Cùng hành động vì một thế giới không có vũ khí hạt nhân

Ngày 1-8, Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres cảnh báo rằng, thế giới đang phải đối mặt với một mối nguy hiểm hạt nhân chưa từng thấy kể từ thời kỳ đỉnh cao của Chiến tranh lạnh và chỉ cần một tính toán sai lầm cũng sẽ dẫn tới hủy diệt hạt nhân.

Đây là phát biểu được ông Guterres đưa ra tại phiên khai mạc Hội nghị kiểm điểm Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) lần thứ 10 tại trụ sở của LHQ ở New York (Mỹ).

“Giờ đây, nhân loại chỉ còn cách sự hủy diệt hạt nhân một sự hiểu nhầm, một tính toán sai lầm. Đến nay, chúng ta đã vô cùng may mắn. Nhưng may mắn không phải là chiến lược hay lá chắn ngăn những căng thẳng địa chính trị leo thang thành xung đột hạt nhân”, ông Guterres nhấn mạnh. Trước tình hình này, ông Guterres kêu gọi các quốc gia “đưa nhân loại theo lộ trình mới hướng đến một thế giới không có VKHN”.

Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres phát biểu tại hội nghị. Ảnh: AFP

Được ký kết vào năm 1968, NPT bắt đầu có hiệu lực vào năm 1970 để ngăn chặn sự phổ biến VKHN. Cho đến nay, có 191 nước đã ký NPT. Hiệp ước này được các bên ký kết đánh giá 5 năm một lần nhằm ngăn chặn việc phổ biến VKHN, thúc đẩy giải trừ VKHN hoàn toàn và đẩy mạnh hợp tác trong việc sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình. Sau nhiều lần bị hoãn kể từ năm 2020 do đại dịch Covid-19, Hội nghị kiểm điểm NPT lần thứ 10 đã được tổ chức và sẽ kéo dài đến hết ngày 26-8.

Theo TASS, trong bức thư gửi các bên tham gia hội nghị, Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định không thể có bên chiến thắng trong cuộc chiến tranh hạt nhân và một cuộc chiến như vậy sẽ không bao giờ được xảy ra. Tổng thống Putin cũng tuyên bố ủng hộ an ninh bình đẳng và không thể chia cắt cho tất cả các thành viên của cộng đồng thế giới.

Nhà lãnh đạo Nga lưu ý rằng, trong hơn nửa thế kỷ qua, NPT đã trở thành một trong những yếu tố quan trọng của hệ thống quốc tế về an ninh và ổn định chiến lược. Ông Putin nêu rõ, các nghĩa vụ được đưa ra trong NPT liên quan tới không phổ biến VKHN và sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình, đáp ứng lợi ích của các cường quốc hạt nhân cũng như những nước không sở hữu vũ khí này.

Ông Putin bày tỏ hy vọng hội nghị sẽ tái khẳng định sự sẵn sàng của tất cả quốc gia tham gia NPT trong việc tuân thủ nghiêm túc nghĩa vụ, đóng góp đáng kể vào nỗ lực không phổ biến VKHN, góp phần bảo đảm hòa bình, an ninh và ổn định trên hành tinh.

Cùng ngày, trong một tuyên bố chung, Mỹ, Anh và Pháp nhấn mạnh không quốc gia nào chiến thắng nếu chiến tranh hạt nhân nổ ra và điều này không bao giờ được phép xảy ra. Về phần mình, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio kêu gọi tất cả các quốc gia hạt nhân hành xử “có trách nhiệm” trong các nỗ lực không phổ biến VKHN. Ông Kishida cũng đề xuất “Kế hoạch hành động Hiroshima” nhằm giảm thiểu rủi ro hạt nhân.

Người đứng đầu LHQ Guterres nói rằng, hội nghị lần này là cơ hội để củng cố NPT và làm cho hiệp ước này phù hợp với thế giới đầy nỗi lo. “Loại bỏ VKHN là sự bảo đảm duy nhất về việc chúng sẽ không bao giờ được sử dụng”, ông Guterres khẳng định. Theo ông Guterres, thế giới hiện có gần 13.000 VKHN. Trong khi đó, nguy cơ phổ biến VKHN đang gia tăng và những biện pháp ngăn chặn leo thang căng thẳng ngày một yếu.

LÂM ANH