Siết chặt “4 tại chỗ” chủ động ứng phó mưa bão, triều cường

Từ đầu năm 2025 đến nay, TP Hồ Chí Minh ghi nhận 21 trận mưa lớn, dông lốc làm tốc mái 79 căn nhà, hư hại 14 công trình phụ, ảnh hưởng hơn 58ha hoa màu. Đặc biệt, từ tháng 10-2025, tác động của các cơn bão số 11, 12 và 13 cùng mưa lớn kéo dài kết hợp triều cường đạt đỉnh gây ngập sâu tại nhiều khu vực trũng thấp, ảnh hưởng đến đời sống nhân dân, giao thông, kinh tế và hạ tầng đô thị.

Thực hiện phương châm “4 tại chỗ”, Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh đã huy động hơn 5.700 lượt cán bộ, chiến sĩ cùng nhiều phương tiện phối hợp với các lực lượng chức năng kịp thời ứng phó hiệu quả, góp phần làm giảm thiệt hại, giữ vững ổn định xã hội.

Cán bộ, chiến sĩ dân quân TP Hồ Chí Minh và các lực lượng dọn cây xanh đổ ngã do dông lốc.

Tuy nhiên, thực tế triển khai phương châm “4 tại chỗ” trong phòng, chống thiên tai của thành phố vẫn còn không ít khó khăn, thách thức. Nhiều địa bàn ngập sâu, mật độ dân cư đông gây trở ngại cho công tác cứu hộ-cứu nạn; một số nơi còn thiếu trang thiết bị, lực lượng chưa được huấn luyện đồng đều; trong khi đó vẫn có bộ phận người dân chủ quan, cho rằng TP Hồ Chí Minh hiếm khi chịu ảnh hưởng trực tiếp của bão.

Là “siêu đô thị quốc tế” nằm ở vùng địa hình thấp, hệ thống kênh rạch dày đặc, chịu tác động mạnh của triều cường, mưa lớn và biến đổi khí hậu, TP Hồ Chí Minh được dự báo sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan do nước biển dâng, bão mạnh trong thời gian tới. Thiếu tướng Vũ Văn Điền, Tư lệnh Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh cho biết: “Nhận rõ những khó khăn, thách thức, ngay sau khi sáp nhập và thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, trên cơ sở đánh giá đúng tình hình, Đảng ủy, Bộ tư lệnh thành phố đã chủ động phối hợp với các ban, ngành tham mưu cho Thành ủy, UBND thành phố triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều biện pháp nhằm siết chặt việc thực hiện phương châm "4 tại chỗ", bảo đảm vững chắc từ cơ sở”.

Chiến sĩ dân quân phường Thủ Dầu Một, TP Hồ Chí Minh đưa người dân ra khỏi nhà bị ngập sâu do triều cường, mưa lớn, ngày 24-10.

Thực hiện chủ trương đó, thành phố và các phường, xã đã thành lập ban chỉ huy phòng thủ dân sự do chủ tịch UBND các cấp trực tiếp chỉ huy. Đây là giải pháp then chốt, giúp từng cấp chính quyền chủ động triển khai hiệu quả các nội dung của phương châm “4 tại chỗ”, bảo đảm chỉ huy thống nhất trong mọi tình huống. Thành phố tổ chức rà soát, phân vùng nguy cơ cao, xây dựng kế hoạch, phương án ứng phó chi tiết với từng cấp độ bão, triều cường, mưa lớn kéo dài, nhất là tại các khu vực ven sông, ven biển, vùng trũng thấp.

Trong công tác chuẩn bị lực lượng, phương tiện và vật tư tại chỗ, thành phố chỉ đạo tổ chức xây dựng, bố trí lực lượng ứng phó ở từng địa bàn, gồm cán bộ, chiến sĩ, dân quân, công an và tình nguyện viên, trong đó LLVT làm nòng cốt. Các lực lượng được huấn luyện, hội thao, hội thi, diễn tập sát địa bàn, phương án, theo phương châm “cơ bản, thiết thực, vững chắc”, qua đó nâng cao năng lực tổ chức, chỉ huy và khả năng xử lý tình huống trong điều kiện khó khăn, khắc nghiệt.

Cùng với đó, hệ thống cảnh báo sớm, dự báo chính xác về bão, mưa lớn, triều cường được tăng cường, giúp người dân chủ động phòng tránh, làm giảm thiệt hại. Thành phố chỉ đạo củng cố hạ tầng, công trình thủy lợi, hệ thống chống ngập, nhất là tại các điểm xung yếu, vị trí bờ sông, kênh rạch có nguy cơ sạt lở; đồng thời phối hợp chặt chẽ với các địa phương và đơn vị liên quan để điều tiết hợp lý việc tích, xả lũ từ các hồ chứa thượng nguồn sông Đồng Nai, đặc biệt là hồ Dầu Tiếng và Trị An, bảo đảm an toàn cho hạ du. Các địa phương chủ động bố trí phương tiện, tuyến giao thông, phương án thoát hiểm cụ thể, bảo đảm an toàn tuyệt đối cho người dân khi có tình huống khẩn cấp.

Cán bộ, chiến sĩ dân quân phường Long Nguyên, TP Hồ Chí Minh giúp người dân di chuyển tài sản bị ngập do triều cường, mưa lớn, ngày 24-10.

Thành phố chỉ đạo các đơn vị duy trì nghiêm chế độ trực 24/24 giờ; xây dựng kế hoạch phối hợp liên ngành, huy động cả hệ thống chính trị tham gia triển khai phương châm “4 tại chỗ”. Các kế hoạch, phương án đều được phân công rõ ràng về lực lượng, phương tiện, vai trò, chức năng, nhiệm vụ và trách nhiệm từng thành viên, từ cấp xã đến cấp thành phố, bảo đảm cơ chế phản ứng nhanh, linh hoạt, hiệu quả. Đặc biệt, chính quyền cơ sở được yêu cầu thường xuyên kiện toàn ban chỉ huy phòng thủ dân sự, xây dựng lực lượng, phương tiện, phương án ứng phó sát thực tế địa bàn. Lực lượng xung kích tại chỗ gồm dân quân, công an, đoàn viên, hội viên... được tập huấn cứu hộ, sơ cứu, thực hành di dời người dân và bảo vệ tài sản. Phương tiện, vật tư như xuồng, áo phao, bao cát, máy bơm được chuẩn bị, bảo dưỡng sẵn sàng; công tác dự trữ lương thực, nước sạch, y tế, thuốc men và bố trí nơi sơ tán an toàn được tính toán kỹ lưỡng, cụ thể.

Từ thực tiễn triển khai, thành phố thường xuyên kiểm tra, kịp thời khắc phục những hạn chế; đồng thời tăng cường tuyên truyền, vận động người dân tham gia tập huấn, diễn tập ứng phó tại cơ sở. Qua đó nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ huy của cấp ủy, chính quyền; bồi dưỡng ý thức, trách nhiệm, kỹ năng ứng phó cho mỗi cán bộ, chiến sĩ và người dân. Đây là giải pháp quan trọng nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng và nhân dân, thực hiện hiệu quả phương châm “4 tại chỗ”, góp phần xây dựng TP Hồ Chí Minh phát triển bền vững, an toàn, chủ động trước thiên tai và biến đổi khí hậu.