Giá trị của những khối tư liệu đã nhuốm màu thời gian
Giữ gìn những hình ảnh, hiện vật của từng cá nhân, mỗi gia đình, dòng họ để kéo dài tuổi thọ đồng thời phát huy giá trị của những khối tư liệu mà người dân tin tưởng gửi gắm là một nhiệm vụ quan trọng và thể hiện trách nhiệm, sự trân trọng đối với quá khứ của các cán bộ Trung tâm Lưu trữ quốc gia III.
Nhìn những đôi bàn tay được đi găng cẩn thận lật giở rất nhẹ nhàng từng trang bản thảo của các nhân viên Trung tâm Lưu trữ quốc gia III; rồi những hộp tư liệu được đánh số khoa học và bảo quản ở nhiệt độ phù hợp từ 18 đến 20 độ C, chúng tôi hiểu rằng, mỗi hiện vật, tư liệu ở đây đang được lưu giữ vô cùng cẩn thận.
    |
 |
| Nhân viên Trung tâm Lưu trữ quốc gia III đang thực hiện công tác bảo quản tài liệu, hiện vật. |
Bà Nguyễn Thị Minh Thủy (con gái họa sĩ Bùi Trang Chước) tin tưởng và trao gửi hơn 1.000 tư liệu, tài liệu, bản thảo các tác phẩm là mẫu tem, mẫu tiền, huy hiệu, phiếu, ký họa…ảnh gia đình, hoạt động quý giá của cha mình vào Trung tâm Lưu trữ quốc gia III.
Bà Nguyễn Thị Minh Thủy chia sẻ: "Gia đình chúng tôi được biết, Trung tâm là nơi bảo quản khối lượng rất lớn tài liệu của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, gia đình, dòng họ…Tuy nhiên, Trung tâm vẫn dành sự quan tâm đặc biệt đối với khối tư liệu, tài liệu của cá nhân họa sĩ Bùi Trang Chước. Điều này làm cho gia đình chúng tôi rất xúc động. Đến nay Trung tâm đã và đang làm rất tốt công tác bảo quản, trưng bày và quảng bá tới cơ quan, tổ chức, khách tham quan trong và ngoài nước về khối tài liệu của cha tôi. Đặc biệt với “Sưu tập Phác thảo các mẫu Quốc huy Việt Nam của họa sĩ Bùi Trang Chước”. Ngay từ khi tiếp nhận, Trung tâm đã nhận thức, đây là bộ tư liệu quý, vừa có giá trị thẩm mỹ cao, vừa có ý nghĩa lịch sử. Trung tâm đã kịp thời lập hồ sơ gửi các cơ quan chức năng và được Thủ tướng Chính phủ công nhận “Sưu tập Phác thảo các mẫu Quốc huy Việt Nam của họa sĩ Bùi Trang Chước” là Bảo vật Quốc gia. Đây là niềm vinh dự, tự hào đối với gia đình chúng tôi".
Sau 3 đợt tiếp nhận hiện vật tại nhà riêng của bà Hà Thị Ngọc Hà - con gái Đại tá, nhà ngoại giao Hà Văn Lâu (1918-2016), nguyên Cục trưởng Cục Tác chiến (Bộ Quốc phòng), nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Trung tâm Lưu trữ quốc gia III tiếp nhận 107 đơn vị bảo quản tài liệu giấy, 336 đơn vị bảo quản ảnh, 815 xuất bản phẩm, khối tài liệu này phản ánh cuộc đời và sự nghiệp hoạt động quân sự, ngoại giao của Đại tá Hà Văn Lâu và nhiều sự kiện lịch sử quan trọng của đất nước.
