Nhiều điểm mới trong chính sách ưu đãi người có công

QĐND - Những năm qua, Đảng và Nhà nước luôn đặc biệt quan tâm đến chính sách an sinh xã hội, chăm lo cho người có công (NCC) với cách mạng. Chính sách ưu đãi NCC là nhiệm vụ xuyên suốt của cả hệ thống chính trị. Sau khi Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh Ưu đãi NCC với cách mạng (gọi tắt là Pháp lệnh) được Ủy ban Thường vụ Quốc hội (Quốc hội Khóa XIII) thông qua ngày 16-7-2012, Chính phủ đã ban hành Nghị định 31/2013/NĐ-CP ngày 9-4-2013, quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Pháp lệnh.

Mở rộng đối tượng được công nhận là NCC

Căn cứ vào Pháp lệnh Ưu đãi NCC với cách mạng, cả nước hiện có hơn 10 triệu người thuộc đối tượng được hưởng ưu đãi, trong đó có khoảng hơn 1 triệu liệt sĩ, 50.000 Bà mẹ Việt Nam anh hùng và có hàng chục vạn người là thương binh, bệnh binh. Đối tượng người có công đang ngày càng mở rộng, bổ sung và được chăm lo tốt hơn. Bắt đầu từ ngày 1-6-2013, một số quy định mới về chế độ ưu đãi NCC với cách mạng đã có hiệu lực thi hành.

Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân sáng ngày 26-7, ông Dương Minh Đỗ, Phó cục trưởng Cục Người có công (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) cho biết: Theo Nghị định 31, đối tượng được hưởng chính sách ưu đãi NNC với cách mạng đã có thay đổi và mở rộng. Đối tượng NCC là Anh hùng Lao động được chuyển thành Anh hùng Lao động trong thời kỳ kháng chiến. Ngoài những đối tượng quy định theo Pháp lệnh cũ, thì đối tượng được công nhận liệt sĩ được bổ sung thêm 3 nhóm như sau: Thứ nhất, người hy sinh khi làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ do cơ quan có thẩm quyền giao. Thứ hai, trực tiếp làm nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu hoặc diễn tập phục vụ quốc phòng, an ninh có tính chất nguy hiểm như: Bắn đạn thật, diễn tập chiến đấu, chống khủng bố, bạo loạn; cứu hộ, cứu nạn, ứng cứu thảm họa thiên tai… Thứ ba, các trường hợp mất tin, mất tích trong chiến đấu, trực tiếp phục vụ chiến đấu, làm nghĩa vụ quốc tế, đấu tranh chống tội phạm…

Cùng với mở rộng đối tượng được công nhận liệt sĩ, Nghị định 31 cũng quy định thêm 2 trường hợp được công nhận là thương binh gồm: Người bị thương khi trực tiếp làm nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu hoặc diễn tập phục vụ quốc phòng, an ninh có tính chất nguy hiểm và trường hợp khi đang làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ do cơ quan có thẩm quyền giao.

Cán bộ Lữ đoàn Công binh 28 (Quân chủng Phòng không - Không quân) bàn giao nhà tình nghĩa tặng mẹ liệt sĩ Bùi Thị Ởn, xã Đa Phúc (Yên Thủy, Hòa Bình). Ảnh: Đức Thịnh.

Nâng mức thụ hưởng

Theo ông Dương Minh Đỗ, trong Nghị định hướng dẫn của Chính phủ, đối tượng và mức thụ hưởng đã được tăng so với trước. Theo Pháp lệnh cũ, người hoạt động cách mạng, hoặc hoạt động kháng chiến bị địch bắt, tù đày được hưởng trợ cấp một lần thì nay sẽ được chuyển sang hưởng trợ cấp hằng tháng. Chế độ điều dưỡng với người có công cũng được điều chỉnh tần suất. Trước đây, chế độ điều dưỡng luân phiên của các đối tượng là 5 năm/1 lần, thì hiện nay là 2 năm/1 lần. Tăng mức tiền lên 2.220.000 đồng cho một đợt điều dưỡng. Ngoài ra, bổ sung thêm chế độ điều dưỡng mỗi năm một lần đối với cha, mẹ đẻ có một con duy nhất là liệt sĩ; cha, mẹ đẻ có 2 con là liệt sĩ trở lên.

