Tiểu khu 489 (xã Hra) từng là “điểm nóng” về tình trạng khai thác rừng trái phép ở huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai. Như đầu tháng 6-2021, 24 cây gỗ tại khoảnh 6, khoảnh 5 và khoảnh 4 thuộc Tiểu khu 489 bị đốn hạ. Ngay sau vụ việc, UBND huyện Mang Yang quyết định giao khoán rừng cho cộng đồng làng Đê Kôn quản lý, bảo vệ. Anh Klưh, Trưởng thôn kiêm Tổ trưởng Tổ quản lý, bảo vệ rừng làng Đê Kôn, xã Hra cho biết: “Hằng tuần, tổ bảo vệ rừng của làng chia thành 6 nhóm, luân phiên tuần tra phát hiện, ngăn chặn hoạt động phá rừng, lấn chiếm đất lâm nghiệp, đánh bắt động vật trái phép. Nhờ đó, từ tháng 7-2021 đến nay, tại Tiểu khu 489 không xảy ra các vụ khai thác trái phép lâm sản, phá rừng làm rẫy nữa”.
Tương tự, Tổ quản lý, bảo vệ rừng của làng Đê Tar, xã Kon Chiêng, huyện Mang Yang cũng thường xuyên tuần tra bảo vệ những tiểu khu được giao khoán để ngăn chặn hành vi xâm hại, khai thác lâm sản trái phép. Theo anh Bới, Trưởng thôn kiêm Tổ trưởng Tổ quản lý, bảo vệ rừng làng Đê Tar, năm 2006, làng được giao bảo vệ 1.993ha rừng. Sau khi được giao rừng thì Ban nhân dân thôn họp bàn biện pháp thực hiện và quyết định chia 181 hộ dân thành 8 nhóm quản lý, tuần tra bảo vệ rừng. “Bên cạnh việc thường xuyên tuần tra bảo vệ rừng, các hộ dân khi đi làm nương rẫy nếu phát hiện có lâm tặc hoặc người lấn chiếm rừng trái phép thì báo ngay cho các tổ, nhóm bảo vệ rừng và lực lượng chức năng để xử lý. Vì thế, các vụ việc phá rừng đều được phát hiện sớm và ngăn chặn kịp thời”, anh Bới nhấn mạnh.
Hiện nay, nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Gia Lai đã thực hiện giao rừng cho cộng đồng dân cư, chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số sống ở gần rừng quản lý, bảo vệ. Riêng năm 2021, toàn tỉnh Gia Lai có 123.000ha rừng được giao cho hơn 10.600 hộ dân sinh sống gần rừng quản lý, bảo vệ. Ngoài các huyện: Mang Yang, Chư Prông, Đăk Đoa... mới đây, UBND xã Chư Đăng Ya, huyện Chư Păh đã giao hơn 391,28ha rừng (thuộc Tiểu khu 250) cho 3 làng: Xóa, Kó và Yar. Theo lãnh đạo các địa phương: Việc giao rừng cho cộng đồng quản lý, bảo vệ mang lại rất nhiều lợi ích: Một mặt nâng cao nhận thức, trách nhiệm của đồng bào trong bảo vệ rừng và giúp họ có sinh kế, tăng thu nhập, cải thiện đời sống. Mặt khác, việc giao rừng đã lấp được những khoảng trống trong bảo vệ rừng do lực lượng chuyên trách quá mỏng. Mô hình này góp phần giảm cả số lượng và tính chất, mức độ vi phạm pháp luật về lâm nghiệp. Các vụ phá rừng trái pháp luật hằng năm đều giảm. Năm 2020 giảm 30 vụ so với năm 2021; 5 tháng đầu năm 2022 giảm 4 vụ so với cùng kỳ năm 2021.
Bài và ảnh: NGUYỄN ANH SƠN