Buổi đầu, Võ Nguyên Giáp là một người yêu nước, một nhà hoạt động chính trị của Đảng, một giáo viên dạy môn lịch sử ở một trường tư thục. Trước khi được Đảng, Bác Hồ và nhân dân trao cho sứ mệnh nặng nề nhưng cũng rất vinh quang là tổ chức và lãnh đạo Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, Võ Nguyên Giáp chưa qua một trường đào tạo quân sự nào, thế nhưng, ông đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân giao phó.

leftcenterrightdel
Đại tướng Võ Nguyên Giáp quan sát trận địa lần cuối cùng trước khi phát lệnh nổ súng mở màn chiến dịch Điện Biên Phủ. Ảnh: Tư liệu TTXVN

Ông đã có công lao to lớn trong chỉ đạo, tổ chức và xây dựng các lực lượng vũ trang cách mạng lớn mạnh không ngừng, xây dựng Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam từ những tổ chức tiền thân nhỏ lẻ đến những quân đoàn, quân chủng, binh chủng hùng hậu, tinh nhuệ, hiện đại. Quân đội do ông chỉ huy đã đánh thắng những đội quân xâm lược nhà nghề, có tiềm lực quân sự lớn, vũ khí trang bị hiện đại, cùng toàn dân giành độc lập, tự do cho dân tộc, thống nhất đất nước, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ quốc gia, bảo vệ chế độ xã hội mới, góp phần to lớn vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

Tuân theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp đã dựa vào nhân dân để tổ chức, xây dựng quân đội và chỉ huy quân đội đánh giặc. Đại tướng luôn quan tâm chăm lo xây dựng QĐND Việt Nam thực sự là quân đội cách mạng, QĐND-từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, xây dựng mối quan hệ đoàn kết gắn bó mật thiết với nhân dân, quan hệ quân với dân như cá với nước. Đối với Đại tướng, nhân dân là “cha mẹ” của quân đội, là nguồn gốc sức mạnh của quân đội để quân đội vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, hy sinh, chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược.

Trong suốt quá trình xây dưng, trưởng thành, chiến đấu, QĐND Việt Nam luôn gắn bó máu thịt với nhân dân, luôn được nhân dân nuôi dưỡng, che chở, đùm bọc, luôn biết dựa vào dân, phát huy sức mạnh của nhân dân để hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Nhân dân là người thầy vĩ đại của Đại tướng, đã giúp cho Đại tướng có thêm nhiều kiến thức về quân sự, bồi dưỡng cho ông tài nghệ quân sự, hun đúc cho ông bản lĩnh của người làm tướng cầm quân đánh giặc.

Hơn 50 năm hoạt động cách mạng, trong đó có hơn 30 năm chỉ huy quân đội đánh giặc của ông gắn liền với quá trình học hỏi nhân dân, tiếp thu những tinh hoa quân sự dân tộc từ nhân dân để làm giàu kiến thức quân sự của mình. Thực tiễn đấu tranh cách mạng-nhân dân-quân đội là những trường học lớn bồi đắp ông trở thành người chỉ huy quân đội văn võ song toàn. Những quyết định về mặt tác chiến quân sự của ông, dù ở cấp chiến lược, chiến dịch hay chiến thuật đều có dấu ấn của trí tuệ nhân dân, đều có tính đến yếu tố nhân dân. Ông luôn coi QĐND Việt Nam là một lực lượng nòng cốt cho toàn dân đánh giặc, vì thế, trong mỗi trận đánh, mỗi chiến dịch không chỉ có cán bộ, chiến sĩ quân đội tham gia, mà còn có cả lực lượng nhân dân tham gia với nhiều hình thức. Trong mỗi trận thắng trên mặt trận quân sự không chỉ có công lao của cán bộ, chiến sĩ quân đội, mà còn có cả công lao to lớn của các tầng lớp nhân dân các dân tộc Việt Nam.

Trong tư duy lý luận quân sự của mình, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đặt rất cao yếu tố nhân dân. Chiến tranh cách mạng Việt Nam mà quân đội làm nòng cốt là chiến tranh nhân dân, chiến tranh toàn dân, toàn diện do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Quân đội cách mạng do Đại tướng, Tổng Tư lệnh chỉ huy là QĐND, từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu. Tư duy lý luận về chiến tranh nhân dân, về QĐND của Đại tướng bắt nguồn từ lý luận của Chủ nghĩa Mác-Lênin về vai trò của nhân dân trong chiến tranh và hoạt động quân sự, từ tư tưởng Hồ Chí Minh về quân sự, và đặc biệt từ tư tưởng quân sự truyền thống của dân tộc Việt Nam trong công cuộc đấu tranh giữ nước, được kết tinh và tỏa sáng trong tư tưởng quân sự của Lý Thường Kiệt, Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, Nguyễn Trãi, Quang Trung, Nguyễn Huệ và của nhiều nhà tư tưởng quân sự xuất sắc của dân tộc luôn đề cao yếu tố nhân dân trong công cuộc xây dựng lực lượng vũ trang, trong công cuộc đấu tranh dựng nước và giữ nước.

