Họa sĩ Nam Chi đam mê “giữ lửa” mỹ thuật truyền thống

Duyên nợ với mỹ thuật  

Hoạ sĩ Nam Chi (tên khai sinh là Nguyễn Văn Bắc), sinh năm 1996, quê ở phường Thanh Bình, thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương. Tuy không sinh ra trong một gia đình có truyền thống hội họa, nhưng ngay từ thuở nhỏ, Nguyễn Văn Bắc đã có cơ duyên tiếp xúc với dòng tranh dân gian qua bức “Quan Âm” của tranh Hàng Trống trong sách mỹ thuật.

Kể từ đó, những gam màu rực rỡ và họa tiết tinh tế đã mê hoặc tâm hồn non nớt, khiến anh say mê và khao khát khám phá thế giới mỹ thuật dân gian. Không có bút vẽ, anh vẽ bằng bút bi, bút mực lên vở. Hồi học trung học cơ sở, Nguyễn Văn Bắc bắt đầu được tiếp cận nhiều hơn với mỹ thuật, nhưng cũng chỉ dừng lại ở việc sử dụng chất liệu giấy hiện đại và màu hiện đại.

Họa sĩ tranh dân gian Nam Chi. Ảnh: VŨ HỒNG

Hành trình của chàng trai Nguyễn Văn Bắc thực sự bắt đầu năm 2015, khi anh đỗ vào Trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội. Tại đây, anh có cơ hội tiếp cận sâu hơn với môn Nghệ thuật truyền thống, giúp anh nhận ra giá trị nghệ thuật độc đáo và sức hấp dẫn của các dòng tranh dân gian Việt Nam. Và cũng thời gian học đại học, Nguyễn Văn Bắc chính thức có tên nghệ danh Nam Chi. Không chỉ dừng lại ở việc học lý thuyết, Nam Chi còn nhìn thấy tiềm năng ứng dụng của các giá trị này trở nên gần gũi hơn với đời sống đương đại. Anh dành nhiều thời gian đi điền dã, ghi lại các chi tiết kiến trúc như điêu khắc tại đình làng, cột và gặp gỡ trực tiếp các nghệ nhân lâu năm để học hỏi kinh nghiệm quý báu từ họ.

Họa sĩ Nam Chi nhớ lại: “Hồi sinh viên, việc liên lạc với các nghệ nhân rất khó khăn, tôi phải tới tận nơi nói chuyện, đặt tranh để học mót chứ không học thẳng. Vì mang tính chất là “cha truyền con nối” nên các nghệ nhân ít khi truyền đạt lại các kỹ thuật đặc trưng với người ngoài”.

Họa sĩ Nam Chi say mê vẽ tranh dân gian mang dấu ấn riêng. Ảnh: VŨ HỒNG

Nam Chi say mê tranh vẽ Hàng Trống đến mức chấp nhận hy sinh và gác lại những mong muốn cá nhân để theo đuổi đam mê của mình. Để có thể tiếp tục sáng tạo, anh đã làm thêm nhiều công việc khác chỉ để kiếm đủ tiền trang trải cho việc mua họa cụ, giấy dó, bút vẽ, màu… Ngay từ năm nhất, năm hai đại học, anh tự mình bươn chải trong một công ty thiết kế với mức lương vỏn vẹn 2-3 triệu đồng/tháng.

Để vừa có thời gian vẽ tranh mà vẫn không sao nhãng việc học, anh sắp xếp thời gian học tập vào buổi sáng, tranh thủ đi làm thêm vào buổi chiều và dành toàn bộ buổi tối để vẽ tranh. Lịch làm việc dày đặc là vậy, nhưng điều đó không làm Nam Chi nản lòng mà ngược lại, anh càng quyết tâm hơn với con đường nghệ thuật mà mình đã chọn.

