Những chuyển biến tích cực

Chúng tôi trở lại Điện Biên vào những ngày cuối tháng 4-2019. Dòng sông Nậm Rốm hiền hòa, thơ mộng uốn lượn quanh TP Biện Biên Phủ như một dải lụa đào. Ngày cuối tuần, tại Di tích hầm chỉ huy tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ (còn gọi là hầm Đờ Cát), dòng người tham quan ra vào liên tục, trong đó có du khách quốc tế và các em học sinh đi cùng giáo viên để tìm hiểu, học tập lịch sử. Hiện xung quanh khu vực di tích được ngăn cách bằng tường rào thép gai, ghi biển chỉ dẫn cụ thể. Phía bên ngoài, các hàng quán bán đồ lưu niệm được quy hoạch, trang trí đẹp mắt, giá cả từng mặt hàng được niêm yết công khai, rõ ràng.

Năm ngoái, khi lên thăm Điện Biên, chúng tôi có dịp trò chuyện với lãnh đạo Hội Cựu chiến binh tỉnh Điện Biên. Ông Lô Văn Thắng, Trưởng ban Tuyên giáo Hội Cựu chiến binh tỉnh Điện Biên bày tỏ trăn trở: “Các điểm di tích trong quần thể di tích chiến trường Điện Biên Phủ nằm trải dài trên diện tích rộng, nhiều điểm di tích nằm rải rác trong lòng thành phố và sát khu dân cư nên khá nhiều di tích bị ảnh hưởng bởi việc xâm hại của người dân địa phương”. Đơn cử như đầu năm 2018, tại Di tích Sở Chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ, gia đình ông Cầm Văn Hặc đã tự ý dựng hai chiếc lán, sửa chữa, cải tạo ao và lán nằm trong khu vực bảo vệ II của di tích. Ngay sau đó, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên phối hợp với UBND huyện Điện Biên, UBND xã Mường Phăng thành lập đoàn kiểm tra đã yêu cầu gia đình ông Hặc tháo dỡ, di dời. Vào đầu tháng 7-2018, tại khu vực phía sau tượng đài kéo pháo bằng tay thuộc địa phận xã Nà Nhạn, huyện Điện Biên, hai hộ dân dựng nhà sàn và các công trình phụ trợ cách di tích khoảng 60m, làm phá vỡ cảnh quan thiên nhiên khu di tích.

Du khách tham quan di tích hầm chỉ huy tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.

Giờ đây, khi trở lại tham quan các di tích này, chúng tôi thấy các nhà dân đã được tháo dỡ, trả lại cảnh quan, không gian cho khu di tích. Có được kết quả này là do quyết tâm của cấp ủy, chính quyền các cấp trong việc bảo tồn Di tích lịch sử chiến trường Điện Biên Phủ. Tuy nhiên, theo bà Vũ Thị Tuyết Nga, Phó giám đốc Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ: “Để việc lấn chiếm các di tích không tái diễn, cần sự phối hợp đồng bộ của các cơ quan chức năng. Trong đó phải làm tốt công tác khoanh vùng, cắm mốc, giải tỏa và xác lập rõ ràng quyền sử dụng đất của các hộ dân”.

Là đơn vị trực tiếp quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích, thời gian qua, Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ đã chú trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, những người trực tiếp làm công tác bảo vệ, tuyên truyền, thuyết minh về Chiến thắng Điện Biên Phủ và các điểm di tích. Hằng ngày, các di tích được quét dọn, vệ sinh sạch sẽ. Vấn đề an ninh trật tự được đảm bảo, không để xảy ra tình trạng mất an toàn, trộm cắp trong khu vực di tích.

Bảo tồn di tích để phát triển du lịch

Tìm hiểu, chúng tôi được biết, thời gian qua, nhiều dự án bảo tồn, tôn tạo các điểm di tích đã được chính quyền và cơ quan chức năng tỉnh Điện Biên triển khai thực hiện. Cách đây 5 năm, vào dịp kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, UBND tỉnh Điện Biên đã tổ chức khánh thành Bảo tàng Chiến thắng Ðiện Biên Phủ. Đây là công trình có ý nghĩa quan trọng trong việc lưu giữ, bảo tồn và phát huy những giá trị đặc biệt của Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ.

Để thu hút khách du lịch trong dịp kỷ niệm 65 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, UBND tỉnh Điện Biên đã phê duyệt đầu tư hơn 5 tỷ đồng để tu bổ một số điểm trong Di tích chiến trường Điện Biên Phủ, như: Trung tâm Văn hóa Cựu chiến binh tại Đồi E, trận địa pháo 105 và H6, đường kéo pháo… Hiện nay, tỉnh Điện Biên đang hoàn thiện Đề án bảo tồn và phát huy giá trị Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt chiến trường Điện Biên Phủ gắn với phát triển du lịch tỉnh Điện Biên đến năm 2025, định hướng năm 2030. Việc tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu các di tích được tỉnh đặc biệt quan tâm. Ông Phạm Văn Thăng, Giám đốc Trung tâm Thông tin xúc tiến du lịch tỉnh Điện Biên cho biết: “Với mục tiêu phát triển kinh tế gắn với phát triển văn hóa-du lịch, việc bảo tồn và phát huy giá trị quần thể Di tích chiến trường Điện Biên Phủ được xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển du lịch của tỉnh. Hiện nay chúng tôi đang tập trung quảng bá hình ảnh di tích qua các hội chợ triển lãm du lịch quốc tế tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và triển lãm văn hóa, du lịch ở một số địa phương khác. Bên cạnh đó, chúng tôi đang tích cực triển khai dự án gắn kết các sản phẩm du lịch chiến trường Điện Biên Phủ thành một tour hấp dẫn du khách trong và ngoài nước”.

Bài và ảnh: PHẠM KIÊN