Một thống kê của công ty phân tích dữ liệu Airfinity (Anh) cho thấy, sau Mỹ đã có ít nhất 8 quốc gia và vùng lãnh thổ ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương ký hợp đồng hoặc đang trong quá trình đàm phán để mua Molnupiravir, thuốc kháng virus SARS-CoV-2 được sản xuất bởi hãng dược phẩm Merck (Mỹ). Australia, Malaysia, Singapore và Hàn Quốc mới đây thông báo đặt mua hàng trăm nghìn liệu trình thuốc Molnupiravir dù thuốc này vẫn chưa được các cơ quan chức năng của những nước đó cấp phép sử dụng. “Vaccine và các phương pháp điều trị như Molnupiravir sẽ thúc đẩy kế hoạch mở cửa lại biên giới quốc gia và giữ cho Australia an toàn”, tờ The New York Times dẫn lời phát biểu của Thủ tướng Australia Scott Morrison.

leftcenterrightdel
 Một quy trình trong dây chuyền sản xuất thuốc Molnupiravir. Ảnh: Merck & Co

Trước đó, ngay từ tháng 6-2021, Chính phủ Mỹ trở thành khách hàng đầu tiên khi đồng ý chi khoảng 1,2 tỷ USD để mua 1,7 triệu liệu trình thuốc Molnupiravir sử dụng cho bệnh nhân Covid-19. Nhà sản xuất hiện đang nộp đơn xin Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) cấp phép sử dụng khẩn cấp loại thuốc này. Nếu được chấp thuận, Molnupiravir sẽ là thuốc kháng virus dạng uống đầu tiên chống Covid-19.

Molnupiravir được đánh giá là một nhân tố thay đổi tiềm năng giúp nhân loại sớm chấm dứt cuộc khủng hoảng sức khỏe toàn cầu, nhất là với những đối tượng thuộc nhóm không thể tiêm hoặc cần hoãn tiêm vaccine. Không giống các phương pháp điều trị khác, sản phẩm của Merck mở ra cách điều trị Covid-19 tại nhà và bệnh nhân không cần phải nhập viện, qua đó giảm áp lực cho hệ thống y tế, bệnh viện để có thể tiếp nhận những trường hợp nặng hơn. Đầu tháng này, kết quả các thử nghiệm giai đoạn 3 trên hơn 700 bệnh nhân mắc Covid-19 được công bố cho thấy Molnupiravir có thể giảm khoảng 50% nguy cơ nhập viện hoặc tử vong so với những người được cho sử dụng giả dược. Ngoài ra, theo kết quả các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm, Molnupiravir có hiệu quả với tất cả biến thể của virus SARS-CoV-2 được biết tới đến nay, bao gồm cả biến thể Delta có mức độ lây nhiễm cao.

Có thể thấy thị trường thuốc điều trị Covid-19 đã “nóng” dần lên với việc nhiều quốc gia bắt đầu đổ xô đặt hàng Molnupiravir. Merck dự kiến sẽ sản xuất 10 triệu liệu trình điều trị cho tới cuối năm nay và tiếp tục sản xuất nhiều hơn vào năm sau. Tuy nhiên, thực tế là nhà sản xuất vẫn nắm giữ bằng sáng chế và có thể tự quyết định cung cấp thuốc cho khách hàng nào và với mức giá nào.

Điều này không khỏi làm chúng ta liên tưởng đến những gì từng xảy ra với vaccine ngừa Covid-19 trong năm ngoái, với hiện tượng được gọi là “chủ nghĩa dân tộc vaccine”. Lúc đó, các nước có tiềm lực kinh tế cũng đua nhau tích trữ vaccine, thậm chí là vượt rất nhiều nhu cầu cần thiết, trong khi các nước thu nhập thấp hơn bị tụt lại phía sau. Theo Liên minh vaccine cho mọi người (PVA), có thời điểm chỉ một số ít các nước giàu đã đặt mua tới 80% nguồn cung vaccine ngừa Covid-19 được đưa ra thị trường.

Cùng với tâm lý ngần ngại tiêm vaccine, đã xuất hiện những lo ngại rằng thuốc điều trị Covid-19 sẽ khiến việc thuyết phục người dân tiêm chủng ngày một trở nên khó khăn hơn. Càng nhiều người sử dụng loại thuốc này như một lựa chọn thay thế vaccine thì nhu cầu về thuốc điều trị lại càng tăng cao. Điều đó hoàn toàn có thể dẫn đến tình trạng bất bình đẳng trong phân phối, tiếp cận thuốc điều trị, đặc biệt là đối với các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. “Vật tư và công nghệ y tế nên được coi là hàng hóa công cộng. Câu hỏi đặt ra là chúng ta cần phải làm thế nào để bảo đảm những lợi ích đó được chia sẻ một cách công bằng”, bà Rachel Cohen, Giám đốc khu vực Bắc Mỹ của tổ chức phi lợi nhuận mang tên Sáng kiến thuốc cho các bệnh bị lãng quên (DNDi), nhấn mạnh.

Tới nay, vaccine vẫn là lá chắn bảo vệ đầu tiên và tốt nhất với nhân loại vì chúng có thể giảm nguy cơ mắc bệnh. Tuy nhiên, thuốc điều trị Covid-19 là một tiến bộ khoa học mới và là một hướng đi mới. Cũng giống như vaccine, đoàn kết và chia sẻ thuốc điều trị sẽ là biện pháp duy nhất góp phần đưa thế giới sớm thoát khỏi cuộc khủng hoảng y tế lớn nhất lịch sử hiện đại này.

VĂN HIẾU