Nhiều doanh nghiệp chây ỳ, nợ đọng bảo hiểm xã hội

Ngày cuối cùng của tháng 11-2018, Tỉnh ủy Đồng Nai đã làm việc với UBND tỉnh, các sở, ngành và địa phương liên quan để bàn giải pháp xử lý tình trạng DN nợ đọng BHXH, bởi con số nợ đọng khá cao. Theo thống kê của BHXH tỉnh Đồng Nai, hiện­­­­ các đơn vị, DN nợ BHXH hơn 566 tỷ đồng; trong đó, 519 đơn vị nợ BHXH trên 100 triệu đồng; 52 đơn vị đã ngưng hoạt động, giải thể, phá sản, chủ DN bỏ trốn với số nợ 57,8 tỷ đồng. Theo ông Phạm Văn Ru, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy: Nợ đọng BHXH ở Đồng Nai tuy thấp hơn bình quân cả nước nhưng tính chất, mức độ rất đáng lo ngại. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người lao động (NLĐ) mà còn ảnh hưởng đến an ninh, trật tự xã hội trên địa bàn.

Ở tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, địa phương có điều kiện thuận lợi về kinh tế-xã hội, nhưng việc xử lý nợ BHXH trên địa bàn vẫn còn không ít khó khăn, nhất là việc khởi kiện đối với hành vi vi phạm pháp luật BHXH do tổ chức công đoàn thực hiện. NLĐ không dám ủy quyền, nên việc ­khởi kiện bị hạn chế; chưa có quy định giải quyết quyền lợi về BHXH đối với NLĐ tại các DN có chủ bỏ trốn hoặc giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động… Chính vì vậy, trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều DN nợ đọng BHXH kéo dài với số tiền lớn, như: Công ty TNHH Đóng tàu và cơ khí hàng hải Sài Gòn, Công ty TNHH MTV An Thành, Công ty TNHH Strategic Marine... Ông Trần Duy Hưng, Giám đốc BHXH tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, cho biết: "Thời gian qua, BHXH tỉnh đã có nhiều nỗ lực để đôn đốc thu hồi và kéo giảm tỷ lệ nợ đọng BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT); cung cấp thông tin để công đoàn thực hiện khởi kiện DN nợ BHXH; tổ chức thanh tra, chấn chỉnh các DN chây ỳ… nhưng hiệu quả vẫn chưa như mong đợi".

Tại TP Hồ Chí Minh, tính đến thời điểm hiện tại, số nợ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp trên địa bàn khoảng 1.800 tỷ đồng, tương ứng tỷ lệ 2,81%. Theo ông Phan Văn Mến, Giám đốc BHXH TP Hồ Chí Minh: Nguyên nhân dẫn đến tình trạng nợ đọng là do ý thức của một số chủ sử dụng lao động chưa nghiêm túc, cố tình chây ỳ; một số chủ DN gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh. Ngoài ra, còn do nhận thức của NLĐ, không biết quyền lợi của mình, nên khi chủ sử dụng lao động cố tình chây ỳ, vẫn không đấu tranh để đòi quyền lợi chính đáng.

Cùng với đó, công đoàn cơ sở của các công ty hưởng lương do DN trả nên khi xảy ra tranh chấp giữa NLĐ và người sử dụng lao động, công đoàn khó bảo vệ quyền lợi NLĐ. Bởi vậy, việc nợ đọng BHXH vẫn tiếp diễn ở không ít DN.

Phối hợp thanh tra, đề nghị truy tố

Thực tế cho thấy, việc thu hồi nợ của các DN gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Nhiều DN cố tình lợi dụng kẽ hở của pháp luật, sự hiểu biết hạn chế của NLĐ để trục lợi, nhưng cũng có DN phá sản, không đủ khả năng chi trả. Vì vậy, tùy theo từng trường hợp cụ thể để có biện pháp thích hợp. Trên cơ sở tuyên truyền, giải thích, vận động DN chấp hành pháp luật, tự giác đóng nộp các loại bảo hiểm, cung cấp đầy đủ thông tin về tình hình DN đóng BHXH cho NLĐ được biết, cũng cần mạnh tay đối với những DN cố ý chây ỳ. Ông Nguyễn Thanh Tịnh, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, nhấn mạnh: "UBND tỉnh sẽ yêu cầu các ngành chức năng đẩy mạnh kiểm soát, xử lý nghiêm minh, kịp thời đối với những trường hợp vi phạm, tránh để ảnh hưởng đến mục tiêu an sinh xã hội của địa phương. Hằng quý, cơ quan BHXH tiếp tục chuyển danh sách những DN chậm đóng BHXH cho các cơ quan liên quan để phối hợp xử lý, xây dựng hệ thống dữ liệu chung về thông tin đóng BHXH để quản lý thật tốt. Những DN nào cố tình không đóng BHXH thì tiến hành xử phạt, khởi kiện theo đúng quy định của pháp luật; đồng thời công khai danh sách những DN cố tình không trả nợ BHXH trên các phương tiện thông tin đại chúng".

Đây cũng là quan điểm của ngành công an tỉnh Đồng Nai. Theo Thượng tá Lê Văn Khuyện, cán bộ Công an tỉnh Đồng Nai, khi thanh tra phát hiện sai phạm về BHXH, cần kiến nghị chủ tịch UBND cấp huyện để tiến hành giải quyết tranh chấp. Trường hợp không giải quyết được thì có thể khởi kiện ra tòa theo đúng quy định. Khi đó, tòa án có quyền áp dụng các biện pháp khẩn cấp, phong tỏa tài khoản nếu cần thiết và có đủ căn cứ. Với quyết tâm xử lý nợ đọng BHXH, trong tháng 12-2018, đoàn thanh tra liên ngành của tỉnh Đồng Nai sẽ tiến hành thanh tra các DN đang nợ BHXH và có biện pháp mạnh với những DN nợ từ 12 tháng trở lên, nhất là các DN có đông NLĐ.

Công tác thanh tra cũng được BHXH TP Hồ Chí Minh phối hợp triển khai quyết liệt. Từ đầu năm đến nay, BHXH thành phố đã chủ động, phối hợp thanh tra, kiểm tra hơn 4.000 đơn vị, xử phạt hành chính 93 đơn vị vi phạm quy định về bảo hiểm. Tỉnh Bình Dương cũng thanh tra, kiểm tra liên ngành và độc lập đối với gần 100 đơn vị, trong đó nhiều DN nợ đọng kéo dài hơn một năm. BHXH tỉnh đã hoàn tất hồ sơ chuyển sang cơ quan công an đề nghị truy tố 3 DN nợ đọng BHXH dù đã được thanh tra nhiều lần nhưng vẫn tiếp tục chây ỳ. Theo bà Lê Minh Lý, Giám đốc BHXH tỉnh Bình Dương: Nếu cứ xuề xòa sẽ làm cho DN thêm “nhờn luật”; phải đẩy mạnh thanh tra liên ngành, kiên quyết xử lý, đề nghị truy tố các DN cố tình vi phạm, trốn tránh nghĩa vụ đóng BHXH để răn đe và bảo vệ quyền lợi chính đáng cho NLĐ.

YẾN LONG - ĐỖ THUYÊN