Nối dài hành trình yêu thương

Những số phận đổi thay

Cùng Hội Phụ nữ Cục Hậu cần-Kỹ thuật Quân khu 9 đến thăm gia đình Thiếu tá QNCN Nguyễn Thị Tuyết Phương, nhân viên bảo quản Kho 303 (Cục Hậu cần-Kỹ thuật, Quân khu 9), hình ảnh vô tư nô đùa của anh em Thái Nguyễn Gia Huy và Thái Nguyễn Khắc Huy Hoàng khiến nhiều người xúc động.

Nhìn Huy và Hoàng bây giờ, mọi người lại nhớ hình ảnh hai cậu bé nhút nhát, tự ti, nhìn ai cũng sợ sệt 4 năm về trước-ngày mẹ các em mất vì Covid-19. Năm nay Gia Huy đã là học sinh lớp 3, Trường Tiểu học Bình Thủy 2, phường Bình Thủy (TP Cần Thơ), còn Huy Hoàng cũng vừa tròn 6 tuổi. Có thể nói, cuộc đời của hai bé đã được đắp đổi yêu thương khi được mẹ Nguyễn Thị Tuyết Phương đón nhận, chở che.

Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam trao bằng khen tặng Ban Phụ nữ Quân đội trong thực hiện Chương trình “Mẹ đỡ đầu”; Hội Phụ nữ Trung đoàn 916, Sư đoàn 371, Quân chủng Phòng không - Không quân trong thực hiện Cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch” (tháng 10-2025). Ảnh: HẢI VÂN

Tương tự, cuộc đời của Bảo Anh (sinh năm 2008) ở xã Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long cũng sang trang mới khi được đón nhận tình yêu thương của các mẹ là cán bộ, hội viên Hội Phụ nữ Bộ CHQS tỉnh Vĩnh Long. Bố mất vì Covid-19, mẹ phải đi làm ăn xa, để 3 chị em Bảo Anh lại cho bà nội chăm sóc. Trước hoàn cảnh khó khăn của gia đình, Bảo Anh quyết định nghỉ học để phụ giúp mẹ chăm lo cho các em. Biết hoàn cảnh của Bảo Anh, Hội Phụ nữ Bộ CHQS tỉnh Vĩnh Long đã đến thăm, động viên và nhận đỡ đầu Bảo Anh để em được tiếp tục đến trường như chúng bạn.

Còn rất nhiều câu chuyện ấm áp tương tự cũng được nhắc đến mỗi khi nói về Chương trình “Mẹ đỡ đầu” ở các hội phụ nữ trong Quân đội nói riêng, phụ nữ cả nước nói chung. Mỗi mẹ đỡ đầu là một câu chuyện cảm động: Có người nông dân chắt chiu từng đồng từ gánh rau; có nữ doanh nhân dành quỹ học bổng lâu dài; có bà giáo già mở cửa ngôi nhà làm chốn về cho trẻ; cả những người sẵn lòng đón các em về nhà để tận tay chăm sóc hằng ngày... Tất cả cùng nhau viết nên hành trình yêu thương, chắp cánh ước mơ cho hàng chục nghìn đứa trẻ.

Nói về Chương trình “Mẹ đỡ đầu”, Đại tá Nguyễn Thị Thu Hiền, Trưởng ban Phụ nữ Quân đội cho biết: Triển khai thực hiện Chương trình “Mẹ đỡ đầu” do Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phát động, đến nay, phụ nữ Quân đội đã nhận nuôi, đỡ đầu, hỗ trợ học phí và sinh hoạt phí cho 983 trẻ mồ côi (trong đó đã nhận nuôi, đỡ đầu 381 trẻ em đến khi trưởng thành đủ 18 tuổi). Ngoài ra, phụ nữ Quân đội trao tặng 321 sổ tiết kiệm; 3.715 suất quà; 406 suất học bổng; tặng 377 xe đạp; xây tặng 1 nhà “Mái ấm tình thương” cho trẻ em mồ côi trên địa bàn Quân khu 7... Tổng số tiền dành cho các hoạt động trong Chương trình “Mẹ đỡ đầu” là hơn 8 tỷ đồng.

Được phát động vào tháng 10-2021, Chương trình “Mẹ đỡ đầu” ban đầu hướng đến kết nối các cá nhân, đơn vị, tổ chức hỗ trợ, đỡ đầu trẻ em mồ côi do đại dịch Covid-19. Quá trình triển khai thực hiện, chương trình nhận được sự hưởng ứng của 100% hội phụ nữ trên cả nước. “Mẹ đỡ đầu” không chỉ hỗ trợ, đỡ đầu mà nhiều cá nhân trực tiếp nhận chăm sóc, đón các em về nuôi dưỡng tại gia đình, quan tâm chăm sóc các em hằng ngày với tinh thần tự nguyện.

Tại Hội nghị sơ kết Đề án 938 giai đoạn 2022-2025 và Chương trình “Mẹ đỡ đầu” giai đoạn 2021-2025 diễn ra mới đây, đồng chí Nguyễn Thị Tuyến, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cho biết: “Sau 5 năm triển khai, Chương trình “Mẹ đỡ đầu” đã nhận được sự hưởng ứng của 100% các hội liên hiệp phụ nữ tỉnh, thành phố, đơn vị trực thuộc và lan tỏa rộng rãi tới các ngành, các cấp. Đến nay, chương trình đã ghi nhận hơn 50.000 mẹ đỡ đầu cho 37.000 em nhỏ mồ côi do dịch Covid-19. Nhiều tỉnh, thành phố, hội phụ nữ đã thực hiện cam kết hỗ trợ đỡ đầu không chỉ trẻ mồ côi do dịch Covid-19 mà còn mở rộng đến đối tượng mồ côi do các nguyên nhân khác. Một trong những điểm đáng ghi nhận, nhiều mẹ đỡ đầu đã cam kết đỡ đầu cho các con đến khi học xong đại học”.

