QĐND - Từ khi Đổi Mới, kinh tế thị trường và dân chủ hóa là hai dòng chảy lớn nhất trong toàn bộ sự chuyển động của đời sống tinh thần xã hội Việt Nam. Trong quá trình đó, các lĩnh vực tư tưởng, đạo đức, lối sống là những vấn đề then chốt nhất của những vận động trong đời sống tinh thần xã hội Việt Nam hiện nay, trong đó có quân đội.

Những diễn biến của hoạt động văn hóa nghệ thuật trong quân đội hiện nay một mặt xuất hiện những nhân tố mới, tích cực phục vụ mục tiêu Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; đồng thời, do ảnh hưởng bởi mặt trái của cơ chế thị trường, đã và đang xuất hiện những biểu hiện thiếu lành mạnh. Do vậy, hoạt động giáo dục nghệ thuật trong quân đội rất cần thiết và phải gắn với nâng cao đời sống tinh thần của bộ đội, thể hiện trên các mặt sau:

 - Giáo dục nghệ thuật cần đáp ứng trình độ dân trí, nhu cầu hưởng thụ văn hóa nghệ thuật, thị hiếu thẩm mỹ ngày càng cao của bộ đội.

- Đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động đánh giá, phê bình và định hướng phát triển văn hóa nghệ thuật trong quân đội trước tình hình mới.

- Khuyến khích và nâng cao năng lực sáng tạo các tác phẩm nghệ thuật có chất lượng của đội ngũ chuyên và không chuyên trong quân đội.

 - Hình thành một tầng lớp công chúng mới của nghệ thuật trong quân đội có năng lực thẩm mỹ nghệ thuật cao, lành mạnh, tích cực, chủ động tham gia sáng tạo, tiếp thu và biểu hiện văn hóa nghệ thuật.

Đội văn nghệ Bộ CHQS tỉnh Gia Lai tập luyện chuẩn bị đi biểu diễn phục vụ bộ đội. Ảnh: Huy Đăng.

- Phát huy vai trò giáo dục của văn hóa nghệ thuật, bằng các phương tiện của nghệ thuật biểu diễn, đưa các sản phẩm ca, múa, nhạc có chất lượng tới phục vụ cán bộ, chiến sĩ nhằm giáo dục chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; tuyên truyền quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, kỷ luật của quân đội; giác ngộ lý tưởng cách mạng cho quân nhân, làm cho văn hóa thấm sâu vào mỗi cá nhân, từng đơn vị, góp phần tích cực trong việc xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh ở các đơn vị, nâng cao sức mạnh chiến đấu của quân đội trong thời kỳ mới.

Hội nghị Trung ương lần thứ 5 (khóa VIII) đã xác định nhiệm vụ xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc và tại Hội nghị Trung ương lần thứ 5 (khóa X) đã đề ra nhiệm vụ chủ yếu công tác tư tưởng, lý luận của Đảng trong thời kỳ mới. Trên cơ sở đó, hoạt động giáo dục nghệ thuật cần bám sát tính đặc thù là hoạt động trên lĩnh vực đấu tranh vũ trang, trong quân sự và quốc phòng để có những hoạt động hiệu quả gắn với công tác tư tưởng-văn hóa trong quân đội trước tình hình mới. Mọi hoạt động giáo dục nghệ thuật trong quân đội đều cần tập trung góp phần thực hiện những nhiệm vụ chủ yếu sau:

 - Giáo dục nghệ thuật cần tập trung mọi nỗ lực tuyên truyền giáo dục, quán triệt sâu sắc các quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, làm cho nghị quyết của Đảng thấm sâu vào quần chúng, trở thành sức mạnh tinh thần to lớn-nguồn lực của sự phát triển.

Do vậy các hoạt động giáo dục nghệ thuật từ xác định nội dung, phương thức hoạt động, đến việc lựa chọn thời gian, địa điểm và cả phạm vi hoạt động đều phải đặt yêu cầu giáo dục chính trị tư tưởng lên hàng đầu. Việc tuyên truyền, giáo dục, quán triệt đường lối, nhiệm vụ cách mạng thông qua các hình thức hoạt động giáo dục nghệ thuật làm cho mỗi cán bộ, đảng viên, mỗi người dân, người chiến sĩ trong quân đội và các lực lượng vũ trang nhân dân có nhận thức đúng, đầy đủ và sâu sắc, có niềm tin mãnh liệt, có ý chí sắt đá và quyết tâm cao trong thực hiện nhiệm vụ to lớn, trực tiếp của công tác tư tưởng-văn hóa, một lĩnh vực luôn giữ vị trí hàng đầu góp phần tạo nên sự thống nhất tư tưởng và hành động của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta.

 - Giáo dục nghệ thuật cần góp phần làm tốt hơn nữa việc tuyên truyền, giáo dục lý tưởng cách mạng cho cán bộ, chiến sĩ trong quân đội và các lực lượng vũ trang.

Giáo dục lý tưởng cách mạng là một vấn đề hàng đầu của công tác tư tưởng-văn hóa trong quân đội. Trong những năm qua, công tác tư tưởng-văn hóa trong Đảng và trong quân đội đã có nơi, có lúc chưa thực sự coi trọng việc giáo dục lý tưởng chính trị, chưa đặt vấn đề giáo dục lý tưởng chính trị với độ sâu cần thiết nên đã xuất hiện hiện tượng phai nhạt lý tưởng. Những biểu hiện sa sút về tác phong, lối sống, trách nhiệm của một bộ phận nghệ sĩ, suy cho cùng do gốc phai nhạt lý tưởng chính trị gây nên, đó là điều đáng lo ngại. Tất cả những vấn đề cuộc sống hiện nay, một trong những vũ khí lợi hại của các thế lực thù địch tung ra là chiến lược “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng-văn hóa, nếu chúng ta không bắt đầu từ xây dựng lý tưởng cách mạng thì không giải quyết được triệt để, làm cho nhiều vấn đề nảy sinh ngày càng dai dẳng phức tạp.

 - Giáo dục nghệ thuật cần góp phần tích cực vào việc xây dựng đạo đức cách mạng, lối sống trong sạch, lành mạnh cho cán bộ, đảng viên, làm cho hình tượng Bộ đội Cụ Hồ không ngừng được phát huy trong thời kỳ mới.

 Do đặc thù về tổ chức và hoạt động quân sự, việc xây dựng đạo đức, lối sống cách mạng cho cán bộ, chiến sĩ được tuân theo những quy chuẩn nhất định. Đó là việc giáo dục cho mỗi quân nhân có sự giác ngộ cao về chính trị, tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, có ý thức tập thể và trách nhiệm cộng đồng, có tinh thần lao động tốt, có lối sống lành mạnh, chăm chỉ, không ngừng học tập, rèn luyện vươn lên làm chủ bản thân và làm chủ vũ khí trang bị trong mọi tình huống. Tất cả những yêu cầu đó cần thông qua giáo dục nghệ thuật để tác động vào nhận thức, trở thành tình cảm của quân nhân một cách nhẹ nhàng, thấm thía, lâu bền. Mỗi tác phẩm nghệ thuật được sáng tác, lựa chọn phục vụ cán bộ, chiến sĩ ví như một “dòng suối nhỏ” nuôi dưỡng và phát triển lòng nhân ái, kiên quyết loại trừ những sản phẩm mang danh văn hóa, những sản phẩm làm ảnh hưởng đến bản chất con người, kích động bạo lực và dục vọng.

Thạc sĩ ĐẶNG MỸ HẠNH