Bà Madikizela qua đời tại một bệnh viện ở thành phố Johannesburg sau thời gian dài điều trị. "Bà đã chiến đấu dũng cảm chống lại chế độ phân biệt chủng tộc và cống hiến cả cuộc đời mình vì sự tự do của đất nước", đại diện gia đình bà Madikizela-Mandela cho hay.

 Bà Winnie Madikizela tại Hội nghị ANC ngày 16-12-2017. (Ảnh: Humanite.fr)

Winnie Madikizela sinh năm 1936 ở Bizana, thuộc tỉnh Cap Oriental, miền Nam Nam Phi. Bà Madikizela có tên đầy đủ là Nomzamo Winifred Zanyiwe Madikizela. Bà Madikizela lần đầu tiên gặp ông Nelson Mandela vào năm 1957, khi đó ông Nelson đang là một luật sư. Một năm sau họ cưới nhau và đã có hai người con. Nhưng hạnh phúc nhanh chóng không trọn vẹn khi ông Mandela bị bắt giữ năm 1963 vì chống lại chế độ apartheid thượng tôn người da trắng ở Nam Phi. Do vậy, dù hôn nhân giữa nhà lãnh đạo Nelson Mandela và Madikizela kéo dài 38 năm, song phần lớn thời gian đó ông Mandela bị cầm tù. Theo hãng tin Reuters, trong suốt 27 năm ông Mandela bị giam giữ, bà Madikizela-Mandela cũng đã bị bắt giam nhiều lần vì tham gia chống lại chế độ apartheid và vận động thả ông Mandela cả trong lẫn ngoài nước.  

Năm 1986, Winnie Madikizela đã có một câu nói nổi tiếng: “Chúng tôi không có súng, chúng tôi chỉ có đá, hộp diêm và xăng. Tất cả chúng tôi, tay trong tay, với hộp diêm và lốp xe, chúng tôi sẽ giải phóng đất nước”. Cảm phục sự cống hiến của bà Madikizela cho đất nước, người dân Nam Phi coi bà là một nữ anh hùng và gọi bà bằng cái tên trìu mến: “Mẹ Châu Phi” (Mama Africa).  

Năm 1990, ông Mandela được trả tự do song đến năm 1996, hai người ly hôn sau 4 năm ly thân.

Lần cuối cùng bà Madikizela xuất hiện trước công chúng là tại Hội nghị Đại hội dân tộc Phi (ANC) hồi tháng 12 năm 2017, tại đây bà được chào đón nồng nhiệt. Vài tuần sau, bà nhập viện vì bị nhiễm trùng thận và phải nằm viện trong 10 ngày. Cách đây một tuần, người thân phải đưa bà trở lại bệnh viện nhưng ngày 2-4 bà đã ra đi mãi mãi. Trong lời chia buồn gửi tới gia đình bà Winnie Madikizela, Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa nhấn mạnh, bà  Winnie Madikizela mãi mãi của “biểu tượng khát khao tự do cho dân tộc Nam Phi”.

MINH HUỆ (theo AP, Reuters)