Để các em vững tin 

Tìm hiểu, chúng tôi được biết, các trường hợp trẻ mồ côi được đón nhận trong Chương trình “Mẹ đỡ đầu”, ngoài hỗ trợ tiền từ 500 nghìn đồng đến 1 triệu đồng/tháng, các cấp hội phụ nữ thường xuyên thăm hỏi, tặng quà, giúp đỡ, chăm sóc, động viên tinh thần, hướng dẫn các em học tập. Quá trình triển khai chương trình xuất hiện nhiều cách làm sáng tạo, mang lại hiệu quả cao như đề xuất nhiều gói chính sách để hỗ trợ, miễn học phí, mua bảo hiểm y tế... cho trẻ, điển hình như: Hội Liên hiệp Phụ nữ TP Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Hưng Yên chủ động kết nối doanh nghiệp đào tạo dạy nghề; tỉnh Khánh Hòa kết nối chăm sóc sức khỏe trọn đời... Ngoài ra, các cấp hội phụ nữ còn đẩy mạnh vận động nguồn lực, kết nối mẹ đỡ đầu, thành lập các tổ, nhóm, câu lạc bộ, đơn vị, tập thể mẹ đỡ đầu tự nguyện, trực tiếp chăm sóc trẻ hằng ngày, ngay tại gia đình của trẻ.

Hội Phụ nữ Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Trị thăm, tặng quà cháu Hạ Huyền My, phường Đông Hà, tỉnh Quảng Trị (tháng 4-2025). Ảnh: ĐÌNH TIẾN

Bên cạnh những kết quả đáng ghi nhận, nhiều cán bộ, hội viên phụ nữ cho rằng, để chương trình đạt hiệu quả bền vững cần có những giải pháp đồng bộ, quyết liệt hơn trong thời gian tới. Theo Đại tá Nguyễn Thị Thu Hiền, trước hết, để không có trẻ em mồ côi, có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn nào bị bỏ sót sau những biến động cuộc sống thì yêu cầu công tác khảo sát, quản lý đối tượng phải được tiến hành chặt chẽ, khoa học, thực hiện “đúng người, đúng việc”.

Ngoài ra, nhiều ý kiến của cán bộ hội phụ nữ cho rằng, các mô hình đỡ đầu cần được đa dạng hóa và triển khai linh hoạt hơn, phù hợp với điều kiện từng vùng, từng độ tuổi của trẻ, sẽ tạo nên sự bền chặt và gần gũi trong quá trình chăm lo, giáo dưỡng trẻ. Một yêu cầu đặt ra là phải huy động mạnh mẽ nguồn lực xã hội, xây dựng cơ chế kết nối bền vững giữa doanh nghiệp, tổ chức xã hội, nhà hảo tâm và Chương trình “Mẹ đỡ đầu”, ứng dụng chuyển đổi số trong cập nhật các khoản hỗ trợ... Nơi nào làm tốt, công khai, minh bạch thì nơi ấy tạo được niềm tin, thu hút được nhiều nguồn lực. 

Không dừng ở hỗ trợ vật chất, nhiều chuyên gia, giáo viên, mẹ đỡ đầu đều chung quan điểm rằng trẻ mồ côi cần hơn cả là sự chia sẻ và đồng hành để xoa dịu những tổn thương. Vì vậy, việc tư vấn tâm lý, rèn kỹ năng sống, tổ chức hoạt động giao lưu-trải nghiệm cần được xem là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài. Bên cạnh đó, vai trò và trách nhiệm của người mẹ đỡ đầu cần tiếp tục được nâng cao cả về kỹ năng lẫn nhận thức nhiệm vụ. Tùy điều kiện từng địa phương, mở các lớp tập huấn, hướng dẫn, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho các mẹ đỡ đầu, nhất là các kiến thức, kỹ năng về chăm sóc trẻ, kỹ năng sống an toàn; kết nối tư vấn hướng nghiệp, dạy nghề, kỹ năng nắm bắt tâm lý lứa tuổi... Sau 5 năm thực hiện Chương trình “Mẹ đỡ đầu”, hầu hết những người trong cuộc đều cho rằng đây không chỉ là việc tình nguyện mà còn là sự dấn thân, là tinh thần trách nhiệm đối với cộng đồng. Vì vậy, việc tôn vinh các điển hình tiêu biểu là hết sức cần thiết và có tác dụng lan tỏa mạnh mẽ, cổ vũ những tấm lòng nhân ái tiếp tục gắn bó với chương trình.  

Việc triển khai đồng bộ những giải pháp nêu trên sẽ góp phần đưa Chương trình “Mẹ đỡ đầu” thực sự trở thành điểm tựa vững chắc cho trẻ mồ côi, hỗ trợ vật chất và tinh thần, tạo điều kiện để các em phát triển toàn diện và vươn lên trong cuộc sống. Đồng thời, chương trình cũng góp phần phát huy truyền thống nhân ái của phụ nữ Việt Nam, khẳng định tính nhân văn và lan tỏa những giá trị tích cực trong xã hội hiện đại./.