Phát huy vẻ đẹp từ nguồn cội

Họa sĩ thế hệ 9X Nam Chi đã trở thành một nghệ sĩ nổi bật trong làng hội họa trẻ Việt Nam, đặc biệt với những đóng góp quan trọng trong việc kết hợp nghệ thuật dân gian và giá trị truyền thống vào hội họa đương đại. Sau nhiều năm miệt mài nghiên cứu và thực hành các kỹ thuật vẽ tranh dân gian như: Hàng Trống, Kim Hoàng... nỗ lực của anh bắt đầu thu được quả ngọt. Mỗi bức tranh của Nam Chi đều nhận được sự quan tâm từ giới sưu tập cá nhân yêu nghệ thuật đến các viện bảo tàng uy tín. Tác phẩm của anh đã có mặt tại các không gian triển lãm danh giá như Bảo tàng Hải Dương, Bảo tàng Huế, Bảo tàng Đà Nẵng...

Một số sản phẩm thủ công mỹ nghệ của Nam Chi trong một triển lãm tại Bảo tàng Hà Nội. Ảnh do nhân vật cung cấp

Quá trình tiếp thu, học hỏi không ngừng nghỉ đã đem đến cho họa sĩ Nam Chi một cái nhìn tổng quát hơn về mối tương quan mỹ thuật truyền thống và tính cá nhân trong từng tác phẩm. Họa sĩ Nam Chi tiếp cận nghệ thuật với quan điểm rằng việc tái hiện tranh dân gian cần phải chính xác không chỉ về mặt hình ảnh mà còn phải truyền tải được câu chuyện và ý nghĩa sâu sắc đằng sau mỗi tác phẩm. Anh xem tranh dân gian như một hình thức ngôn ngữ văn hóa của dân tộc, dù là phiên bản cũ hay mới.

Tranh Ngũ Hổ do họa sĩ Nam Chi sáng tạo dựa trên truyền thống tranh Hàng Trống. Ảnh do nhân vật cung cấp

Với mỗi tác phẩm, họa sĩ Nam Chi đặc biệt chú trọng đến việc diễn giải lịch sử qua lăng kính nghệ thuật. Theo đó, anh đã sáng tạo ra hàng loạt mẫu tranh mới như: Tiên nữ đồ (tranh Kim Hoàng); Tam đầu cửu vĩ (tranh Hàng Trống), Ngũ Hổ, tranh Thập vật, tranh thờ Mẫu Liễu Hạnh... Các tác phẩm này vừa kế thừa tinh hoa của các dòng tranh truyền thống, vừa kết hợp khéo léo với kỹ thuật đồ họa hiện đại nhằm bảo tồn vẻ đẹp nguyên bản trong cách tạo hình, màu sắc, hoa văn cũng như ý nghĩa của tranh dân gian.

Họa sĩ Nam Chi cho hay, anh luôn trân quý tất cả “đứa con tinh thần” của mình. Bởi đó là nơi anh có thể gửi gắm tâm hồn và dấu ấn cá nhân. Đó là tinh hoa văn hóa dân tộc, qua những trang phục tinh xảo, họa tiết điêu khắc sống động của từng giai đoạn lịch sử. Anh mong muốn những tác phẩm của mình sẽ lan tỏa và tôn vinh văn hóa nước nhà.

Hoạ sĩ Nam Chi lan tỏa những giá trị văn hóa tốt đẹp của ông cha đến các bạn trẻ. Ảnh do nhân vật cung cấp

Cách tiếp cận này của họa sĩ Nam Chi thể hiện sự tôn trọng đối với di sản văn hóa, đồng thời cũng cho thấy tầm nhìn tiến bộ trong việc làm mới nghệ thuật truyền thống. Có thể nói, bằng sự tài hoa và tinh thần nỗ lực không ngừng nghỉ, anh đã thành công trong việc tạo ra một cầu nối giữa nghệ thuật dân gian và thẩm mỹ hiện đại, đóng góp vào sự phát triển liên tục của nghệ thuật truyền thống của Việt Nam.

MINH HỒNG

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.