Nhật Bản đang mất gần một triệu dân mỗi năm

Theo kết quả khảo sát dân số được Bộ Nội vụ và truyền thông công bố đầu tháng 8, tính đến ngày 1-1-2025, dân số ở “đất nước Mặt trời mọc” năm 2024 giảm khoảng 908.000 người so với năm 2023.

Theo giải thích của Bộ Nội vụ Nhật Bản, mức giảm 0,75% được ghi nhận vào năm 2024 là mức cao nhất kể từ khi bắt đầu thống kê vào năm 1968. Đây cũng là lần đầu tiên nước này mất hơn 900.000 người trong một năm. Năm 2022, Nhật Bản đã mất hơn 800.000 người do sự sụt giảm nhanh chóng về số ca sinh và sự gia tăng đột biến về số ca tử vong.

Cụ thể, các tỉnh Akita và Aomori vùng Đông Bắc có số dân là người Nhật Bản giảm nhiều nhất, lần lượt 1,91% và 1,72%, sau đó là tỉnh Kochi phía Tây với 1,71%. Mức giảm toàn quốc là 0,75%.

Thủ đô Tokyo là khu vực duy nhất chứng kiến số cư dân Nhật Bản gia tăng, với 0,13% do dòng người đến thủ đô cao. Tính cả số cư dân nước ngoài, chỉ có Tokyo và tỉnh Chiba lân cận có tổng dân số tăng.

Xét theo nhóm tuổi, số người từ 65 trở lên chiếm 29,58% dân số Nhật Bản, trong khi số người từ 15 đến 64 tuổi chiếm khoảng 59,04%, tăng không đáng kể so với năm 2023. Tình hình này khó có thể cải thiện trong một sớm một chiều, vì theo dữ liệu riêng do Bộ Y tế công bố hồi tháng 6, số ca sinh tại Nhật Bản năm ngoái lần đầu tiên đã giảm xuống dưới 700.000 ca.

Dân số Nhật Bản năm 2024 giảm khoảng 908.000 người so với năm 2023. Ảnh: SIPA

Trong khi dân số Nhật Bản giảm, số cư dân nước ngoài tiếp tục tăng lên mức 3.677.463 người, cao nhất kể từ năm 2013, khi người nước ngoài được tính vào thống kê dân số. Khoảng 85,77% số cư dân nước ngoài trong độ tuổi lao động. Mức tăng số cư dân nước ngoài là 354.089 người, tức 10,65%. Hokkaido là địa phương có mức tăng cư dân người nước ngoài cao nhất là 19,57%.

Nếu tính cả người nước ngoài đang sinh sống tại Nhật Bản, dân số nước này hiện là 124,33 triệu người.

Nỗ lực vực dậy tỷ lệ sinh

Nhật Bản, giống như nhiều quốc gia công nghiệp hóa khác, đang phải đối mặt với khủng hoảng nhân khẩu học, với dân số già hóa và tỷ lệ sinh thấp dai dẳng. Theo Ngân hàng Thế giới, Nhật Bản là một trong hai nước có dân số già nhất thế giới, chỉ sau Monaco. Năm ngoái, tỷ lệ sinh của Nhật Bản là 1,2 trẻ, thấp hơn nhiều so với mức 2,1 trẻ cần thiết để duy trì dân số. Chính phủ Nhật Bản đã giải quyết vấn đề này trong nhiều năm qua, bằng cách tăng tổng ngân sách cho các chính sách dành riêng cho trẻ em. Ngân sách đã đạt 4,7 nghìn tỷ yên/năm, tương đương 30 tỷ euro, nhưng "chiến lược phân bổ" này rõ ràng là chưa đủ.

Thủ tướng Ishiba Shigeru đã gọi khủng hoảng nhân khẩu học là "tình trạng khẩn cấp thầm lặng", đồng thời cam kết sẽ áp dụng các biện pháp thân thiện với gia đình, chẳng hạn như lịch làm việc linh hoạt hơn và dịch vụ chăm sóc trẻ em miễn phí.

Trong khi đó, để giúp người lao động có sự cân bằng tốt hơn giữa công việc và cuộc sống để khuyến khích họ làm cha mẹ, chính quyền thành phố Tokyo đang trông cậy vào chính sách mang tên “Goal Baby” với hy vọng đảo ngược tỷ lệ sinh. Cụ thể, chính quyền Tokyo sẽ áp dụng chế độ làm việc 4 ngày/tuần cho nhân viên thành phố bắt đầu từ tháng 4-2026. "Chúng tôi sẽ bắt đầu bằng việc hỗ trợ toàn diện cho sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống bằng cách áp dụng hệ thống giờ làm việc linh hoạt hơn, chẳng hạn như ba ngày nghỉ mỗi tuần", Thống đốc Tokyo Yuriko Koike cho biết.

Ngoài ra, những người nuôi con nhỏ cũng sẽ được giảm giờ làm việc xuống còn 2 giờ/ngày. Theo Thống đốc Tokyo Yuriko Koike, quan niệm cho rằng các bà mẹ đi làm cũng phải gánh vác trách nhiệm gia đình và nuôi dạy con cái được xem là yếu tố then chốt dẫn đến tình trạng thiếu trẻ em ở Nhật Bản. "Sự tụt hậu trong việc trao quyền cho phụ nữ là một vấn đề tồn tại lâu dài ở Nhật Bản. Xây dựng một xã hội đa dạng và thịnh vượng hơn chính là chìa khóa cho tương lai tươi sáng của chúng ta", Thống đốc Yuriko Koike khẳng định.

MINH NGỌC (theo Courrierinternational)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.