Đặc biệt trong khối tài liệu này có những văn bản vô cùng có giá trị về tổng kết Cuộc đàm phán giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Hoa Kỳ tại Paris từ năm 1968 đến năm 1973; các bài viết của Đại tá Hà Văn Lâu về các sự kiện và nhân vật lịch sử tiêu biểu của đất nước như sự kiện Mặt trận Bình Trị Thiên, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Thủ tướng Phạm Văn Đồng... Nổi bật trong khối tài liệu ảnh của Đại tá Hà Văn Lâu là những hình ảnh đàm phán, ký kết Hiệp định Geneve năm 1954 và Hiệp định Paris năm 1973…
Bà Hà Thị Ngọc Hà chia sẻ: “Ba tôi đã mất, chúng tôi hiểu rằng khối tài liệu và ảnh này là những tư liệu vô cùng quý báu cần phải bảo quản, giữ gìn, tiếp tục khai thác và sử dụng. Tôi rất yên tâm và tin tưởng giao toàn bộ khối tài liệu này bảo quản tại Trung tâm. Đây là những hình ảnh, hiện vật sống động của các sự kiện lịch sử của đất nước. Qua đó, góp phần phục vụ công tác nghiên cứu cũng như sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước”.
Gìn giữ và phát huy di sản tài liệu lưu trữ
Trong hội thảo “Ký ức của bạn, lịch sử của chúng ta” do Trung tâm Lưu trữ quốc gia III vừa tổ chức là một trong những hoạt động để thực hiện sứ mệnh của Trung tâm Lưu trữ quốc gia III trong việc gìn giữ và phát huy di sản tài liệu lưu trữ.
Tại Hội thảo, nhạc sĩ Doãn Nho đã kể cho các sinh viên tham dự về quá trình ra đời những ca khúc của ông được sáng tác trong những năm kháng chiến. Hay chuyện người nhạc sĩ này đã trao gửi toàn bộ bản thảo các tác phẩm, tài liệu, tư liệu trong cuộc đời sáng tác của mình như: "Tháng Tám lịch sử", "Chiến thắng", "Tiến bước dưới quân kỳ", "Chiếc khăn Piêu", "Người con gái sông La", "Năm anh em trên một chiếc xe tăng"... Đan xen giữa những câu chuyện là tiếng hát mộc mạc của nhạc sĩ Doãn Nho dành cho các thế hệ trẻ. Những tràng pháo tay của khán giả dành cho nhạc sĩ khi ông vừa kết thúc phần biểu diễn ngẫu hứng là minh chứng sống động cho sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại.
Theo chị Trần Việt Hoa, Giám đốc Trung tâm Lưu trữ quốc gia III, những tài liệu cũ, thậm chí bị rách, khi lưu giữ tại Trung tâm sẽ được bồi thêm một lớp mới, được số hóa đưa ra xử lý nghiệp vụ và cất vào những vị trí trang trọng trong kho lưu trữ quốc gia. Sau đó, những trang tài liệu này lại được đưa ra triển lãm, xuất bản sách, được vinh danh thành Bảo vật Quốc gia, di sản UNESCO trong khu vực và trên thế giới, để cho hàng triệu người tiếp cận, nghiên cứu, tìm hiểu câu chuyện cuộc đời và những thành quả, những tác phẩm của cá nhân, chủ nhân tài liệu.
|
 |
Đông đảo người xem triển lãm tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III.
|
“Những trang tài liệu giờ đây không còn nằm trong két sắt hay nơi cất giữ ở các gia đình nữa mà đã trở thành di sản quốc gia cho thế hệ nối tiếp tìm hiểu về lịch sử, văn hóa của đất nước, đó chính là minh chứng của sự tiếp tục cống hiến của các cá nhân, gia đình đối với đất nước. Chúng tôi rất trân trọng và xúc động trước sự cống hiến đó”, chị Trần Việt Hoa cho biết.
Hiện nay, Trung tâm Lưu trữ quốc gia III đang lưu giữ và bảo quản hơn 14km giá tài liệu với nhiều loại hình như: Tài liệu giấy, tài liệu phim ảnh ghi âm, trong đó có 2 Bảo vật Quốc gia là gồm “Tập Sắc lệnh của Chủ tịch Chính phủ Lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa 1945-1946”; “Sưu tập Phác thảo các mẫu Quốc huy Việt Nam của họa sĩ Bùi Trang Chước”.
Lịch sử chính là hồn cốt của mỗi dân tộc, bởi vậy việc gìn giữ và phát huy di sản tài liệu là sứ mệnh cao cả của những người làm công tác lưu trữ, để cho những thế hệ sau hiểu hơn về cội nguồn dân tộc và những năm tháng hào hùng của cha ông ta.
Bài, ảnh: KHÁNH HUYỀN