Về mức trợ cấp, ông Dương Minh Đỗ cũng thông tin: Đối với trường hợp liệt sĩ được quy định có 3 mức trợ cấp tiền tuất khác nhau. Theo Nghị định 31, thân nhân của một liệt sĩ được hưởng trợ cấp tiền tuất hằng tháng bằng một lần mức chuẩn (mức chuẩn hiện hành là 1.110.000 đồng). Tương tự, thân nhân của 2 liệt sĩ được nhận 2 lần mức chuẩn và của 3 liệt sĩ trở lên được nhận 3 lần mức chuẩn. Vợ, hoặc chồng của liệt sĩ lấy chồng, hoặc lấy vợ khác thì được hưởng trợ cấp tiền tuất hằng tháng bằng một lần mức chuẩn. Các trường hợp thân nhân liệt sĩ được hưởng trợ cấp tiền tuất hằng tháng bao gồm: Cha đẻ, mẹ đẻ, người có công nuôi dưỡng liệt sĩ, con dưới 18 tuổi, con trên 18 tuổi nhưng còn đi học, hoặc bị khuyết tật nặng, bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên và có thu nhập hằng tháng thấp hơn 0,6 lần mức chuẩn; vợ hoặc chồng liệt sĩ lấy chồng, hoặc lấy vợ khác nhưng nuôi con liệt sĩ đến tuổi trưởng thành, hoặc chăm sóc bố mẹ liệt sĩ khi còn sống. Ngoài ra, nếu các thân nhân này là người không nơi nương tựa và có hoàn cảnh khó khăn, thì sẽ được hưởng thêm trợ cấp tuất nuôi dưỡng hằng tháng. Pháp lệnh cũng bổ sung chế độ thờ cúng liệt sĩ. Theo đó, liệt sĩ không còn thân nhân hưởng trợ cấp tuất hằng tháng thì người thờ cúng được hưởng trợ cấp 500.000 đồng/lần/năm.

Về trường hợp công nhận người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học cũng được bổ sung mốc thời gian công tác, chiến đấu, phục vụ chiến đấu từ tháng 8-1961 đến 30-4-1975 và mức suy giảm khả năng lao động được tính từ 21% trở lên. Trợ cấp hằng tháng được tính theo 4 mức suy giảm khả năng lao động gồm: Từ 21% đến 40%, từ 41% đến 60%, từ 61% đến 80% và từ 81% trở lên. Mức trợ cấp từ 0,76 đến 2,28 lần mức chuẩn. Ngoài ra, người bị nhiễm chất độc hóa học suy giảm khả năng lao động 81% trở lên được nhận thêm phụ cấp hằng tháng. Nghị định 31 cũng bổ sung thêm trường hợp người phục vụ Bà mẹ Việt Nam anh hùng và người phục vụ người hoạt động kháng chiến nhiễm chất độc hóa học bị suy giảm sức khỏe từ 81% trở lên sẽ được nhận trợ cấp với mức trợ cấp bằng một lần mức chuẩn.

Vẫn theo ông Dương Minh Đỗ, Nghị định 31 đã có quy định bổ sung đối tượng được Nhà nước hỗ trợ thẻ bảo hiểm y tế. Theo đó, thân nhân là cha đẻ, mẹ đẻ, vợ hoặc chồng, con đẻ của liệt sĩ không thuộc diện hưởng trợ cấp tiền tuất hằng tháng, con từ 16-18 tuổi hoặc từ 18 tuổi trở lên nếu còn tiếp tục đi học hoặc bị khuyết tất nặng; thân nhân của Anh hùng LLVT nhân dân, Anh hùng Lao động trong thời kỳ kháng chiến; thương binh, người hưởng chính sách như thương binh, bệnh binh, người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên; người phục vụ Bà mẹ Việt Nam anh hùng, người phục vụ người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên sẽ được Nhà nước mua giúp thẻ bảo hiểm y tế. Như vậy, với việc mở rộng đối tượng, sẽ có thêm khoảng 1 triệu NCC và thân nhân được hưởng ưu đãi này.

Về vấn đề tăng mức trợ cấp đối với NCC và thân nhân, ông Dương Minh Đỗ cho biết, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đang xây dựng mức điều chỉnh tăng theo lộ trình và sẽ trình Chính phủ xem xét.

MINH MẠNH