Cờ Tổ quốc
Trên nền vải đỏ tươi,
Ngôi sao vàng 5 cánh
Phấp phới bay kiêu hãnh giữa bầu trời
Giản dị 2 màu thôi, mà sao lắng đọng
Hồn nước tình người
Máu trộn mồ hôi
Cờ Tổ quốc ở đâu, đất nước tôi ở đó
Cột mốc chủ quyền, ngời sáng Việt Nam
Tôi đã đi khắp mọi miền đất nước
Từ Đồng Văn đến Mũi Cà Mau
Xin cúi đầu, nghiêng mình trước cờ Tổ quốc
Bay suốt dọc dài đất nước
Từ Trường Sơn cho tới Trường Sa
Mỗi tấc đất da thịt quê hương - Nguyện giữ gìn
Không hổ thẹn trước ông cha
80 năm kể từ mùa thu ấy
Cờ Tổ quốc tung bay trong nắng Ba Đình
Cả dân tộc vùng lên, tiến bước
Dưới bóng cờ Tổ quốc thiêng liêng
Sắp lại giang sơn, xếp lại đội hình
Đất nước vươn mình bước sang trang sử mới.
Hà Nội, tháng 8-2025
TIẾN PHÚ
 |
| Ảnh minh họa: qdnd.vn |
Lá cờ Tổ quốc bay trong thơ!
Hướng đến kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2-9, cả đất nước Việt Nam bừng lên không khí hân hoan, làm sống lại quá trình lịch sử của đất nước gắn liền với hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng, biểu tượng của lòng yêu nước và khát vọng độc lập, tự do.
Biểu tượng cao quý ấy đã in bóng lịch sử nghìn năm, lồng trong dáng cờ, sắc cờ là tâm hồn, khí phách và khát vọng Việt Nam, là niềm tự hào Việt Nam.
Từ khi hai Bà Trưng khởi nghĩa cho đến mãi sau này, màu vàng luôn có ở lá cờ các triều đại nước ta. Lá cờ triều Trần có chữ "Trần" màu đỏ nổi bật trên nền vàng tươi, thể hiện một tinh thần tự chủ, độc lập, tự cường lớn lao.
 |
| Những lá cờ đỏ sao vàng tung bay phấp phới trên tuyến phố của Hà Nội. Ảnh: qdnd.vn |
Lá cờ đã tung bay trong nhiều thi phẩm, nhưng vẫn “bay” một nét riêng trong "Cờ Tổ quốc" của tác giả Tiến Phú. Bài thơ có ba mạch ý tứ tương xứng với ba đoạn thơ. Mở đầu là sự miêu tả, nhưng sự miêu tả đã thoát ra ngoài sự tô vẽ bên ngoài để lý giải, cắt nghĩa nội dung bên trong:
Trên nền vải đỏ tươi,
Ngôi sao vàng 5 cánh
Phấp phới bay kiêu hãnh giữa bầu trời
Giản dị 2 màu thôi, mà sao lắng đọng
Hồn nước tình người
Máu trộn mồ hôi
Đoạn thơ tự do cấu trúc theo nguyên tắc dồn tụ vào hai câu cuối bốn chữ ngắn gọn, mà khái quát nêu bật đặc trưng nội dung của lá cờ Tổ quốc: “Hồn nước tình người/ Máu trộn mồ hôi”. “Hồn nước” là bản sắc văn hóa, là truyền thống... “Tình người” là tâm hồn, tính cách người Việt. “Máu” đổ trên chiến trường. “Mồ hôi” rơi trên cánh đồng, công trình, nhà máy... Máu và mồ hôi làm nên đất nước. Những phạm trù vừa trừu tượng, vừa cụ thể ấy kết tinh, lắng đọng vào lá cờ Tổ quốc. Công phu làm thơ dồn vào các chữ này. Nhưng cũng phải có 4 dòng trên làm “nền”. Thơ là sự “nương tựa” các con chữ là vậy!
Đoạn tiếp miêu tả không gian:
Cờ Tổ quốc ở đâu, đất nước tôi ở đó
Cột mốc chủ quyền, ngời sáng Việt Nam
Tôi đã đi khắp mọi miền đất nước
Từ Đồng Văn đến Mũi Cà Mau
Xin cúi đầu, nghiêng mình trước cờ Tổ quốc
Bay suốt dọc dài đất nước
Từ Trường Sơn cho tới Trường Sa
Mỗi tấc đất da thịt quê hương - Nguyện giữ gìn
Không hổ thẹn trước ông cha
 |
| Không quân nhân dân Việt Nam mang theo cờ Đảng và cờ Tổ quốc bay trên bầu trời TP Hồ Chí Minh trong dịp kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Ảnh: qdnd.vn |
Theo nguyên tắc diễn dịch, câu mở đoạn là sự khái quát: “Cờ Tổ quốc ở đâu, đất nước tôi ở đó”. Nhưng thật dễ hiểu, giản dị, diễn tả một “định nghĩa” về “cờ Tổ quốc” biểu tượng cho đất nước. Thế nên, cờ có ở khắp mọi không gian dọc dài đất nước, từ triền núi cao (Trường Sơn) đến biển, đảo (Trường Sa), từ cực Bắc (Đồng Văn) đến cực Nam (Mũi Cà Mau). Không còn là những danh từ nữa, đó là “da thịt” Tổ quốc thiêng liêng. Phép hoán dụ không còn thủ pháp nghệ thuật, mà là tiếng gọi hồn đất nước có ở khắp nơi trên mảnh đất Tổ quốc mình.
Bài thơ chỉ khép lại câu chữ nhưng mở ra không gian mới:
80 năm kể từ mùa thu ấy
Cờ Tổ quốc tung bay trong nắng Ba Đình
Cả dân tộc vùng lên, tiến bước
Dưới bóng cờ Tổ quốc thiêng liêng
Sắp lại giang sơn, xếp lại đội hình
Đất nước vươn mình bước sang trang sử mới.
 |
| Tinh thần yêu nước thắp sáng trái tim tuổi trẻ. Ảnh: qdnd.vn |
Lá cờ bay khắp không gian. Lá cờ bay dọc chiều thời gian. Ngày Độc lập, lá cờ “tung bay trong nắng Ba Đình”, ở ngày hôm nay, lá cờ tung bay khắp quê hương, bay khắp muôn nơi - nơi đó là bạn bè Việt Nam. Dưới lá cờ Tổ quốc, con cháu Bác Hồ đang: “Sắp lại giang sơn, xếp lại đội hình” để “Đất nước vươn mình bước sang trang sử mới”.
Bài thơ đầy ắp một niềm tin, mở ra một chân trời khát vọng!
NGUYÊN THANH
* Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.