lòng một dạ vững tin theo Đảng, theo Bác Hồ. Có súng, có đạn của miền Bắc chi viện, mảnh đất này sẽ là điểm tựa của những chiến công, là mồ chôn thây quân giặc cướp nước!”. Bùi ngùi, xúc động, cầm nắm đất Vũng Rô, tôi như muốn ôm cả đất trời quê hương Phú Yên vào lòng với tình cảm trân trọng, thiêng liêng”, Trung tá Hồ Đắc Thạnh xúc động kể.
Tàu không số do ông làm thuyền trưởng có 3 chuyến cập bến Vũng Rô thành công. Hiện con tàu này mang số hiệu HQ 671 và đang được trưng bày tại Bảo tàng Hải quân. Con tàu 671 huyền thoại gắn liền với cuộc đời Trung tá Hồ Đắc Thạnh đã được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận là Bảo vật Quốc gia (đợt 6, năm 2017). Trước đó, tháng 10-2011, Trung tá Hồ Đắc Thạnh vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.
Ở tuổi xưa nay hiếm, nhưng Trung tá Hồ Đắc Thạnh vẫn luôn gương mẫu trong cuộc sống, đồng thời tích cực “truyền lửa” cho thế hệ trẻ bằng những câu chuyện chân thực về một thế hệ đã hiến dâng tất cả cho độc lập của dân tộc, cho hạnh phúc của nhân dân. Ông bảo, những tấm huân chương mà ông đeo trên ngực áo thấm đẫm máu, mồ hôi và nước mắt của bao đồng đội kiên trung năm xưa đã anh dũng ngã xuống giữa lòng Đất Mẹ... Mới đây, tại TP Đà Nẵng, Anh hùng LLVT nhân dân Hồ Đắc Thạnh đã trở về thăm lại đơn vị cũ và nói chuyện truyền thống với hơn 500 cán bộ, chiến sĩ Vùng 3 Hải quân. Ông là một trong những tấm gương điển hình tiêu biểu được vinh danh nhân kỷ niệm 70 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi Thi đua ái quốc (11-6-1948 / 11-6-2018).
Bài và ảnh: TÙNG LÂM