Hãng tin CNBC News cho rằng, chi tiêu quốc phòng từ lâu đã là một chủ đề nhạy cảm đối với các nước thành viên NATO và “nỗi khó chịu dai dẳng” đối với Tổng thống Mỹ Donald Trump, người không ít lần yêu cầu các đồng minh tăng chi tiêu quốc phòng. Chính vì vậy, hội nghị thượng đỉnh ngắn lần này của NATO, vốn tập trung chủ yếu về vấn đề chi tiêu quốc phòng, chẳng khác nào sự kiện được “thiết kế riêng” cho ông Trump.

Theo Reuters, trong một tuyên bố ngắn được đưa ra tại hội nghị, NATO đã tán thành mục tiêu tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP vào năm 2035. Trong đó, các quốc gia thuộc liên minh quân sự này sẽ chi 3,5% GDP cho các yêu cầu quốc phòng cốt lõi như quân đội và vũ khí, 1,5% cho các biện pháp liên quan đến quốc phòng rộng hơn như an ninh mạng, cải tạo đường sá, cầu cống để có thể tiếp nhận các phương tiện quân sự hạng nặng. Dự kiến, mục tiêu chi tiêu mới này sẽ đạt được trong vòng 10 năm tới và giúp chi tiêu quốc phòng của NATO tăng thêm hàng trăm tỷ USD mỗi năm.

Chia sẻ với các phóng viên, Tổng thư ký NATO Mark Rutte thừa nhận rằng các nước châu Âu và Canada không dễ dàng tìm được thêm nguồn tài chính, nhưng xét đến tình hình an ninh quốc tế hiện nay, việc tăng chi tiêu quốc phòng rất quan trọng và “không có giải pháp thay thế nào khác”.

 Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thư ký NATO Mark Rutte tại hội nghị thượng đỉnh ở Hà Lan ngày 25-6. Ảnh: AP 

Reuters nhận định, kết quả này cho thấy liên minh quân sự gồm 32 quốc gia đã lắng nghe lời kêu gọi của ông Trump về việc các quốc gia khác phải tăng chi tiêu cho quốc phòng để giảm sự phụ thuộc vào Mỹ. Được biết, tất cả thành viên NATO đều ủng hộ mục tiêu tăng chi tiêu lên 5% GDP, dù Tây Ban Nha tuyên bố rằng nước này có thể đáp ứng các cam kết bằng cách chi tiêu ít hơn nhiều.

CNBC cho biết, hiện chưa có thành viên NATO nào đạt được mục tiêu chi tiêu 5% GDP cho quốc phòng và rất có thể một số nước sẽ chậm trễ trong việc đạt được cột mốc này. Ngay cả những quốc gia đang bám sát mục tiêu 5% như Đức và Anh cũng cho biết họ ủng hộ việc tăng chi tiêu, nhưng có thể sẽ gặp khó khăn trong việc đạt được mục tiêu này do áp lực kinh tế trong nước.

Một kết quả quan trọng khác mà các quốc gia thành viên NATO đạt được tại hội nghị ở Hà Lan là họ tái khẳng định cam kết đối với nguyên tắc phòng thủ tập thể. "Chúng tôi tái khẳng định cam kết sắt đá của mình đối với phòng thủ tập thể như được ghi trong Điều 5 của Hiệp ước Washington, rằng tấn công một nước thành viên là tấn công cả liên minh", tuyên bố nêu rõ.

Ngoài ra, các quốc gia đồng minh trong NATO cũng một lần nữa khẳng định cam kết hỗ trợ Ukraine. Tuy nhiên, khác với các tuyên bố được đưa ra trong các hội nghị trước đây, tuyên bố của hội nghị lần này không đề cập tới khả năng Ukraine gia nhập NATO.

CNN gọi hội nghị thượng đỉnh NATO lần này tại Hà Lan là một chiến thắng lớn đối với Tổng thống Trump. Cá nhân ông Trump cũng thể hiện sự hài lòng khi nói rằng việc các nước nhất trí tăng chi tiêu quốc phòng là “chiến thắng lớn cho tất cả”.

Ngay từ trước khi hội nghị diễn ra, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb chia sẻ với báo giới rằng hội nghị này sẽ đánh dấu sự ra đời của “một NATO mới”, cụ thể là một NATO cân bằng hơn và chứng kiến trách nhiệm lớn hơn của châu Âu.

ANH VŨ

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.