Trong bài phỏng vấn đăng trên tờ El Pais số ra ngày 8-10, Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy cho biết, ông không loại trừ khả năng sẽ dùng quyền hạn định trong Hiến pháp Tây Ban Nha để bỏ quyền tự trị của vùng Catalonia và áp đặt quản lý trực tiếp của chính quyền trung ương đối với vùng này. Theo Hiến pháp Tây Ban Nha, nếu kích hoạt Điều 155 của Hiến pháp, chính phủ nước này có thể được phép giải tán chính quyền ở các khu tự trị, mở cuộc bầu cử địa phương mới và thậm chí là đình chỉ luôn quyền tự trị của vùng đất nói trên. Dù không tuyên bố dứt khoát về việc có hay không sử dụng Điều 155 của Hiến pháp, nhưng Thủ tướng Rajoy đã khẳng định sẽ làm mọi việc vào thời điểm thích hợp.
Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy. Ảnh: EPA
Cũng tại cuộc phỏng vấn trên, Thủ tướng Rajoy đã yêu cầu giới chức Catalonia sớm rút lại lời đe dọa tuyên bố độc lập và cho rằng "vẫn còn thời gian" để giới chức Catalonia thay đổi ý định trên, tránh gây ra một phản ứng cứng rắn từ chính quyền trung ương tại Madrid. Ông tái khẳng định lập trường của mình bác bỏ việc "thảo luận về thống nhất đất nước" và nhấn mạnh "chúng tôi sẽ không thảo luận khi bị hăm dọa". Ông cũng hối thúc tầng lớp dân chủ trung lưu ở Catalonia tránh xa các nhóm đối tượng kích động đòi độc lập trong thời gian qua.
Để bảo đảm an ninh, nhà lãnh đạo Tây Ban Nha cho biết sẽ duy trì lực lượng gồm 4.000 cảnh sát vũ trang mới được tăng cường tới Catalonia trước cuộc trưng cầu bất hợp pháp hôm 1-10, cho đến khi tình hình ổn định trở lại, đồng thời trấn an người dân Tây Ban Nha khi tuyên bố chính phủ sẽ ngăn chặn mọi hậu quả từ vấn đề tuyên bố độc lập của Catalonia.
Những người biểu tình chống lại việc vùng Catalonia đòi tách khỏi Tây Ban Nha. Ảnh: Getty Images.
Tây Ban Nha đã rơi vào cuộc khủng hoảng chính trị tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ qua, khi chính quyền Catalonia tổ chức cuộc trưng cầu ý dân trái phép, đòi tách ra độc lập khỏi Tây Ban Nha, bất chấp hiến pháp nước này. Chính phủ Tây Ban Nha và Tòa án Hiến pháp khẳng định, cuộc trưng cầu ý dân này là hành động vi hiến, đi ngược lại các mục tiêu và lý tưởng của Liên minh châu Âu (EU). Nguy hiểm hơn, cuộc trưng cầu ý dân diễn ra tại Catalonia đã khiến sự chia rẽ trong xã hội Tây Ban Nha và châu Âu càng trở nên sâu sắc và khó hàn gắn hơn.
Trong hai ngày (7 và 8-10), hàng chục nghìn người dân Tây Ban Nha đã tập trung trước tòa nhà thị chính ở nhiều địa phương trên cả nước như Madrid, Barcelona, Bilbao, Zaragoza... để kêu gọi sự đoàn kết của đất nước và yêu cầu đối thoại để giải quyết cuộc khủng hoảng chính trị đang diễn ra. Tình hình chia rẽ tại Tây Ban Nha cũng đã khiến nhiều ngân hàng, doanh nghiệp tìm cách chuyển trụ sở ra khỏi Catalonia và khiến lòng tin thị trường vào nền kinh tế Tây Ban Nha bị chao đảo. Trước thực trạng này, Ủy ban châu Âu hối thúc Chính phủ Tây Ban Nha và giới chức Catalonia tháo gỡ tình hình hiện nay bằng một giải pháp chính trị.
Trước đó, Thụy Sĩ cho biết đã tiếp xúc với cả Chính phủ Tây Ban Nha và chính quyền vùng tự trị Catalonia liên quan tới việc Catalonia đòi tách ra khỏi Tây Ban Nha, song nhấn mạnh rằng, công tác trung gian hòa giải chính thức sẽ chỉ có thể bắt đầu khi cả hai bên liên quan sẵn sàng. Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Thụy Sĩ nêu rõ, vấn đề Catalonia là một vấn đề "chính sách nội bộ của Tây Ban Nha". Thụy Sĩ duy trì quan điểm trung lập, song tin tưởng vào "giải pháp hòa bình thông qua đối thoại". Tuyên bố nêu rõ, Thụy Sĩ đã tiếp xúc với cả hai bên, nhưng hiện vẫn chưa có điều kiện để xúc tiến đàm phán và lưu ý rằng điều đó "chỉ có thể diễn ra nếu hai bên trong cuộc yêu cầu".
HÙNG HÀ