Trong các tác phẩm quân sự nghiên cứu về chiến tranh cách mạng và QĐND mà Đại tướng Võ Nguyên Giáp viết đã làm nổi bật vai trò to lớn của nhân dân. Đại tướng không những luôn đứng vững trên quan điểm, lập trường giai cấp công nhân, mà còn đứng vững trên quan điểm nhân dân để giải quyết những vấn đề lý luận-thực tiễn tổ chức, xây dựng và chỉ huy quân đội đánh giặc. Đại tướng đã giải quyết một cách xuất sắc cả về lý luận và thực tiễn mối quan hệ giữa bản chất giai cấp công nhân với tính dân tộc và tính nhân dân trong xây dựng QĐND Việt Nam.

Đại tướng luôn quan tâm xây dựng QĐND Việt Nam vững mạnh về mọi mặt: Chính trị, quân sự, hậu cần, kỹ thuật, đặc biệt quan tâm xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, làm cho quân đội không chỉ là lực lượng chiến đấu tinh nhuệ, mà còn là một lực lượng chính trị tuyệt đối trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh cho mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Đại tướng đã chỉ ra một trong những vấn đề có tính quy luật là, khi nào quân đội gắn bó mật thiết với nhân dân, được nhân dân thương yêu, giúp đỡ, chở che, đùm bọc thì quân đội vững mạnh, không ngừng nâng cao sức mạnh chiến đấu, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao; ngược lại, khi nào quân đội xa rời nhân dân, không được nhân dân giúp đỡ thì hoàn thành nhiệm vụ rất khó khăn, thậm chí không hoàn thành nhiệm vụ.

Nhân dân Việt Nam yêu quý, tự hào về Đại tướng Võ Nguyên Giáp vì ông là một vị Đại tướng, Tổng Tư lệnh có đức, có tài, có nhân, có nghĩa. Ông là bậc nhân tướng luôn vì nước, vì dân, luôn “dĩ công vi thượng” như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy. Trong công tác chỉ huy quân sự hay trong cuộc sống hằng ngày, Đại tướng Võ Nguyên Giáp hết mực yêu quý, tôn trọng nhân dân, yêu thương cán bộ, chiến sĩ quân đội, luôn canh cánh một nỗi niềm lo cho nhân dân, lo cho bộ đội.

Ông luôn quý trọng sinh mạng của nhân dân, của bộ đội. Trong mỗi quyết định chỉ huy đánh giặc của mình, ông luôn trăn trở, suy nghĩ, tính toán để làm sao giành chiến thắng với hiệu suất cao nhất mà thương vong ít nhất, giữ gìn lực lượng, giữ gìn từng giọt máu của bộ đội và nhân dân. Phẩm chất của một người cộng sản tận tụy phục vụ nhân dân của Đại tướng Võ Nguyên Giáp luôn tỏa sáng trong những giờ phút lịch sử và trong những quyết định lịch sử có liên quan đến vận mệnh của đất nước, liên quan đến sinh mạng của bộ đội và nhân dân.

Đại tướng là người đã góp phần rất quan trọng vào việc làm cho Quân đội ta trở thành một QĐND và một đội quân “phụ tử chi binh” trên dưới một lòng, đồng cam cộng khổ, chia ngọt, sẻ bùi. Ông nghiêm cách với cấp dưới và chiến sĩ trong làm việc, nhưng lại rất dung dị và chan hòa trong sinh hoạt đời thường, giữa ông và họ không hề có sự xa cách. Các tướng lĩnh quý ông ở tác phong và thái độ làm việc cẩn trọng, nghiêm túc, khoa học, cụ thể; ở đức tính trung thực, thẳng thắn, hiểu người, hiểu việc, độ lượng và vị tha. Họ gọi ông là tư lệnh của các tư lệnh, chính ủy của các chính ủy, là tướng của các tướng, là anh Văn gần gũi, thân thương. Với chiến sĩ, ông không chỉ là Đại tướng, Tổng Tư lệnh của họ mà là đồng chí, đồng đội, là người anh thân thiết. Chuyện kể rằng, đã có lần ông đứng nghiêm chào người chiến sĩ binh nhì trước giờ ra trận, và đã để lại bao kỷ niệm đẹp đẽ, cảm động trong cán bộ, chiến sĩ Quân đội ta về vị Đại tướng của mình. Yếu tố nhân dân, bản chất nhân văn trong tư duy và hoạt động quân sự của ông mãi mãi tỏa sáng.  

Thiếu tướng, PGS, TS NGUYỄN VĨNH THẮNG