Trước nhu cầu hưởng thụ văn hóa ngày càng cao của nhân dân, cách thức xây dựng, phát triển phong trào nghệ thuật quần chúng luôn được ngành văn hóa Thủ đô quan tâm.

Phát huy thế mạnh của hạt nhân văn nghệ

Trên những chiếc chiếu trải ngay ngắn trong phòng tập của Trung tâm Văn hóa TP Hà Nội (tại phố Phùng Hưng, quận Hà Đông), nhiều người dân hào hứng luyện tập văn nghệ. Người gõ phách, người chơi đàn nguyệt, người gõ trống hòa theo lời hát của nghệ sĩ Tuyết Tuyết, cán bộ phụ trách CLB hát văn và hát chầu văn Hà Nội. Những ngày này, CLB đang gấp rút tập luyện cho tiết mục “Mùa Xuân trảy hội chùa Hương” để biểu diễn phục vụ người dân và du khách tại chùa Hương. Nghệ sĩ Tuyết Tuyết (sinh năm 1982) là một giọng hát văn nổi tiếng hiện nay ở Hà Nội và là nghệ sĩ đam mê công tác bảo tồn, sưu tầm và phát huy văn hóa truyền thống. Nhiều năm nay, chị miệt mài truyền dạy loại hình nghệ thuật dân gian cho những em nhỏ và người cao tuổi ở các CLB hát chầu văn, CLB ca trù, CLB nhạc cụ dân tộc thuộc Trung tâm Văn hóa TP Hà Nội. Ngoài ra, chị còn đi tới nhiều quận, huyện của Hà Nội cũng như các địa phương khác để tìm kiếm hạt nhân văn nghệ dân gian, rồi thành lập các nhóm, CLB lan tỏa niềm đam mê âm nhạc cổ truyền cũng như bảo tồn và phát huy tinh hoa, vốn quý của dân tộc.

Tiết mục biểu diễn của CLB hát văn và hát chầu văn Hà Nội trong giao lưu trình diễn nghệ thuật truyền thống năm 2022. 

Bà Lý Thị Thúy Hạnh, Giám đốc Trung tâm Văn hóa TP Hà Nội cho biết, cùng với việc mời các nghệ nhân, nghệ sĩ nổi tiếng và có uy tín tham gia với vai trò phụ trách các CLB, mở các lớp giảng dạy nghệ thuật, thời gian qua, Trung tâm đã tổ chức triển khai nhiều hoạt động. Một trong những điểm nhấn là việc triển khai hoạt động bảo tồn và phát huy nghệ thuật truyền thống không chuyên Thủ đô Hà Nội, giai đoạn 2021-2025. Từ kế hoạch này, tháng 10-2022, Trung tâm đã tổ chức Liên hoan dân ca, dân vũ Hà Nội năm 2022 và nhận được sự tham gia tích cực của các nghệ nhân dân gian, diễn viên, nhạc công, hạt nhân văn nghệ quần chúng từ 22 quận, huyện, thị xã của Hà Nội.

“Phát động đến cơ sở từ tháng 8-2022, ban tổ chức đã rất bất ngờ khi liên hoan thu hút nhiều CLB và cá nhân đăng ký tham gia. Qua đó cho thấy sức sống của nghệ thuật quần chúng cũng như niềm đam mê dân ca, dân vũ trong nhân dân rất lớn. Chúng tôi cũng ghi nhận nhiều nét đổi mới, sáng tạo của hạt nhân văn nghệ quần chúng từ trang phục, cách thể hiện trong sự phối hợp với âm thanh, ánh sáng để nâng cao chất lượng các tiết mục, chương trình, đáp ứng nhu cầu thưởng thức của khán giả”, bà Lý Thị Thúy Hạnh cho hay.

Hình thành những sản phẩm văn hóa nghệ thuật độc đáo

Cuộc thi “Người giữ màu dân tộc”; Liên hoan dân ca, dân vũ Hà Nội; Liên hoan ca múa nhạc “Văn hóa-hội tụ-bản sắc và phát triển”; Liên hoan trình diễn các loại hình di sản văn hóa phi vật thể... được tổ chức thường niên đã góp phần tạo ra những sản phẩm văn hóa nghệ thuật độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa Thăng Long-Hà Nội, thích ứng với xu hướng nghệ thuật đương đại, góp phần xây dựng thành phố sáng tạo, phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, nâng cao đời sống tinh thần, thẩm mỹ cho nhân dân. Chủ nhân của những sản phẩm này chính là người dân, hạt nhân cơ sở từ các CLB chèo Thạch Thất, CLB chèo Đại Thành (huyện Quốc Oai), CLB chèo Dục Tú (huyện Đông Anh), CLB cải lương Đa Tốn (huyện Gia Lâm), CLB tuồng Dương Cốc (Quốc Oai)... Hàng trăm CLB ở khắp các quận, huyện, thị xã với hàng nghìn hạt nhân đã tạo sức hút đối với hoạt động phong trào quần chúng.   

Cũng theo bà Lý Thị Thúy Hạnh, cùng với hoạt động bảo tồn và phát huy nghệ thuật truyền thống không chuyên Thủ đô Hà Nội giai đoạn 2021-2025, từ năm 2022, Trung tâm Văn hóa TP Hà Nội đã triển khai kế hoạch bảo tồn và phát huy nghệ thuật ca kịch truyền thống Thủ đô Hà Nội giai đoạn 2021-2025, mục đích gìn giữ và phát huy giá trị 4 loại hình: Nghệ thuật chèo, cải lương, múa rối và kịch. Với kế hoạch này, TP Hà Nội đầu tư kinh phí sưu tầm, tư liệu hóa, in ấn, phát hành thành đĩa DVD nhằm lưu giữ các tài liệu, nhạc cụ, vở diễn cổ, tích trò, đoạn trích đặc sắc; đầu tư cơ sở vật chất, nâng cấp các nhà hát; các địa phương xây dựng kế hoạch đầu tư cơ sở vật chất, con người, hỗ trợ nghệ nhân mở lớp đào tạo, truyền nghề cho thế hệ trẻ.

Trung tâm phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức thực hiện tới các đội văn nghệ quần chúng, CLB nghệ thuật dân gian truyền thống, các nghệ nhân dân gian, hạt nhân văn nghệ quần chúng các xã, phường, thị trấn; phục dựng một số vở diễn cổ, trích đoạn, làn điệu tiêu biểu biểu diễn phục vụ công chúng Thủ đô, đưa vào chương trình sân khấu học đường, biểu diễn phục vụ công nhân tại các khu công nghiệp... Bên cạnh đó, nghiên cứu đưa nghệ thuật ca kịch truyền thống vào các hoạt động dịch vụ du lịch để phục vụ du khách phù hợp với thực tế, trong đó chú trọng công tác tuyên truyền, giới thiệu nghệ thuật chèo, cải lương, múa rối và kịch trong công tác quảng bá, xúc tiến du lịch Thủ đô. Thông qua hoạt động hợp tác và giao lưu văn hóa, các sự kiện văn hóa quốc tế tổ chức tại Hà Nội để giới thiệu, quảng bá những loại hình nghệ thuật truyền thống của Thủ đô tới bạn bè quốc tế.

HÀ VƯƠNG