Những công trình mới tại làng nghề này, tiêu biểu là Trung tâm gốm Bát Tràng góp phần tạo thêm điểm nhấn kiến trúc cảnh quan, phát huy giá trị văn hóa địa phương.
Trung tâm gốm Bát Tràng do Công ty Cổ phần Gốm sứ Quang Vinh đầu tư xây dựng, với số vốn 150 tỷ đồng; do kiến trúc sư (KTS) Hoàng Thúc Hào, Phó chủ tịch Hội KTS Việt Nam, KTS trưởng Văn phòng Kiến trúc 1+1>2 và các cộng sự thiết kế. Ý tưởng xây dựng trung tâm đã có từ nhiều năm trước, nhưng phải đến năm 2018 mới chính thức khởi công. Công trình được hoàn thành sau 3 năm trên diện tích 3.700m2.
    |
 |
| Trung tâm gốm Bát Tràng nhìn từ trên cao. Ảnh do Văn phòng Kiến trúc 1+1>2 cung cấp. |
Nằm ở cửa ngõ đón khách du lịch, vị trí công trình là điểm nhấn quan trọng trong quy hoạch làng nghề. Đối diện sông đào Bắc Hưng Hải nối với sông Hồng, dự án hy vọng góp phần tái hiện khung cảnh “trên bến dưới thuyền” tấp nập của chợ gốm sứ xưa.
Kiến trúc Trung tâm gốm Bát Tràng lấy cảm hứng từ hình ảnh bàn xoay động, như quá trình người thợ chuốt khối đất sét, thổi hồn thành tác phẩm. Hình khối công trình là kết quả 7 bàn xoay gốm đấu vào nhau. Ngoài ra, kiến trúc thể hiện nét mộc mạc, bình dị của làng gốm, các vật liệu ở địa phương như gạch nung và ngói Bát Tràng được sử dụng triệt để.
Trung tâm tích hợp nhiều chức năng, chia theo không gian khác nhau, thuận tiện cho công chúng đến tham quan, mua sắm, vui chơi... Thạc sĩ Lưu Việt Thắng, Trưởng khoa Trang trí nội ngoại thất, Trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp, nhận xét: “Kiến trúc Trung tâm gốm Bát Tràng rất đặc biệt, từ tầng trệt lên đến tầng 3 được sử dụng vào các chức năng như trải nghiệm nghề làm gốm, trưng bày sản phẩm gốm và các không gian triển lãm nghệ thuật theo chủ đề... đem lại đa sắc thái nghệ thuật nói chung và nghề gốm nói riêng cho du khách. Không chỉ vậy, công trình còn có một khoảng sân thượng rất đẹp với tạo hình ăn nhập với thiết kế chung. Đặc biệt có những khối giật cắt phía trên, tạo ra sự linh hoạt cho không gian này. Ngoài ra, Trung tâm gốm Bát Tràng được xây sát bên bờ sông Bắc Hưng Hải, do vậy khi chúng ta đứng trên tầng 4, hoàn toàn có thể nhìn ra bờ sông, là một cảnh quan hấp dẫn. Nắm bắt được ưu điểm trên, chủ đầu tư đã thi công khu vực để thư giãn, thưởng thức cà phê tại đây, đem lại cảm giác rất thân thiện, phù hợp với cảnh quan thiên nhiên”.
Hiện nay, ngày cao điểm Trung tâm đón tới 1.500 du khách, các ngày khác trong tuần đón khoảng 200-300 khách, thông qua kết nối sản phẩm, hoạt động bảo tàng với kiến trúc độc đáo. Trung tâm nghề gốm Bát Tràng vừa được vinh danh giải vàng Giải thưởng Kiến trúc quốc gia 2022-2023, có thể xem là mô hình hiệu quả dành cho các chủ đầu tư-những người kinh doanh nghề thủ công truyền thống để khai thác giá trị làng nghề, góp phần vào sự phát triển của công nghiệp văn hóa Thủ đô.
THÁI PHƯƠNG