Mặc dù Việt Nam đang trong thời điểm sung sức và dồi dào nội lực nhưng vẫn còn nhiều thách thức và khó khăn ở phía trước trong việc quản lý và phát huy nguồn vốn đầu tư nước ngoài (FDI) và năng lực nắm bắt cơ hội phát triển. Đây là đánh giá chung của các chuyên gia kinh tế hàng đầu của Tập đoàn tài chính Citigroup Việt Nam, tại buổi hội thảo “Việt Nam - Những thách thức từ nguồn đầu tư nước ngoài” diễn ra ngày 20-3.

Làm sao quản lý hiệu quả vốn đầu tư?

Theo nhận định của ông Sa-li Ma-đam, Tổng giám đốc Citigroup Việt Nam, Việt Nam đã và đang là tâm điểm chú ý của thế giới sau khi tổ chức thành công Hội nghị cấp cao APEC, được kết nạp làm thành viên chính thức của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), đón nhận một nguồn vốn đầu tư nước ngoài đạt kỷ lục trong năm ngoái với 10,2 tỷ USD và thu hút nguồn vốn viện trợ ODA lên tới 4,45 tỷ USD. Tuy nhiên theo ông Ma-đam, điều quan trọng hơn là Việt Nam cần phải đề ra những giải pháp hiệu quả để quản lý tốt nguồn vốn đầu tư nước ngoài, tránh việc thất thoát hoặc đầu tư không hiệu quả.

Chia sẻ quan điểm với ông S.Ma-đam, ông Ra-bô-ni A-dô-ni-lô, Giám đốc phòng thương mại và dịch vụ bán hàng của Citibank Việt Nam nhấn mạnh, muốn quản lý tốt nguồn vốn đầu tư, trước hết Việt Nam phải xây dựng cơ sở hạ tầng vững chắc, đẩy mạnh công tác điều hành quản lý minh bạch cũng như coi trọng đào tạo nguồn nhân lực. Ngoài ra, nếu như vấn nạn tham nhũng không được giải quyết triệt để thì sẽ tạo ra sức ỳ lớn đối với quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam. “Theo báo cáo của một số tổ chức quốc tế, hiện nay Việt Nam đã thành công hơn Phi-líp-pin và Thái Lan trong công tác phòng, chống và xử lý tham nhũng”, ông A-dô-li-nô cho biết.

Cơn sốt trên thị trường chứng khoán Việt Nam đã trở thành chủ đề “nóng” tại cuộc hội thảo. Bà Rê-nê Chen, chuyên gia kinh tế-thị trường của Citigroup đã dành khá nhiều thời gian để phân tích về tiềm năng cũng như triển vọng của thị trường chứng khoán Việt Nam. Theo bà nguồn đầu tư ồ ạt từ nước ngoài đã làm cho thị trường chứng khoán Việt Nam trở nên sôi động, thu hút nhiều nhà đầu tư bán lẻ cổ phiếu. Nguồn cho vay dư thừa từ phía ngân hàng cộng thêm việc mua cổ phiếu ồ ạt thiếu phân tích là nguyên nhân của sự bùng nổ nhưng giá trị thực của cổ phiếu không tăng. Việc thị trường chứng khoán Việt Nam xuống dốc trong một vài ngày qua do hiện tượng bán tháo cổ phiếu không phải là dấu hiệu biến động nguy hiểm, mà chỉ là sự điều chỉnh rủi ro của nhà đầu tư.

“Chúng tôi vẫn hết sức lạc quan về thị trường chứng khoán Việt Nam và tin rằng về lâu dài, thị trường này sẽ đi vào quỹ đạo ổn định. Ngoài ra, các lĩnh vực kinh tế khác như sản xuất công nghiệp, bán lẻ, du lịch, xây dựng cơ sở hạ tầng sẽ là những nhân tố đưa nền kinh tế Việt Nam duy trì mức tăng trưởng trên 8% trong nhiều năm tới. Nếu một chính sách kiểm soát vốn được áp dụng, các nhà hoạch định nên áp dụng nó một cách từ tốn thay vì đột ngột. Những chính sách này nên đi theo hướng chiến lược lâu dài nhằm củng cố hệ thống ngân hàng và thị trường tài chính nhằm thích ứng với nguồn vốn đầu tư ồ ạt từ bên ngoài”, bà Chen cho biết.

Không coi “đi sau” là lợi thế

Đưa ra nhiều ý kiến phân tích sâu sắc về thế và lực trong thời kỳ hội nhập của Việt Nam, GS.TS Trần Đình Thiên, phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho biết, vấn đề đặt ra là doanh nghiệp Việt Nam có đủ năng lực tiếp nhận và tận dụng được thời cơ này hay không. Theo ông, đây là vấn đề mang tính sống còn và Việt Nam cần giải quyết một cách quyết liệt nhằm thoát ra khỏi tình trạng kinh tế kém phát triển và tụt hậu so với khu vực và thế giới. Để tìm ra lời giải cho bài toán phát triển và thu hút đầu tư nước ngoài mà theo Giáo sư Trần Đình Thiên là rất “khốc liệt” này, Việt Nam cần phải nỗ lực hơn nữa trong quá trình đơn giản hóa thủ tục hành chính nhằm giảm thiểu sự phiền hà cho nhà đầu tư, tăng cường năng lực cho cán bộ, nhân viên nhà nước, giải quyết vấn đề tiền lương cho nhân dân, nâng cao chất lượng giáo dục nhằm đáp ứng nhu cầu hợp tác và tuyển dụng nguồn nhân lực của nhà đầu tư nước ngoài. “Phải quyết liệt hơn nữa trong cuộc đấu tranh chống tham nhũng. Quan trọng hơn là phải có cơ chế phòng trước khi chống lại tham nhũng, ông Trần Đình Thiên khẳng định.

Sau 20 năm đổi mới, Giáo sư Trần Đình Thiên khẳng định rằng tiềm năng phát triển của nước ta vẫn còn rất lớn. Tuy nhiên, nhà đầu tư nước ngoài lại băn khoăn về tình trạng tăng trưởng dưới mức tiềm năng của Việt Nam đang kéo dài khá lâu mà chưa có bước đột phá. Theo ông, tình trạng tắc nghẽn giao thông cần phải giải quyết triệt để vì đây là huyết mạch phát triển của Việt Nam, đồng thời đẩy mạnh xây dựng hệ thống cung cấp điện phục vụ sản xuất và đời sống nhân dân, song song với việc đẩy mạnh tiến trình đô thị hóa nhằm tạo “sân chơi” cho doanh nghiệp nước ngoài. Để tận dụng được cơ hội, theo ông, Việt Nam phải đồng bộ hóa thể chế thị trường, tiếp tục cải thiện cơ sở hạ tầng và nâng cao một bước năng lực bộ máy quản lý nhà nước. Việt Nam có “lợi thế” là đi sau các thành công phát triển của nhiều nước nên có thể áp dụng những thành công này trong công cuộc cải cách mở cửa. Tuy nhiên, đi sau cũng có nghĩa là tụt hậu nên để nắm bắt thời cơ, Việt Nam cần xây dựng một nội lực riêng để từ đó đưa ra những quyết sách phù hợp với thực trạng kinh tế.

LINH AN