Tối 15-3, tại Trường đại học Mỹ thuật Hà Nội và Trung tâm nghệ thuật Việt đã diễn ra lễ khai mạc “Festival mỹ thuật trẻ 2007” do Bộ Văn hóa-Thông tin, Quỹ phát triển văn hóa Thuỵ Điển-Việt Nam và một phần Quỹ phát triển văn hóa Đan Mạch-Việt Nam tổ chức. Liên hoan là cuộc gặp gỡ của hơn 54 họa sĩ trẻ đến từ 3 miền Bắc, Trung, Nam, là nơi quy tụ 35 tác phẩm nghệ thuật sắp đặt cùng các tác phẩm kết hợp sắp đặt và trình diễn, sắp đặt và tranh tượng... Liên hoan thể hiện khá rõ nét khả năng tiếp nhận và sáng tạo cái mới của các họa sĩ trẻ, góp phần vào sự phát triển của mỹ thuật đương đại Việt Nam.

Đa dạng về hình thức thể hiện, ấn tượng về màu sắc, độc đáo về ý tưởng, đó là cảm nhận chung của hầu hết khán giả đã tham dự chương trình. Một số tác phẩm được trưng bày tại liên hoan lần này đã được khẳng định qua nhiều Festival quốc tế, trong nước, một số là hoàn toàn mới. Có những tác phẩm sắp đặt thể hiện sự hoan hỉ của khả năng kết nối thông tin trong xã hội hiện đại như "Cuộc sống nảy mầm" của Nguyễn Sĩ Tuấn. Đinh Gia Lê trưng bày "Cột chiến thắng" với hình ảnh đầu trâu được mua trong cuộc đấu giá sau khi những con trâu chọi Đồ Sơn được mổ thịt cắm trên cột thép cao với vải nhung đỏ bao quanh. Ly Hoàng Ly - nhà thơ trẻ quá "bay bổng" trong ý tưởng - khi chị nhìn những tòa nhà cao tầng sáng choang lạnh lẽo mà liên tưởng đến bầu sữa mẹ và muốn những giọt sáng kim loại kia biến thành từng giọt sữa, để tạo nên tác phẩm "Bầu sữa" bằng nhôm, đồng và ốc vít.

Tác phẩm “Hắc Vũ (Butoh)” của Nguyễn Kim Hoàng là sự kết hợp nhuần nhuyễn và công phu giữa nghệ thuật múa và hội họa, được tiếp thu từ điệu múa Butoh do người Nhật sáng tạo ra. Nếu như vũ ba-lê thiên về cái đẹp hình thể, thanh thoát, quyến rũ, mềm mại, dịu dàng, hướng lên cao thì Butoh lại thiên về sự cứng nhắc, gồ ghề, cúi xuống đất... nhằm phô bày cái xấu, những thứ vẫn hiện diện trong cuộc sống, trong mỗi con người nhưng luôn bị chối bỏ, bị phủ nhận. Với tác phẩm này, người xem có thể nhìn thấy góc khuất trong con người, sự quằn quại đau đớn, sự gai góc, hằn thù, sự khát khao thể hiện... Luôn tồn tại song song một con người là một con quỷ, một con thú, một con rắn..., là phần hồn bị phân hủy.

Cũng đề cập đến những “góc khuất” của con người nhưng “Điều tất yếu” của tác giả Đinh Nhật Tân lại đề cập về chiến tranh, về sự hận thù đang tàn phá thế giới tươi đẹp này... Những điều tồi tệ ấy không tự nhiên có mà chính con người là tác nhân gây ra mâu thuẫn, hận thù và cũng chính con người đang nuôi dưỡng nó để rồi cũng chính con người là đối tượng phải gánh chịu những hậu quả khốc liệt nhất. Cuối cùng tác giả mang đến một thông điệp mang tính nhân văn sâu sắc: “Đừng nuôi dưỡng hận thù”.

Giản dị và đơn sơ, tác phẩm “Con kén” được bắt nguồn từ ý tưởng cũng hết sức bình dị, hồn nhiên một cách đáng yêu của họa sĩ Nguyễn Xuân Hoàng: “Từ nhà tới trường đại học, tôi phải đi qua con sông. Nhà tôi cũng gần một con sông. Ở những bãi sông tôi thấy có rất nhiều ngôi nhà dựng tạm của những người nông dân, những ngôi nhà ở đây được dựng lên vào mùa nước xuống để phục vụ cho công việc đồng áng và được dỡ bỏ vào mùa nước lên. Tôi rất thích những ngôi nhà đó bởi nó tạo cho tôi cảm giác yên ả, thanh bình giữa một không gian mênh mông sông nước và những cánh đồng rộng, xa xa là thành phố ồn ào náo nhiệt. Từ đó tôi muốn làm cho mình một ngôi nhà bằng gỗ được đóng thành những hình khối và có thể dễ dàng khép lại, phủ ngoài bằng những con kén tằm màu vàng để ngôi nhà trở nên đặc biệt hơn những nơi nó đến”.

Bước vào triển lãm, người xem không thể không bị cuốn hút bởi tác phẩm có tên “Thời gian tiếp nối” của tác giả Ngô Văn Lực. Không chỉ đứng chiêm ngưỡng mà hầu hết ai đến đây cũng bắt tay vào việc thử tài “cầm cọ” với mong muốn trong giây lát được hòa mình vào dòng chảy của mỹ thuật đương đại. Một trong những thành công của tác phẩm là được xuất phát từ một khát vọng: xóa bỏ mọi rào cản giữa khán giả và người nghệ sĩ, tất cả sẽ chỉ còn lại là sự giao cảm, đồng điệu của những “kẻ trót mang trong mình dòng máu nghệ thuật”, của những con người yêu mến sự khám phá và trọn vẹn với những gì mình yêu thích. “Mọi thứ vẫn luôn tồn tại” và những điều mới mẻ vẫn luôn hiện diện cùng lúc trong cuộc sống của con người cho dù thời gian cứ lặng lẽ trôi qua”, đó là những “tiếng lòng” mà người họa sĩ này muốn chia sẻ với người xem.

Festival mỹ thuật trẻ 3 miền" lần đầu tiên được tổ chức đã để lại nhiều ấn tượng cho khán giả, tạo cơ hội để các họa sĩ trẻ Hà Nội, Huế, Thành phố Hồ Chí Minh giao lưu, học hỏi và thể hiện những ý tưởng độc đáo đầy bản lĩnh của mình. Sự đồ sộ, đa dạng về tác phẩm đã phần nào thể hiện sức sáng tạo đáng khích lệ của lớp trẻ hôm nay vì sự phát triển chung trong lĩnh vực nghệ thuật, góp phần khẳng định vị thế của đất nước trong quá trình hội nhập thế giới. Đây cũng là cuộc sàng lọc để đánh giá mỹ thuật đương đại trẻ, từ những sáng tạo có giá trị đến những bán thành phẩm nhân danh "nghệ thuật" để vụ lợi, sự bế tắc, bất lực trên đường đi tìm cái mới trong thời hội nhập. Và nó đặt lại vấn đề về trách nhiệm của nghệ sĩ đối với xã hội.

THANH HÒA