Ngày 21-2, bà Ri-gô-béc-ta Mên-chu, người từng đoạt giải Nô-ben Hòa bình năm 1992, đã tuyên bố ra tranh cử Tổng thống Goa-tê-ma-la trong cuộc bầu cử sẽ tiến hành vào tháng 9-2007. Như vậy, bà Mên-chu là phụ nữ thổ dân đầu tiên trong lịch sử Goa-tê-ma-la trở thành ứng cử viên tổng thống nước này. Nếu đắc cử, người phụ nữ 48 tuổi này sẽ trở thành vị nguyên thủ quốc gia gốc thổ dân thứ hai tại Mỹ La-tinh, sau Tổng thống Mô-ra-lết của Bô-li-vi-a.

Bà Mên-chu

Bà Mên-chu sinh ngày 9-1-1959 tại tỉnh Ki-chê, phía tây bắc Goa-tê-ma-la. Năm 1981, bà cùng gia đình rời quê hương đến di cư tại Mê-hi-cô. Trong suốt thập kỷ 80, 90 của thế kỷ trước, bà Mên-chu đã không ngừng đấu tranh bảo vệ các nạn nhân thổ dân May-a trong cuộc nội chiến đẫm máu ở Goa-tê-ma-la kéo dài 36 năm (1960-1996) làm khoảng 200 nghìn người thiệt mạng. Năm 1982, bà Mên-chu viết cuốn hồi ký mang tên “Tôi là Ri-gô-béc-ta Mên-chu”, qua đó vạch trần tội ác của chế độ đương thời. Quyển tự truyện được dịch sang tiếng Anh và thu hút sự chú ý đặc biệt của dư luận quốc tế. Năm 1991, bà tham gia soạn thảo văn kiện quốc tế của Liên hợp quốc về quyền sống cơ bản của thổ dân, vốn chiếm đa số tại một số quốc gia Mỹ La-tinh.

Những nỗ lực và đóng góp không mệt mỏi của bà Mên-chu trong việc giữ gìn di sản và truyền thống văn hóa thổ dân, yêu cầu tôn trọng những quyền cơ bản về đời sống, sử dụng đất đai, chăm sóc y tế và giáo dục đã được quốc tế ghi nhận và được trao tặng Giải Nô-ben Hòa bình năm 1992. Với số tiền nhận được từ giải thưởng này, bà Mên-chu đã thành lập tổ chức Ri-gô-béc-ta Mên-chu Tum có trụ sở chính tại Goa-tê-ma-la và văn phòng chi nhánh tại Mê-hi-cô và Niu Y-oóc (Mỹ) nhằm mục đích góp phần giữ gìn và phát triển những giá trị văn hóa và nhân văn, xây dựng hòa bình dựa trên sự đa dạng sắc tộc, chính trị và văn hóa.

Sau khi ký Hiệp định thiết lập hòa bình tại Goa-tê-ma-la, bà Mên-chu đã trở về nước vào tháng 12-1996. Năm 2004, bà đảm nhận chức vụ Đại sứ thiện chí cho các hiệp định hòa bình trong Chính phủ của đương kim Tổng thống Ô-xca Béc-gơ.

Bình Nguyên