Nhưng trong trái tim của các cựu chiến binh Tiểu đoàn K3 Tam Đảo, Quảng Trị luôn là vùng đất linh thiêng, là điểm hẹn tri ân và gợi mở những quá khứ hào hùng...

Cựu chiến binh,Đại tá Tô Xuân Đạo (ngoài cùng bên phải) cùng các thành viên Ban liên lạc Quân khu Trị - Thiên trong hành trình tri ân chiến trường xưa.

Thắp nén tâm nhang dưới chân tượng đài chiến thắng trên điểm cao 241, xã Cam Thành, huyện Cam Lộ (Quảng Trị), cựu chiến binh, Đại tá Tô Xuân Đạo, nguyên cán bộ Tiểu đoàn K3 Tam Đảo, trầm ngâm kể với chúng tôi: “Ngày trước, điểm cao 241 được địch xây dựng trận địa pháo. Vòng trong là lính Mỹ đóng và vòng ngoài là quân ngụy chốt giữ. Pháo địch ở điểm cao 241 có tầm bắn xa: Lên Tà Cơn, Ngàn 88, Động Chi và ra tận đồi Không Tên, bãi Châm Đá, Hương Hóa, Gio Linh... gây thiệt hại nhiều cho bộ đội ta. Cuối tháng 3 năm 1972, Tiểu đoàn K3 được lệnh đánh tiêu diệt cứ điểm pháo trên điểm cao 241 - một cứ điểm được mệnh danh là bất khả xâm phạm của Mỹ - ngụy”.

Qua trò chuyện chúng tôi được biết, ông Đạo quê ở thôn Xuân Nê, xã Khánh Hà, huyện Thường Tín, Hà Tây (nay là Hà Nội). Năm 1968, ông xung phong đi bộ đội và được biên chế vào Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 246 (sau là Tiểu đoàn K3 Tam Đảo). Với tinh thần dũng cảm và mưu trí, ngay từ những ngày đầu trên trận tuyến chống quân thù, ông được phong tặng danh hiệu dũng sĩ diệt Mỹ và dũng sĩ diệt xe cơ giới. Với những thành tích của mình, đầu năm 1972, ông được cấp trên tin tưởng giao chức vụ Đại đội phó Đại đội K10, Tiểu đoàn K3. Ông Đạo kể tiếp:

- Để tiêu diệt trận địa pháo điểm cao 241, chúng tôi đã điều tra và nghiên cứu nắm bắt rất kỹ tình hình địch. Tối 20-3, 2 đại đội của Tiểu đoàn K3 (trong đó đại đội K10 phụ trách hướng chủ yếu) được lệnh bí mật hành quân, áp sát và tiêu diệt mục tiêu. Thế nhưng, do một chiến sĩ dẫm và làm mìn lá phát nổ. Đội hình bị lộ. Địch bên trong bắn ra xối xả nên đơn vị phải rút lui, rất may không có thiệt hại về người.

Sau lần đó, cả đơn vị tập trung rút kinh nghiệm và tiếp tục làm mọi công tác chuẩn bị. Trước ngày 30-4, đồng chí Vui, Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn K3 cho tập trung cán bộ đại đội lên quán triệt kế hoạch tập mật đánh điểm cao 241. Trong đó xác định rõ: “Dù bất cứ hoàn cảnh nào cũng không được bỏ lại thương binh, liệt sĩ”. Sau buổi họp, ban chỉ huy đại đội K10 về thống nhất nhiệm vụ. Theo đó, mũi chính do Đại đội đảm nhiệm gồm 54 cán bộ, chiến sĩ thuộc 3 trung đội. Đại đội phó Tô Xuân Đạo phụ trách trung đội 3 có nhiệm vụ tiên phong mở đường. 19 giờ ngày 30-3, trời tối đen như mực, đội hình K10 xuất phát từ vị trí đóng quân ở khu vực sông Ba Lòng, men theo bờ sông và cây cối vượt cầu Đầu Mầu áp sát điểm cao 241. Hơn một tiếng đồng hồ sau, đơn vị áp sát hàng rào bùng nhùng đầu tiên. Đại đội phó Tô Xuân Đạo trực tiếp cắt từng lớp hàng rào đưa đội hình tiến sâu vào trong doanh trại địch. Đến giờ G, toàn bộ nổ súng tấn công địch.

Bị tấn công bất ngờ, địch ban đầu hoảng loạn. Sau đó, chúng lợi dụng các lô cốt kiên cố và hỏa lực mạnh chống trả quyết liệt. Sau khoảng 30 phút nổ súng, toàn đơn vị nhận lệnh rút quân. Tuy chưa tiêu diệt được điểm cao 241, nhưng theo thông tin từ trên, trong trận tập mật điểm cao 241 Tiểu đoàn K3 đã tiêu diệt được khoảng một đại đội địch về phía ta, các thương binh và liệt sĩ đã được đưa về theo đúng chỉ đạo của trên.

“Trận đánh đã gây áp lực lớn cho tinh thần quân địch đóng quân ở điểm cao 241. Sau đó, quân địch ở điểm cao 241 đã chủ động xin hàng tạo bàn đạp thuận lợi để quân ta tiến đánh địch giải phóng Quảng Trị. Còn Tiểu đoàn K3 Tam Đảo lại tiếp tục chốt giữ thành cổ Quảng Trị trong 81 ngày đêm hoa lửa”, ông Đạo cho biết thêm.

Bài, ảnh: VIỆT HÀ