Tất cả người dân Việt Nam đều được hưởng lợi từ phát triển

Ông H.Crít trò chuyện với các phóng viên

Nằm trên địa phận xã Đạo Trù, huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc, trụ sở của ban Dự án Quản lý Vườn Quốc gia Tam Đảo và vùng đệm là ngôi nhà ba tầng được xây dựng khang trang trên một khu đất rộng và đẹp. Từ ba năm nay, các thành viên tham gia Dự án đã làm việc hết mình để mang lại màu xanh và sự phong phú của các loài thực vật và động vật trong Vườn Quốc gia Tam Đảo, cũng như cải thiện đời sống của người dân vùng đệm.

Ông Hê-béc Crít, Cố vấn trưởng Dự án Quản lý Vườn Quốc gia Tam Đảo, cho biết, từ năm 2003, tổ chức Hợp tác Phát triển Đức thay mặt chính phủ Đức đã hỗ trợ chính phủ Việt Nam trong việc nỗ lực bảo vệ rừng, dưới sự chỉ đạo của GTZ cùng sự hợp tác của Tổ chức giới thiệu chuyên gia (CIM) và Tổ chức hỗ trợ phát triển Đức (DED). Dự án này được thực hiện trong thời gian 6 năm và chia làm hai giai đoạn. Trong giai đoạn đầu của Dự án (từ tháng 10-2003 đến tháng 9-2006), các chuyên gia đã tập trung vào việc nghiên cứu quản lý, bảo vệ rừng; xây dựng sự hợp tác tích cực giữa người dân và các cơ quan chức năng trong việc khai thác bền vững nguồn tài nguyên của Vườn Quốc gia Tam Đảo và các vùng đệm (gồm các tỉnh Vĩnh Phúc, Thái Nguyên và Tuyên Quang) thông qua các lớp tập huấn bảo vệ rừng... Ngoài ra, dự án còn hỗ trợ các biện pháp nâng cao thu nhập cho người dân trong lĩnh vực nông nghiệp như kỹ thuật sản xuất thân thiện với môi trường, canh tác và bán các sản phẩm từ rừng.

Dẫn chúng tôi đi thăm các hộ gia đình được nhận hỗ trợ của Dự án, Phó chủ tịch xã Đạo Trù Trần Minh Khánh cho biết, xã có 14 thôn thì có 6 thôn có ranh giới với vườn Quốc gia Tam Đảo, trong đó dân tộc Sán Dìu chiếm 87,5% tổng số dân toàn xã. Nguồn thu nhập chính của người dân trong xã là từ sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp và khai thác các sản phẩm từ Vườn Quốc gia Tam Đảo, nên đa phần các hộ gia đình ở đây là nghèo, đời sống rất khó khăn. Từ năm 2003, được sự hỗ trợ vốn của GTZ, xã Đạo Trù đã xây dựng được 5 nhà văn hóa, 335 bếp đun củi cải tiến, xây 60 hầm biogas, hỗ trợ thành lập CLB phụ nữ.... Nhìn chung, đời sống nhân dân đã khá lên rất nhiều, số hộ nghèo giảm 9%/năm.

Một tấm gương "đổi đời" nhờ dự án của GTZ là hộ gia đình của bà Lam Thị Mói, 54 tuổi, người dân tộc Sán Dìu. Bà Mói cho biết, năm 2003 bà được dự án cho vay một triệu đồng để mua lợn nái Móng Cái về nuôi. Sau lứa lợn đầu tiên, bà bán lãi được 800 nghìn đồng. Có vốn, bà chuyển sang nuôi bò và thu lãi nhiều hơn. Cứ thế, với số tiền lãi thu được sau những lần nuôi lợn, nuôi bò, cuộc sống gia đình bà giờ đã sung túc hơn. Bà Mói nói: "Trước đây, cuộc sống gia đình chúng tôi khó khăn lắm, không đủ tiền cho con cháu đi học. Từ ngày được Dự án hỗ trợ làm kinh tế, cuộc sống đã khá hơn. Mấy đứa cháu tôi không phải bỏ học để lên rừng kiếm củi nữa".

Chia tay bà Mói, chúng tôi đến nhà ông Chu Văn Thuận cũng là người dân tộc Sán Dìu. Tại đây, chúng tôi chứng kiến con dâu ông Thuận đang nấu cám lợn bằng bếp gas dùng khí biogas. Ông Thuận cho biết, trước đây nuôi từ 10 đến 15 con lợn, dân trong xã kêu ca nhiều lắm vì mùi hôi từ nước rửa chuồng, phân lợn... xả hết ra ngoài đường, ngoài cống. Được sự gợi ý và hỗ trợ vốn của các anh ở Dự án, gia đình ông đã xây hầm biogas, không chỉ cung cấp khí gas để thắp sáng điện, đun nấu trong gia đình, mà còn chia sẻ cho cả hàng xóm.

Theo Phó chủ tịch xã Trần Minh Khánh, tại vùng đệm, trâu bò lợn được nuôi khá nhiều. Vì vậy, công nghệ sử dụng chất thải của chăn nuôi như hầm biogas không những giảm ô nhiễm môi trường mà còn mang lại lợi ích kinh tế, xã hội quan trọng khác. Tại xã Đạo Trù, những hộ được chọn hỗ trợ vốn và kỹ thuật là những gia đình nông dân có số đàn gia súc, gia cầm lớn. Khi thừa khí đốt, các gia đình có thể chia sẻ cho nhau để dùng, tạo sự đoàn kết trong cộng đồng.

Đối với những hộ nghèo hơn, dự án sẽ hỗ trợ xây bếp đun củi cải tiến, chi phí thấp mà vẫn cho hiệu quả tương tự. "Nếu sử dụng bếp đun củi bằng kiềng ba chân, trung bình mỗi gia đình phải mất 80 nghìn đồng tiền củi mỗi tháng. Còn với loại bếp cải tiến chỉ mất 30 nghìn đồng/tháng", chị Bét-ti-na, nhân viên dự án bổ sung thêm.

"Chúng tôi cảm thấy hài lòng với những gì mà mình đã làm được cho người dân và môi trường Việt Nam", ông Crít vui vẻ nói. Là người đã từng gắn bó với Việt Nam trong suốt 7 năm qua, ông Crít rất vui khi được làm việc tại đất nước Việt Nam có lịch sử anh hùng này. "Việt Nam đã phát triển rất nhanh, ngoài sức tưởng tượng của tôi". Khi được hỏi, trong 7 năm ở Việt Nam, điều gì làm ông ấn tượng nhất, ông Crít cười và nói: "Ngần ấy thời gian là cả một ấn tượng với tôi rồi. Nhưng ấn tượng nhất vẫn là cùng với sự phát triển nhanh của Việt Nam, tất cả người dân đều hài lòng về sự phát triển đó. Trong tương lai, ngành du lịch sẽ phát triển mạnh, đặc biệt ở Vườn Quốc gia Tam Đảo. Vì vậy, tôi hi vọng Chính phủ và nhân dân Việt Nam sẽ quan tâm nhiều hơn không chỉ về phát triển kinh tế mà cả về bảo vệ môi trường".

Bài và ảnh: Kim Oanh